Görüş Ayrlılığı Ankara-Tahran İlişkilerine Engel Değil

IRNA

Türkiye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Levent Gümrükçü, Tahran ile Ankara arasındaki görüş ayrılıklarının, ikili ilişkilere engel olmadığını vurgulayarak İran ve Türkiye’nin, bu görüş ayrılıklarının bir soruna dönüşmesini engellemeleri gerektiğini belirtti.

Dışişleri Bakanı Davutoğlu ile birlikte BM Genel Kurul toplantısına katılan ve İranlı heyetle yapılan görüşmenin ardından Türkiye’ye dönen Gümrükçü, bugün IRNA muhabirlerinin Suriye sorunu ve İran-Türkiye ilişkileriyle ilgili sorularını yanıtladı.

Gümrükçü özellikle de New York’ta, iki ülke Cumhurbaşkanları ve Dışişleri Bakanlarının görüşmelerinin ardından İran ile Türkiye ilişkilerinin geleceğiyle ilgili olarak, “Türkiye ve İran, bölgenin iki köklü komşu ülkesidir ve iki ülke de iyi ilişkiler tesis etmek için siyasi kararlılığa sahiptir. Şartlar ne olursa olsun iki ülke, birbirleriyle görüşme ve müzakere yapma yollarını arar. Bazen iki ülke ilişkileri sorunlarla karşılaşabilir ancak her iki ülkenin de genel bakışı ve siyasi iradesi, ilişkilerin komşuluk iyi niyetine dayalı sürdürülmesi yönündedir. Bu konu, Mahmut Ahmedinejat’ın cumhurbaşkanlığı döneminde de böyleydi ancak Hasan Ruhani’nin cumhurbaşkanı seçilmesi ve Orta Doğu ile komşu ülkelere olumlu mesajlar vermesi, Türkiye açısından ikili ilişkilerin daha da geliştirilmesi adına yeni bir fırsat sayılıyor. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Ruhani’nin yemin törenine katıldı ve İran’ın seçilen Cumhurbaşkanı, yoğun programına rağmen Davutoğlu ile yararlı bir görüşme gerçekleştirdi. Aslında bu görüşmede taraflar; siyasi, kültürel, sosyal ve ekonomiyle ilgili alanlarda, bölgesel sorunlar ve bu sorunların çözümüyle ilgili ikili ilişkilerin geliştirilmesi konularında anlaşamaya vardı ve New York temasları da bu anlaşmaların devamı niteliğindeydi.”

Türkiye ve İran ilişkilerinin, ikili ilişkiler ve bölgesel meseleler üzerine kurulu olduğunu vurgulayan Gümrükçü, “Başta ekonomi olmak üzere ikili ilişkileri geliştirme konusunu değerlendireceğiz. Bu konuda İran Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanı’nın mesajları olumluydu Türkiye’de de bu konuda hâkim olan görüş olumludur.” dedi.

Gümrükçü, aynı zamanda, bölgesel sorunların özellikle de son aylardaki gelişmelerin İran-Türkiye ilişkilerini etkilediğine işaret etti.

Gümrükçü, “New York’ta, iki ülke yetkililerinin görüşmesinde, bu meselelerin ve özellikle bu sorunların İran, Türkiye ve bütün bölgenin zararına olacağı konusu gündeme geldi ve ayrıca iki ülkenin, bölgede istikrar ve huzurun sağlanması konusundaki arzusu da vurgulandı. Taraflar, New York müzakerelerinde, bölgede huzur ve istikrarın sağlanması için ortaklaşa çalışma konusunda da anlaşmaya vardı.” dedi.

New York görüşmelerini anlatan Gümrükçü, “Belki bugüne kadar Suriye konusunda farklı görüşlerimiz oldu ancak başta Suriye sorunu olmak üzere bölge meselelerinin görüşüldüğü New York temaslarında, bu krizin barışçıl çözüm yolları incelendi. Bu konuda ne tür bir iş birliği yapılacağı ve çözüm yollarının ne olacağı konusunda anlaşmaya varıldı.” dedi.

İki ülkenin, söz konusu alanlarda bir ön hazırlık yapıp yapmadığıyla ilgili soruyu yanıtlayan Gümrükçü, “Henüz bir ön hazırlık yapmadık ancak İran ve Türkiye Dışişleri Bakanlarının gelecekte yapacakları görüşmelerde, gerekli zeminin hazırlanması için iyi bir potansiyele sahip olduklarına inanıyoruz. Çünkü farklı görüşlere sahip olmalarına rağmen iki ülke de Suriye krizinin çözümünün şart olduğunu vurguluyor. Suriye`deki durumun böyle devam etmemesi gerektiğine ve sorunun devamı hâlinde Türkiye, İran ve tüm bölgenin zarar göreceğine inanıyorlar. İran ve Türkiye, Suriye krizinin çözümü için ciddi, aktif ve etkili bir rol oynayabilecek ülkelerin başında geliyor. Bunun için bu sorunun çözüm yollarını aramak ve iş birliği yapmak gayet normaldir. Bugüne kadar Türkiye ve İran, Suriye konusundaki görüş ayrılıklarını birbirine aktardı ancak bu görüş ayrılıklarının aralarında bir soruna dönüşmesine izin vermediler. Suriye sorunu, İran ile Türkiye arasındaki ikili ilişkilerde bir engel oluşturmadı.” dedi.

Suriye’de barış ve istikrarın sağlanması için gösterilen çabalarla ilgili olarak Türkiye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü şunları söyledi: “Ne yazık ki İran ve Türkiye, şu ana kadar bu sorunun çözümü konusunda ortak bir faaliyette bulunmayı başaramadı ancak İran Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanı’nın mesajları ve Suriye’deki mevcut durum; bizi, iki ülkenin ortak bir çalışma yürütmeleri konusunda umutlandırıyor. Biz, bu sorunun çözümü için yapılması gereken iş birliği yollarını inceledik ve yakın gelecekte, Suriye krizinin çözümüyle ilgili iki ülkenin iş birliğine şahit olmayı umuyoruz.”

Mülakatın bir diğer bölümünde İran’ın son diplomatik atağı konusunda Gümrükçü, “Türkiye, Sayın Ruhani’nin BM’deki konuşmasını olumlu değerlendiriyor çünkü Türkiye’nin isteği, İran’ın nükleer sorununun barışçıl ve diplomatik yollarla çözülmesidir. Türkiye`nin, İran’ın nükleer sorununun baş gösterdiği andan beri bu sorunun diplomatik yollarla çözülmesi gerektiği yönünde mesajları oldu. İran, Türkiye ve Brezilya arasında 2010 yılının Mayıs ayında imzalanan Tahran Anlaşması, güven verici ortamın sağlanması için atılan en olumlu adımdı. Söz konusu anlaşma, İran’ın nükleer sorununun çözümü ve şeffaflaştırılması adına atılan önemli bir adımdı. Ne yazık ki o dönem yaratılan fırsat, iyi değerlendirilmedi ve bugün, bu anlaşmanın canlanması yönünde adımların atıldığını görüyoruz. Türkiye, İran Cumhurbaşkanı’nın bu konudaki mesajlarını dünyadaki tüm ülkeler gibi olumlu bir şekilde değerlendirdi ve gelecek günlerde de Ankara, bu konuda elinden geleni yapmaya hazır olacak. Türkiye, gelecekte de İran veya P5+1 tarafından bir talep geldiği takdirde, bunu memnuniyetle değerlendirecek.” dedi.

Türkiye’yi, İran ile ABD`nin yakınlığından rahatsızlık duyan ülkelerden biri olarak gösteren analizlere işaret eden ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü’nün açıklamalarına karşılık Gümrükçü, “Şu anda bazı basın organlarında sanki Türkiye, İran ile ABD`nin yakınlığından rahatsız olmuş gibi gösteriliyor. Bu tür iddialar ve sorunlar asılsız ve gülünçtür. Türkiye, İran’ın ABD ile veya tüm uluslararası toplumla iyi ilişkilerinden ve İran’ın uluslararası arenada hak ettiği yerde olmasından memnun, çünkü İran ve uluslararası toplumun yakınlığı, bölgede istikrar ve huzurun sağlanmasına yardımcı olur. Bölgedeki huzur, Türkiye’nin yararınadır. İran ve ABD’nin olası yakınlığı Türkiye’yi umutlandırıyor. Bu konuda da nükleer sorunda olduğu gibi Türkiye elinden geleni yapacak. Aslında geçmişte de Türkiye, farklı alanlarda ABD ile İran arasında yakınlık sağlanması için aktif çaba gösterdi ve Türkiye şu anki durumu arzuluyordu. Şu anki atmosferin ikili ilişkiler ve bölgesel sorunlarda olumlu etkileri olmasını umuyoruz.” dedi.

Türk medyasının İran’a yönelik olumsuz propagandalarıyla ilgili bir soruya karşılık Gümrükçü, Türkiye’de, medyanın özgür olduğunu vurgulayarak, “Basınımız istediğini yazıyor, hatta Türk hükûmeti ve yetkilileri hakkında doğru yanlış haberler yayımlanabiliyor. Biz, basının görüşü ve ifadelerini etkilemiyoruz. Son aylarda Türk yetkililerin sözlerine dikkat ettiyseniz, bu sözlerden İran ile ilişkilerin geliştirilmesi kararlılığını görürsünüz.” dedi.

Gümrükçü son olarak şunları söyledi: “İran medyasında da Türkiye aleyhinde sürekli olarak haberler yayımlanıyor ancak önemli olan, iki ülke yetkililerinin doğru mesajlar göndermeleri ve doğru adımlar atmalarıdır. Bu adımların atılmasıyla kamuoyu ve medya da etkilenecek ve bu yolda hareket edecek.” (İran Resmî Haber Ajansı İRNA - 9 Ekim 2013)