Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalının Mülakatı

ABD

CHRISTIANE AMANPOUR (SUNUCU): Herkese iyi akşamlar.Programımıza hoş geldiniz. Ben Londra´dan Christiane Amanpour. Bu, Türkiye´nin Suriye savaşındaki en büyük girişimi. Tanklar, savaş uçakları ve özel kuvvetler, ABD destekli Suriyeli asilere, İslam Devletinin (İD) Türkiye sınırındaki tutunacak son yeri olan stratejik Cerablus şehrini geri almalarına yardımcı oluyor. Gerçekten de ABD hava gücünün desteğiyle bu şehir, saldırı başlatılmasının ardından saatler içinde alındı. Muhabirimiz Ben Wederman, Türkiye-Suriye sınırında ve bizim için bu haberi yeni gönderdi.

BEN WEDEMAN (MUHABİR): Türk tankları, uçakları ayrıca koalisyon uçakları tarafından desteklenen Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) savaşçıları için sınırda yer alan Suriye´nin Cerablus şehrini geri almaları nispeten hızlı bir zaferdi. Daha iyi görebilmeniz için önünüzden çekiliyorum. Oradaki ağaç dizisinin yaklaşık 200 metre arkasında Suriye sınırı var. Sınırın ötesinde de Cerablus var. Suriyeli kuvvetlerin ve Türklerin şehre girişiyle birlikte bize çok az derecede fiili savaş olduğu söylendi. Suriyeli savaşçılardan biri hayatını kaybetti, üçü de yaralandı. Bildiğimiz kadarıyla IŞİD´in esirlerinden almadılar. IŞİD savaşçıları, Suriye´nin iç bölgelerine doğru kayıplara karışmış görünüyor. Şu anda daha sonra ne olacağı soruluyor. Üst düzey bir Türk yetkili, bize, Türkiye´nin bu operasyonlardaki amaçlarından birinin, yetkilinin terörsüz bölge olarak adlandırdığı bölgeyi oluşturmak olduğunu söyledi. Şu anda Türk birlikleri olmadan terörsüz bir bölgeyi muhafaza etmelerinin hiçbir yolu yok ve çok iyi bilindiği gibi Türk yetkililer, kontrol ettiği toprağı IŞİD ile savaşarak genişletebilen ABD destekli Suriyeli-Kürt milis YPG´nin yayılan etkisi nedeniyle oldukça endişeleniyor. Türk yetkililer, bundan büyük endişe duyuyor ayrıca Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan´ın bu operasyonun amaçlarından birinin veya daha ziyade hedefin YPG olduğunu söylediğini duyduk. Henüz silahlı çatışmaya girmediler ancak Amerikalılara, YPG´nin geçen hafta kontrolünü ele geçirdikleri Minbiç´ten geri çekilerek, Fırat Nehri´nin doğusuna gitmesini istediklerini söylediler. Amerikalı yetkililer, bunun olabileceğini söylüyorlar ama öyle görünüyor ki sahada henüz bu olmadı. Dolayısıyla Türkiye, şu anda Suriye´ye her zamankinden daha derin şekilde dâhil olmuş durumda. Belki içeriye girmek, daha sonra dışarıya çıkmaktan daha kolaydır. Ben Wedeman, CNN, Türkiye-Suriye sınırından bildirdi.

AMANPOUR: Ben, en yeni haberlerle karşımızdaydı. ABD destekli operasyon, Washington ile Ankara arasındaki ilişkiler açısından gergin bir zamanda düzenleniyor. Türkiye, kısa süre önce Cumhurbaşkanı Erdoğan´a karşı yapılan ve başarısızlığa uğrayan darbenin akıl hocası olmakla suçladığı ABD´de yaşayan din adamı Fethullah Gülen´in iadesi için ısrar etmeye devam ederken; ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, fikir ayrılıklarını tatlıya bağlamak için Cumhurbaşkanı Erdoğan ve diğer yetkililerle görüşüyor. Kulak misafiri olan muhabirler, “Keşke Gülen ABD´de değil de başka ülkede olsaydı.” dediğini duydular. Bu konu ve IŞİD karşıtı saldırı hakkında görüşmek için programımıza Cumhurbaşkanı Erdoğan´ın Sözcüsü ve Özel Yardımcısı İbrahim Kalın katılıyor. Sayın Kalın, programa hoş geldiniz. Bize katıldığınız için teşekkür ederiz. Size Suriye´nin içindeki bu saldırıda başlıca amacınızın ne olduğunu doğrudan sorarak başlayabilir miyim? Bu saldırı IŞİD´e karşı mıdır yoksa amaç Suriyeli Kürtlerin yani YPG´nin daha fazla ilerlememesini sağlamak mıdır?

İBRAHİM KALIN (CUMHURBAŞKANLIĞI SÖZCÜSÜ): Beni ağırladığınız için teşekkür ederim Christiane. Fırat Kalkanı adı verilen bu operasyonun ana amacı, sınırımızı bütün IŞİD teröristlerinden ayrıca YPG ve diğer muhtemel terörist gruplar dâhil olmak üzere bütün terörist unsurlardan temizlemektir. IŞİD veya bizim adlandırdığımız şekilde DAEŞ, Kilis ve başka yerlerdeki şehirlerimize birtakım saldırılar başlatıyor. Özellikle geçen hafta Antep´te meydana gelen ve 53 kişinin hayatını kaybetmesine yol açan intihar saldırısından sonra artık yeter dedik. Aslında bu planlarımız devam ediyordu. Uluslararası koalisyon, Amerikalı müttefiklerimizle iş birliği içinde, Rusya´yı bilgilendirerek ve bizim de desteklediğimiz ÖSO mensupları, Cerablus´a girerek şehri DAEŞ veya IŞİD´den temizledi. Bu, Minbiç´te olanlara benziyor ancak fark şudur ki sınırımızın hemen yanındaki Cerablus şehrinde herhangi bir PYD, YPG unsuru görmek istemiyorduk. Şu anda bu şehir çok sakin ve huzur içinde ve burada herhangi bir DAEŞ unsuru yok. Bu unsurlar güneye geçti ve bu durumun böyle devam etmesini istiyoruz.

AMANPOUR: YPG konusuna geri dönmeden önce bundan sonra neler olacak? Yani orada mı kalacaksınız yoksa ileriye mi gideceksiniz? Türkiye´nin, bu saldırının sadece IŞİD´e karşı değil Esad´a karşı da olmasını hep istediği iyi biliniyor ancak orada taktikleri değiştiriyor gibi görünüyorsunuz.

KALIN: Öncelikle sınırımızı korumak için ayrıca Suriyeli mülteciler için bir sığınak sağlamak amacıyla son iki yıldır bazı sebepler nedeniyle Türkiye-Suriye sınırında güvenli bir bölge için tartışıyoruz. Eğer Türkiye-Suriye sınırında böyle bir güvenli bölgemiz olursa Türkiye´de muhtemelen bu kadar fazla mülteci olmazdı. Bildiğiniz gibi şu anda Türkiye´de, Suriye´den gelen yaklaşık üç milyon mülteci var. Bu bölgeler, yönetmeleri ve kontrol etmeleri için Suriye halkına verilecektir. Şu anda Cerablus´ta bunlar oluyor ve bence bu durum, düzgün bir şekilde desteklenirse, bir kısmını ÖSO´nun oluşturduğu ılımlı Suriye muhalefetinin bu işi sahada yapabileceklerini gösteriyor. Dolayısıyla DAEŞ´e veya IŞİD´e karşı savaşan sadece YPG değil. Aslında doğru bir şekilde desteklenmesi hâlinde ÖSO ve diğer ılımlı Suriye muhalefet grupları da IŞİD´e karşı yürütülen savaşta bunu yapabilir çünkü bu gruplara IŞİD´in saldırdığı kadar son birkaç yıldır rejim kuvvetleri de saldırıyor.

AMANPOUR: Şunu anlamakla ilgileniyorum çünkü bir değişiklik var: Öncelikle Rusya ile yaptığınız görüşmeler var, arayı düzeltmeye çalıştığınızı biliyorum, desteklerini hissediyorsunuz ve Rusya ile ilişkilerinizi yeniden kuruyorsunuz ancak aynı zamanda şu anda Esad´ın gitmesi yönünde ısrar etmemeye karar verdiniz ve “barışçıl bir geçişte” onun için bir rol öngörüyorsunuz. Ankara´daki, Cumhurbaşkanı Erdoğan´daki bu değişikliğin kaynağı nedir?

KALIN: Öncelikle Esad´ın geleceğine ilişkin duruşumuz değişmedi. İnanıyoruz ki Esad´ın Suriye´nin geleceğinde yeri yok çünkü meşruiyetini tamamen yitirmiştir ve yarım milyondan fazla kişinin hayatını kaybetmesinden ve milyonlarca kişinin mülteci hâline gelmesinden sorumludur. Dolayısıyla kendisinin Suriye´nin geleceğinde yeri yok. Geçiş dönemi ise BM nezdinde Ruslar ve Amerikalılar ile birlikte üzerinde çalıştığımız siyasi dönüşüm sürecinin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Kişiden ziyade mekanizmaya odaklanmak isteriz. Rejimin bazı unsurları ve muhalefet unsurları, BM çatısı altında ve Amerikalılarla Rusların; bizimle, Suudi Arabistan, Katar, İran ve diğer bütün önemli oyuncular ile birlikte üzerinde tartıştıkları tesislerde bir araya gelebilir. Aslında bir geçiş dönemini yakalayabiliriz. Gelecek veya siyasi dönüşüm kapsamında Esad´ın kalması için ısrar etmek sadece umutsuz bir girişimdir ve sahada işleri çok daha fazla zorlaştırır. Bu nedenle bu konudaki duruşumuz değişmemiştir ancak aynı zamanda elbette Suriye´de dökülen kanın hızla çözüme kavuşturulduğunu görmek isteriz. Dolayısıyla Ruslar dâhil olmak üzere bütün ortaklarla konuşuyoruz ve elbette Başkan Yardımcısı Joe Biden ile kapsamlı görüşmeler yaptık. Kendisi dün buradaydı yani bu savaşı sona erdirebileceğimiz bir tür süreci ve mekanizmayı yakalayabileceğimizi umuyoruz.

AMANPOUR: Başkan Yardımcısı Biden ile Amerikalılar, esasen sizin talimatınız üzerine, YPG´ye; Türkiye´ye doğru daha fazla ilerlememesini, Fırat Nehri´ni geçmemesini söyledi ve yanılmıyorsam eğer, “Bunu yaparsanız ve emrimizi ihlal ederseniz size ihtiyacınız olan türde hava desteğini vermeyeceğiz.” dediler. Sizin duymak istedikleriniz muhtemelen bunlardı. Bu, ABD ile Türkiye arasındaki ilişkilerdeki bozukluğu tamamen düzeltti mi?

KALIN: En başından beri YPG´nin; Avrupa Birliği, ABD ve onlarca diğer ülke tarafından terörist bir örgüt olarak kabul edilen PKK´nın bir Suriye uzantısı, kolu olduğunu açıkça ifade ettik. YPG´nin Suriye´de IŞİD´e karşı savaştığına dair iddia, PKK terör örgütü ile bağlantılarını temize çıkarmaz ayrıca PYD ve YPG, Arap şehirlerinden, Türkmen şehirlerinden ve diğerlerinden daha fazla toprak elde etmeye çalışıyor. Bunu Tel Abyad ve diğer birçok yerde yaptılar. Minbiç operasyonu için -Minbiç´i bütün DAEŞ unsurlarından temizleme yönünde anlaşmaya vardığımız üzere- YPG veya PYD unsurları Minbiç´te kalmayacaktır. Şu anda bunlar oluyor ve onlardan Fırat Nehri´nin doğusuna geçmelerini istedik yani anlaşma bu yönde ve işe yarıyor gibi görünüyor. Suriye´nin Kürtleri ile hiçbir sorunumuz yok. Bizim sorunumuz YPG, PYD ve diğer terörist unsurlarla; tıpkı kendi Kürtlerimizle herhangi bir sorunumuzun olmaması ancak Kürtleri temsil ettiğini iddia eden ama aslında böyle olmayan PKK ile sorunumuzun olması gibi. Suriye´de YPG ve PYD´ye dair bu fikir ayrılığı tabii ki devam ediyor ama bence ÖSO´nun girdiği ve bütün DAEŞ veya IŞİD unsurlarından temizlediği Cerablus´taki bu operasyon, YPG´nin sahada IŞİD´e karşı savaşan tek etkili kuvvet olduğu yönündeki efsaneyi yürürlükten kaldırıyor.

AMANPOUR: Desteklediğiniz bu kuvvetlerin ilerlemeye devam edip etmeyeceğini göreceğiz. Size, ABD ile ilişkiler hakkında daha fazla soru sormama izin verin lütfen. Elbette Fethullah Gülen´in iade edilmesini istiyorsunuz. Bu incelemeyi halletmeye çalışan Adalet Bakanlığınız, hukukçularınız ve elemanlarınızla birlikte çalışan diğer kişiler var ayrıca belirtildiğine göre Başkan Yardımcısı Joe Biden´ın, “Keşke ABD´de olmasaydı.” dediğini duydunuz. ABD´nin yapmakta olduklarından ve bu meselenin ilerleme hızından tatmin oldunuz mu? ABD, bu konunun, çözüme kavuşmasının uzun sürebileceğini söylüyor.

KALIN: Bir anlamda yeni bir sürecin başındayız. İnanıyorum ki Başkan Yardımcısı Biden, aynı duyguları paylaştığını ve burada olanların boyutunu şu anda ne dereceye kadar anladığını ifade etti çünkü Türkiye dışındaki birçok kişi, burada olanların ne kadar ciddi bir boyutta ve ağırlıkta olduğunu anlamayabilir. Dolayısıyla Meclise, bu darbeciler tarafından bombalanan yerlere yaptığı ziyaret, muhtemelen üzerinde bir etki yarattı ayrıca inanıyorum ki Biden, burada insanların Türkiye´deki ayrıca dünyanın diğer yerlerindeki Gülenci tarikat ve bunların suç şebekesi hakkında ne kadar ciddi ve birlik içinde olduğunu gördü. Peki, Gülen´in iadesi hakkında neden bu fikir birliği var? Christiane, olanlardan sonra adalet istiyoruz. İntikam almak istemiyoruz. Adaletin peşindeyiz. İnsanlar intikam değil de adaleti ve böylece konunun kapanmasını istiyor.

AMANPOUR: Size bunu sormam gerekiyor.

KALIN: Gülen´in iadesi de bunun bir parçasıdır.

AMANPOUR: Size şunu sormama izin verin çünkü insanlar intikam alınmakta olunduğunu düşünüyor. On binlerce kişinin toplanması ve hapse atılmasıyla insanlar, toptan bir şekilde, tam olarak intikam alındığını düşünüyor. Bunun yasa dışı bir darbe girişimi olmasına, Türk halkının Cumhurbaşkanı Erdoğan´ı desteklemek için sokağa çıkmasına, başarısızlığa uğrayan darbenin karşısında durmasına rağmen çok büyük endişeler var. Yine de on binlerce kişiyi gerçekten tutuklayabilir misiniz? Gazetecilerden, muhalif kişilerden, toplumun her kesiminden insanlardan bahsediyorum. Onları hapse atmak nasıl işe yarayacak?

KALIN: Öncelikle 15 Temmuz´da çok sayıda kişi darbeye katıldı. Dolayısıyla bunu unutmamamız gerekiyor. Ordudan, yargıdan ve başka yerlerden binlerce kişi söz konusu. İkincisi, bu incelemeleri şu anda yürüten 70 kişilik bir savcı ekibi var yani bu kişiler işlerini yapıyorlar. Bazı kişiler gözaltına alınıyor, bazıları tutuklanıyor. Devam eden bir dava veya adli tahkikat var. Daha fazla delil ortaya çıktıkça daha fazlasını öğreneceğiz ancak Türkiye´de şu anda terör örgütü ilan edilen Gülen tarikatı ve hareketiyle bağlantılı kişiler elbette incelenmek zorunda kalacak. Bir noktada, Gülen, milyonlarca takipçisi olduğunu iddia etti yani Türkiye´de olup bitenler, 15 Temmuz´da meydana gelen olayların boyutu ve şiddetiyle orantılıdır. İkincisi, hatırlatmak amacıyla, bu, Almanya´nın 1990´ların başında yaptıklarından çok farklı değil. Almanya´nın iki tarafı birleştiğinde, onlar da eski rejimle, Stasi vb. ile bağlantılı olabilecekleri gerekçesiyle binlerce devlet memurunu işten çıkarmıştı. Orada olanlar ışığında, bu adli bir süreçtir ve savcılar işlerini yapmaktadır ancak söylediğim gibi Türkiye´de bu tür darbe girişimlerinin tekrar meydana gelmeyeceğinden emin olmak için yapılması gerekenlere dair büyüyen bir fikir birliği var.

AMANPOUR: İbrahim Kalın, bu gece programımıza katıldığınız için çok teşekkür ederiz.

KALIN: Teşekkür ederim.

AMANPOUR: Çok teşekkür ederim.(ABD,CNN-25.08.2016)