Çavuşoğlu´nun Rossia 24 Mülakatı

Rossiya 24

DARYA PUŞKOVA (Sunucu):Son birkaç ay içinde devlet başkanları Putin ile Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında birkaç görüşme yapıldı. Görünüşe göre ülkelerimiz Rus-Türk ilişkilerindeki zorlu bir sayfayı çevirmeyi başardı. Rusya ile Türkiye´nin ortak çıkarları ne kadar büyük?

MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU (Türkiye Dışişleri Bakanı): Sekiz aylık aradan sonra liderlerimiz, bakanlarımız ve uzmanlarımız çok sayıda görüşme yaptı. Maalesef o dönemde ilişkilerimiz hepimizin arzu ettiği düzeyde değildi. Bunların normalleştirilmesi için belirli adımlar atılması ve öncelikli olarak iki halk arasında güven inşa edilmesi gerekliydi. Neticede hem Devlet Başkanı Putin hem de Cumhurbaşkanı Erdoğan defalarca karşılıklı olarak böyle bir adım atmaya hazır olduğunu ima etti. Bunun dışında ülkelerimizin ortak hedefleri ve büyük projeleri var. Her şeyden önce ticari ilişkilerimizi beklenen düzeye çıkarmamız gerekli. İkinci olarak örneğin Akkuyu Nükleer Enerji Santrali gibi enerji alanında projelerimiz var: Türkiye´nin menfaati açısından ayrıca da Rusya´dan gaz alımı ve Rusya tarafından satılan gazın Avrupa´ya tedarik edilmesi ayrıca da gaz boru hattının inşa edilmesi. Diğer taraftan uluslararası ilişkiler alanında iş birliği de yine önem kazanıyor.

Suriye´de ateşkesin sağlanması ve siyasi çözüm açısından Rusya ve Türkiye´nin rolü çok büyük. Burada biz duruşlarımızı yakınlaştırmaya çalışıyoruz zira bölgede istikrar sağlanması açısından Rusya ve Türkiye´nin rolü çok önemli.

PUŞKOVA: Sizin de söylediğiniz gibi Rusya ile Türkiye´nin Suriye konusunda farklı olan duruşlarında son zamanlarda bir yakınlaşma başladı.

ÇAVUŞOĞLU: Öncelikle her iki ülke de ateşkes sağlanması konusunda çaba gösteriyor. İkili düzeyde ayrıca Uluslararası Suriye Dostları Örgütü veya gayriresmi uluslararası gruplar çerçevesinde ateşkesin sağlanması ve insani yardımın ulaştırılması için çaba harcanan görüşmeleri sürdürüyoruz. Özellikle Halep´te ılımlı muhalefetin terörist örgütlerden ayrılması için görüşmeler yapılıyor. Askeri olmayan çözüm Suriye için en çok kabul edilebilir olandır ve bu konuda görüş ayrılığımız yok.

Elbette siyasi çözümün hangi temelde yapılması konusunda görüş ayrılıklarımız var. Ateşkesten sonra birleşmiş muhalefet 500 bin kişinin ölümünden sorumlu olan Esad rejimi ile iş birliği yapmayacak. Diğer taraftan Esad´ın katılımının olduğu siyasi çözümün mümkün olduğuna inanmıyoruz. Fakat şimdi siyasi diyaloğa dönüşten söz ediyoruz ve bunun için altı yıldır süren savaşı durdurmak gerekir. Esad konusunda ve diğer meselelerde görüş ayrılıklarımız var ise de diplomatlardan, askerlerden ve gizli servislerden özel olarak oluşturulmuş üç taraflı gruplarımız da var. Suriye´nin tamamı ve bölge ile ilgili askeri konulardaki meseleler hem Türkiye´nin hem de Rusya´nın katılımıyla bu grupların ele aldığı konulardır.

PUŞKOV: Türkiye´nin güvenliği için IŞİD ne kadar güçlü bir tehdit oluşturuyor ve bununla nasıl mücadele etmeyi düşünüyorsunuz?

ÇAVUŞOĞLU: Tabii Türkiye değişik terör örgütlerinin hedefinde. Neden IŞİD Türkiye´yi hedef alıyor çünkü IŞİD karşıtı koalisyonda Türkiye çok önemli rol oynuyor. Şu anda koalisyon üyeleri ülkelerin katılımıyla İncirlik Hava Üssü´nden IŞİD´e karşı askeri operasyonlar yapılıyor. IŞİD ile mücadelede aktif bir şekilde yer alıyoruz.

Gaziantep´teki terör saldırısından sonra biz Suriye´de kara operasyonu başlattık. Sınırlarımızı IŞİD´in mevcudiyetinden temizlememiz gerekiyordu ve bizim ılımlı Suriye muhalefetine verdiğimiz destek sayesinde IŞİD ciddi kayıplar vererek Suriye´nin Cerablus, Rayi, Dabud gibi kentlerini terk ediyor. El Bab´a kadar ilerlemek istiyoruz ve bu bölgeyi IŞİD´den tamamen temizlemek istiyoruz ki bu operasyonun hedefidir.

IŞİD de bize karşı terör eylemleri yapıyor. IŞİD´i çok endişelendiren adımlar atıyoruz. Birincisi IŞİD´in ana finansmanı uluslararası teröristler ve militanlardır. Suriye ve Irak´a 125 ülkeden terörist geliyor. Militanların bu ülkelere gönderilmesine yardımcı olan kişilere yönelik önlemler dahil olmak üzere hem sınırda hem de ülkenin içinde aldığımız önlemler sayesinde bunların IŞİD saflarındaki sayısı ciddi oranda düştü. Ancak IŞİD durmuyor çünkü onların kendi ideolojileri var. Onlar, İslam´ı kullanarak saflarına militan katmak için bütün dünyada kampanya yapıyor. IŞİD´in ideolojisine karşı koymak için mücadele ediyoruz. Suriye ve Irak´ı IŞİD´den temizlemek isteyen tüm güçlere destek vermeye ve onlarla silahlı mücadeleye devam edeceğiz. Eğer teröristlerden korkarsak kaybederiz. Mücadele etmemiz gerekiyor.

PUŞKOVA: Türkiye, Suriye´nin Rakka kentini Fırat Kalkanı operasyonundan sonra IŞİD´den kurtaracağını açıkladı. Suriye hükümetinin onayı alınmadan Türkiye´nin bu tür hareketleri ne kadar meşru?

ÇAVUŞOĞLU: Her şeyden önce biz şu anda operasyonu uluslararası hukuktan kaynaklanan haklarımızı kullanarak yapıyoruz. Çünkü IŞİD´den bize yönelik tehdit var. Ayrıca Irak topraklarındaki PKK´dan da kaynaklanan bir tehdit var. Biz uluslararası hukuktan kaynaklanan haklarımızı kullanarak Meclisten yetki aldık. Bize karşı mücadele eden terör örgütüyle mücadele ediyoruz ve bu, uluslararası hukuk normlarına uygun. Bu arada bilhassa Suriye, Irak gibi komşu ülkelerimizin topraklarında Türkiye´nin hiçbir şekilde gözü yoktur. Başından beri Suriye´nin toprak bütünlüğünü savunduk. Suriye´nin toprak bütünlüğü ve ülkenin hiçbir siyasi gücü devre dışı bırakmayacak geleceği konusunda Rusya ile aynı görüşü paylaşıyoruz. Söz konusu ülkedeki operasyon, uluslararası hukuka uygun. Aynı şekilde şu anda Rakka´da operasyonun yapılması gündemde. Şu anda Türkiye´nin Rakka operasyonunu kendi başına yapacağından söz edilmiyor. Komşu ülkelerimizin istikrarını istediğimizi ABD ve partnerlerimize ilettik. Terör örgütlerine yönelik operasyonları burada yaşayan insanları temsil eden doğru yerel gruplarla yapmak gerekiyor. Operasyonlar bittikten sonra da yabancı devletlerin kuvvetlerinin Suriye topraklarında kalamayacağını da anlamak gerekiyor. Bunun gerekçesi de yok anlamı da olmaz.

PUŞKOVA: Şimdi Türkiye´deki darbe girişimine gelelim. Rusya´da derler ki 'Dost kara günde belli olur'. İsyan´dan sonra Rusya, Türkiye´nin yasal yönetimine tam destek verdi. Amerikalılarla her şey bu kadar net değildi. Türkiye´nin ABD ile ilişkilerinin gidişatı Fethullah Gülen´in iadesiyle ne kadar bağlantılı olacak?

ÇAVUŞOĞLU: Her şeyden önce Rusya´ya, Sayın Putin´e ve tüm Rus halkına minnettarlığımı ifade etmek istiyorum. Zira Rusya, bizim için çok zor olan günlerde gerçek dostumuzun kim olduğunu gösterdi. Sonra Sayın Putin, bize, istihbarat paylaşımı da dâhil olmak üzere tam destek ve yardım gösterdi. Bu nedenle Rusya yönetimine, Başkan Putin´e ve Rus halkına minnettarlığımızı bir kez daha ifade ediyoruz. Türk halkı bunu asla unutmayacak. Bunun özellikle altını çizmek istiyorum.

Ben, Türkiye´deki darbe girişimini ABD´nin Pennsylvania eyaletinde yaşayan Fethullah Gülen´in yandaşlarından oluşan terör örgütünün gerçekleştirdiğini belirtmek isterim. ABD makamlarına onun bu girişimin içinde olduğunu kanıtlayan, sınır dışı edilerek Türkiye´ye iade edilmesi için gerekli tüm belgeleri gönderdik. Biz ayrıca onun geçici gözaltına alınmasını talep ettik. Çünkü Gülen, hem Türkiye´de hem de Türkiye´nin sınırları dışında olan yandaşlarına talimatlar veriyor. Bu izin verilemez bir şey. Gülen´in Türkiye´ye iadesi büyük önem arz ediyor. Bunu bütün dünya biliyor ancak biz bunu resmi bir dille söyledik. Şu anda ABD´nin imajı halkımızın gözünde olumsuz. ABD ile iş birliği yapmamıza, müttefik olmamıza, NATO üyeleri olmamıza rağmen bunu söylüyoruz. Ancak Fethullah Gülen Türkiye´ye iade edilmedikçe halkımızın bu tavrı değişmeyecektir. Gülen´in Türkiye´ye iadesini talep ediyoruz. Ancak Gülen iade edilmezse açıkça söylüyoruz ve bu bir tehdit değil bu, Amerika ile ilişkilerimizi çok olumsuz etkileyecek. Çünkü ABD gibi müttefikimizin topraklarında Türkiye´de darbe girişiminde bulunan hainin bulunuyor olması bizim için kabul edilemez.

PUŞKOVA: Türkiye yakın zamanda AB´nin bu yılın sonuna kadar Türk vatandaşları için Avrupa´ya vizesiz giriş rejimini uygulamazsa AB ile mülteci konusundaki anlaşmayı sonlandıracağını açıklamıştı. Brüksel´den yeni döndünüz. AB´nin terör karşıtı yasanızda değişiklik yapmanızı istemeden size doğru adım atacağının olasılığı nedir?

ÇAVUŞOĞLU: Biz, üç tane anlaşma imzaladık: Geri Kabul, Vize Muafiyeti ve Göç adı altında üç tane anlaşma imzaladık. Bu üç anlaşmayı birbirine bağlantılı olarak değerlendiriyoruz. Göç anlaşması başarılı bir şeklide hayata geçiriliyor. Vize muafiyeti ve Geri Kabul Etme anlaşmaları şimdilik gerçekleşmiyor. AB yetkililerinden cevap beliyoruz: Ya herkesin kabul ettiği yol haritasına göre hareket ediyoruz ya da bunlardan vazgeçiyoruz. Burada hiçbir tehdit yok sadece AB´den nihai cevap bekliyoruz. Cevap gelmezse mülteci anlaşmasını da askıya almak zorunda kalırız.

PUŞKOVA: Türkiye ve Rusya yakın zamanda ilişkilerin bozulduğu dönemde dondurulan Türk Akımı projesini başlatma kararı aldı. Bu proje neden Türkiye için önemli ve Rusya bu alanda istikrarlı iş birliğine güvenebilir mi?

ÇAVUŞOĞLU: Türkiye her zaman imzaladığı anlaşmalarda kendine düşen sorumluklarını yerine getiriyor. Burada güvenirliğimizden şüphe edilemez. Yani Türkiye ile Rusya, Putin ile Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında güvensizlik söz konusu değil. Anlaşma düşürülen uçaktan önce imzalanmıştı ve ilişkilerimiz için çok önemliydi.

Türk Akımı´nın ilk hattı Türk pazarına yöneliktir. Batı boru hattından alınan gaz yerine Türk Akımı boru hattından alacağız. Türkiye´nin ekonomisi gelişiyor, doğal gaz arzı büyüyor. Doğal gazın yüzde 50´sini Rusya´dan alıyoruz. Türkiye petrol ve gaz kaynaklarına sahip olamamasına rağmen Kıbrıs ve İsrail´e nazaran enerji kaynaklarının güvenli transit ve ihracat ülkesi haline geldi.

Rusya gazını Avrupa´ya tedarik etmek istiyor. Burada söz konusu pazar oluşturmak ise yani gaz almak isteyen ülkeler ve şirketler varsa Türk Akımı kapsamında ikinci hat inşa edilecek ve gaz Türkiye üzerinden Avrupa´ya satılacak. Ancak şimdiki hedefimiz birinci kolunu inşa etmek ve bu konuda hiçbir sorun yok. Putin´in ülkemizi ziyaret ettiğinde enerji bakanlarımız bu konuda bir anlaşma imzaladı. Şimdi gerekli adımlar atılıyor ve ülkelerimiz birbirine güvenerek hukuki çerçeve içinde bu projeyi gerçekleştirmelerinde bir sıkıntı görmüyoruz

PUŞKOVA: Sayın Bakan, bu pozitif noktada teşekkürlerimi sunarım.(Rusya,Rossiya 24-02.11.2016)