COVID-19 salgını, küresel borç seviyelerinde büyük bir artışı tetikledi ve hükümet borçlarını biriktirmenin faydaları ve maliyetleri arasındaki dengeleri daha da kötüleştirdi. Bu makale, son borç patlamasını tarihsel bir bağlama oturtarak bu takasları incelemektedir. Üç ana bulguyu rapor eder. Birincisi, 2020 küresel durgunluğu sırasında, hem küresel hükümet hem de özel borç seviyeleri rekor seviyelere yükseldi ve son elli yılın en hızlı tek yıllık hızıyla. İkincisi, pandemi sırasında uygulanan borçla finanse edilen, büyük mali destek programları faaliyeti destekledi ve borç biriktirmenin faydalarını gösterdi. Ancak toparlanma ivme kazandıkça, borç birikiminin fayda ve maliyetleri dengesi giderek maliyetlere doğru eğilebilir. Üçüncüsü, yükselen piyasaların ve gelişmekte olan ekonomilerin üçte ikisinden fazlası şu anda devlet borç patlaması yaşıyor. Ortalama olarak, mevcut canlanmalar zaten üç yıl daha uzun sürdü ve önceki canlanmalardan çok daha büyük bir mali bozulmaya eşlik ediyor. Daha önceki borç patlamalarının yaklaşık yarısı, yükselen piyasalardaki ve gelişmekte olan ekonomilerdeki finansal krizlerle ilişkilendirildi. mevcut canlanmalar zaten üç yıl daha uzun sürdü ve önceki canlanmalardan çok daha büyük bir mali bozulma eşlik ediyor. Daha önceki borç patlamalarının yaklaşık yarısı, yükselen piyasalardaki ve gelişmekte olan ekonomilerdeki finansal krizlerle ilişkilendirildi. mevcut canlanmalar zaten üç yıl daha uzun sürdü ve önceki canlanmalardan çok daha büyük bir mali bozulma eşlik ediyor. Daha önceki borç patlamalarının yaklaşık yarısı, yükselen piyasalardaki ve gelişmekte olan ekonomilerdeki finansal krizlerle ilişkilendirildi.
Pandemiden önce bile, küresel ekonomi 1970´den bu yana en büyük, en hızlı ve en senkronize borç birikimi dalgasını yaşıyordu. Hızlı borç birikimiyle ilişkili potansiyel maliyetlerin ışığında, son on yılda borç birikimi, sürdürülebilirliği konusunda endişeleri artırdı. ve bir mali kriz olasılığı. Borç biriktirmenin faydaları ve maliyetleri arasındaki denge, şimdi giderek maliyetlere doğru kayıyor olabilir. 2020´deki pandemi kaynaklı küresel durgunluk sırasında mali dengelerdeki bozulma ve borçtaki artış, benzeri görülmemiş bir üretim çöküşü ve buna bağlı mali tepki ile paralel olarak, son elli yılda önceki durgunlukları veya borç patlamalarını çok aştı. Bu bozulma gerekliydi ve küresel durgunluk sırasında borç birikiminin önemli bir yararlı rolünü bir kez daha göstermiş olsa da, yüksek devlet borç seviyeleriyle ilişkili riskleri şiddetlendiriyor. Yüksek borç, politika yapıcıların gelecekteki şoklar yoluyla ekonomilerini destekleme yeteneklerini kısıtlamakta ve ülkeleri finansal piyasa aksaklıklarına karşı savunmasız hale getirmektedir. Gerçekten de, geçmiş ülke borç krizleri sırasında mali açıklar keskin bir şekilde daraldı ve yine de bu sıkılaşmaya mali sürdürülebilirlik önemli ölçüde iyileştirilmedi. EMDE´lerin üçte ikisinden fazlası şu anda bir devlet borç patlaması yaşıyor. Devam eden hükümet borç patlamaları, pandemiden önce sona eren patlamalardan daha uzun sürdü. Halihazırda sürmekte olan canlanmalarda makroekonomik sonuçlar daha zayıf olmuştur ve mali dengeler ve sürdürülebilirlik açıkları, bu tür önceki dönemlere kıyasla daha fazla kötüleşmiştir. EMDE´lerdeki bu tür borç patlamalarının yarısı geçmişte finansal krizlerle sonuçlanmıştır. Tarihsel patlamalar, çıktı, yatırım ve tüketim büyümesi dahil olmak üzere makroekonomik sonuçların, borç patlamaları finansal krizlerle ilişkilendirildiğinde önemli ölçüde daha zayıf olduğunu göstermektedir.
Murat ÜLKER
DünyaTTA Grup tarafından düzenlenen “Türk Kültür Kampı,” 30–31 Ağustos 2025 tarihlerinde, doğanın ve tarihin iç içe geçtiği Pursaklar’daki Karaköy Mesire Alanı’nda gerçekleştirildi.
TürkiyeASAM Başkanı Eray Güçlüer Sabah Youtube kanalında Esra Aydoğdu’nun sorularını cevapladı.
DünyaDünyada yeni ve onurlu bir dalga yükseliyor: Siyonizm karşıtlığı…
