Haşimi´nin France 24 Mülakatı

France 24

SUNUCU: Bugün özel bir gün çünkü Türk Başbakan´ın Başdanışmanı, terör uzmanı Sayın Cemalettin Haşimi´yi konuk ettik. France 24´te bizimle olduğunuz için teşekkürler. Davetimizi kabul ettiğiniz için teşekkürler. Ülkenizde yoğun bir gündem var. Önce ABD ile yapılan anlaşmayı ele alalım. Türk Dışişleri Bakanı Yardımcısı, Türkiye ile ABD´nin Suriye´nin kuzeyinde bir güvenli bölge konusunda mutabık kaldıklarını ve bu bölgede, İslam Devleti (İD) savaşçılarının yanı sıra Kürt savaşçıların da bombalanacağını söyledi. Amerika Birleşik Devletleri bunu yalanladı. Nedir ve gerçekten bir anlaşma var mı?

HAŞİMİ: Sanırım orada bir yanlış anlaşılma söz konusu. Biz, DAİŞ´in (Irak Şam İslam Devletinin Arapça kısaltması) bulunmadığı bir bölgeden bahsediyoruz. DAİŞ´in hiç giremeyeceği bir bölgeden bahsediyoruz. Bir yanlış anlaşılma olduğunu düşünüyorum çünkü bizim bu konudaki tutumumuz oldukça net.

SUNUCU: Suriye´deki Kürtleri bombalamayı düşünüyor musunuz? Bu, Ankara´nın fikrindeki bir seçenek mi?

HAŞİMİ: Türkiye´nin Kürtlerle ilgili kesinlikle böyle bir tutumu yok. Devlet politikamızda, hükûmet politikamızda Türkiye içinde olsun Suriye´de veya Irak´ta negatif hiçbir tutum söz konusu değil. Bu yönde doğrudan veya dolaylı bir dezenformasyon olduğunun farkındayız. Politikamız etnik bir politika değil. Bölgedeki herhangi bir etnik grubu hedef almıyor. Türkiye´nin politikası, bölgede, Kürtlerin kazançlı çıkmasını hatta herkesin kazançlı çıkmasını hedefliyor. Kürtlerle herhangi bir etnik sonumuz yok. Irak´taki Özerk Kürt Bölgesi ile son derece müspet ilişkilerimiz var. Kürt asıllı Türk vatandaşlarımızın demokratik taleplerini karşıladık. Bunu son on yıl içinde yaptık. Aynı şekilde, hiç kimsenin Suriye´deki Kürtlerden bahsetmediği bir dönemde Türkiye, Suriye´deki Kürtlerin demokratik taleplerinin karşılanmasını istedi. Etnik bir yaklaşımımız yok. Suriye´de, Irak´ta ve Türkiye´de açık bir tutumumuz var. Elbette bu ülkelerin tamamını pek çok örnekle ele alabilirim. Türkiye herhangi bir Kürt grup üzerine baskı kurmuyor. Barzani´yi destekleyen Kürtler var başkalarını destekleyenler var. Bizim Kürtler konusunda çok net bir tavrımız var. Kürtlere karşı bir tutumumuz olamaz. Terörün, terörizmin bir kimliği yok. Biz sadece terörle mücadele ediyoruz.

SUNUCU: Türkiye´deki muhabirimizin aktardığı bir bilgiye göre Türk ve Türkmen askerler Suriye´nin kuzeyinde konuşlandırıldı. Ankara´nın müttefiki olan Ahrar el Şam´dan bir subay, 300 kişinin geçen pazartesi günü sınırdan Suriye topraklarına geçtiğini tespit ettiğini aktardı. Bu geçişi teyit ediyor musunuz?

HAŞİMİ: Suriye krizinin başlamasından bu yana Türkiye, ortak bir şekilde çalışılması gerektiğini söyleyerek uluslararası koalisyonda yer aldı. Bu bağlamda Türkiye, hiçbir şekilde münferiden inisiyatif almaz. Öte yandan sahaya asker de gönderemeyiz. Bunu kesinlikle yalanladık, Dışişleri Bakanlığımız kesin bir dille bunu yalanladı. Çok sayıda Avrupa asıllı vatandaş meşru Suriye muhalefetinin bir parçası ve evet biz bunları destekliyoruz. Bunu üç- dört yıldır dile getiriyoruz. Fransa´nın da yer aldığı bir koalisyon. Bu grupları destekliyoruz.

SUNUCU: O hâlde bunlar Türk askerleri değil, Türkiye tarafından desteklenen askerler veya silahlı gruplar mı?

HAŞİMİ: Ben askerlerin girip girmediğini teyit edecek durumda değilim. Ancak Türk askerleri Suriye topraklarına kesinlikle girmedi bunu ekleyebilirim. Şayet uluslararası bir koalisyondan bahsediyorsanız yalnızca Türkiye´den değil bölgede yaşayan ailelerden gelen çocuklar ve bu ailelerden şahıslar var. Hepsi Suriye rejimi, Esad rejimi tarafından hedef alındı. Ancak bahsettiğiniz bu insanlar zaten orada yaşıyor.

SUNUCU: Türkiye nihayet, Suriye´deki İslam Devleti örgütüne ait mevzileri bombalaması için İncirlik Üssü´nü ABD´nin F-16 uçaklarına açtı. Buna mukabil ne müzakere edildi? Çünkü uzun zamandır Türkiye, ABD´nin bu hava üssünden Suriye´yi bombalamasına izin vermiyordu.

HAŞİMİ: Tabii belirli bir süre, bölgenin tamamını etkilemesi ve göç sebebiyle Suriye krizine maruz kaldık. Hâlihazırda Türkiye´de iki milyon Suriyeli mülteci bulunuyor. Biz her zaman başta BM Güvenlik Konseyi olmak üzere kapsamlı bir koalisyondan yana olduk ancak maalesef bu bağlamda önemli ilerleme kaydedilmedi. Bugün Suriye´de olup bitenler hakkında saatlerce konuşabilirim. 9 ila 10 yaşlarındaki çocuklar canlı bomba olmak istiyor. Halkın büyük bir kısmı yaşadıkları yerleri terk etmek durumunda kaldı. Mesele, Türkiye ile ABD arasında bir anlaşmaya varmak değil. Biz, bir uluslararası koalisyonun Suriye hususunda ortak bir strateji geliştirmesi gerektiğini söylüyoruz ve İncirlik Üssü´nün açılmasının bu bağlamda ilk adımı teşkil ettiğini düşünüyoruz. DAİŞ tehdidinin başladığı günden bu yana tavrımız hep aynı.

SUNUCU: Peki, bu ilk adımı, DAİŞ´in ilk saldırılarından beri neden bu kadar geç attınız? Amerikan F-16´larının İncirlik Üssü´ne yerleşmesine izin vermek için çok beklediniz?

HAŞİMİ: Biliyorsunuz DAİŞ´e karşı askerî müdahalenin tarihi çok da eski değil. Başlayalı üç dört ay oldu. Erbil´e düzenledikleri Musul´a düzenledikleri saldırılardan bu yana. DAİŞ tehdidi aşama aşama oldu. Başlangıçta yereldi. Daha sonra Suriye çapında bir tehdit oldu. Daha sonra Irak´ı etkilemeye başladı ve Türkiye, en başından beri bu yeni DAİŞ tehdidi karşısında uygun tepkiler geliştirmeye çalıştı. En başından beri Türkiye destek vermeye devam eden aktif bir ortak. Önceleri farklı bir tehditti ve sonra Suruç saldırısıyla Türkiye´nin içine girmiş bir tehdit hâlini aldı. Aldığımız tedbirler çerçevesinde 50 kentte risk analizi merkezleri kurduk. Türkiye çapında eş zamanlı operasyonlar düzenlendi. Ayrıca şu önemli noktayı unutmamak gerekir, Türkiye´nin Suriye ile 950 kilometrelik ortak bir sınırı var. Türkiye, mültecilerin yükünü tek başına göğüslüyor. Türkiye bölgenin güvenliği konusunu tek başına taşıyor ve bizim bir koalisyona, bu sadette bir koalisyona ihtiyacımız var.

SUNUCU: Çoğunluğu kaybeden Cumhurbaşkanı Erdoğan´ın partisi AKP (Adalet ve Kalkınma Partisi) genel seçimlerden bu yana bir hükûmet kurmayı başaramadı. Sosyal demokratlarla bir koalisyon hükûmeti kurmak için müzakereler sürdürülüyor. Bu müzakereler 23 Ağustos´ta neticeye ulaştırılamazsa erken seçime gidilmesi gerekiyor. Bir geçiş hükûmetiyle yönetilen Türkiye´nin Suriye´nin kuzeyinde yürüttüğü operasyonların bir meşruiyeti var mı?

HAŞİMİ: Hâlihazırda sürdürülen operasyonlar, 2014 yılında Millet Meclisinde kabul edilmiş bir maddeye dayanıyor. Dolayısıyla bu operasyonların bir meşruiyeti var ve bu bağlamda bir meşruiyet sorunu bulunmuyor. Çünkü güvenlik sorununa ivedi bir cevap verilmesi gerekiyordu. Her gün yurttaşlarımız öldürülüyor, askerlerimiz hedef alınıyordu. DAİŞ tarafından intihar saldırıları düzenleniyordu. Hükûmetimiz gerekli her türlü altyapıya sahip. Dışarıdan baktığınız zaman hükûmet düzeyinde birtakım boşluklar varmış gibi görülüyor. Ancak bizim tarafımızdan baktığınızda bu Türk demokrasinin gücünü ortaya koyuyor. 1946´dan bu yana Türkiye´de çok partili bir sistem mevcut. Bu bağlamda bir sıkıntı olacağını, bir siyasi kaygı olacağını zannetmiyorum.

SUNUCU: İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif, Türkiye ziyaretini erteledi. Cumhuriyet gazetesindeki bir makalede, Batılıları Suriye´deki asileri silahlandırmakla suçluyor, üstü kapalı bir biçimde Türkiye´yi de İslam devleti grubuna yardım etmekle suçluyor. İran dışişleri Bakanı´nın bu tutumu hakkında neler düşünüyorsunuz?

HAŞİMİ: İran Dışişleri Bakanı´na doğrudan yanıt veremem ancak şunu söyleyebilirim ki Türkiye´nin DAİŞ´e yardım ettiğini iddia etmek uluslararası toplumun, Suriye´ye yönelik reel politik eksikliğini gizlemek için bir argümandır. Bu hiçbir temele dayanmayan içi boş bir argümandır. Bazı gruplar silahlandırılmaya devam ediyor ve bu bir tehdit oluşturuyor. Ancak Suriye´de kendi halkını öldüren, kendi şehirlerine helikopterlerle saldıran, kendi vatandaşlarını bombalayan bir rejim var: Esad rejimi. Kendi vatandaşlarını öldüren bu rejimdir. Suriye halkı, kendi savunmasını yapmak zorunda. Muhalefet demokratik katılımla başladı ama maalesef 2011 yılında çok sayıda kişi kitleler hâlinde öldürüldü.Muhalefetin silahlandırılmadığı dönemde binlerce kişi öldürüldü. Bu dönemde sessiz kalıp hiçbir şey yapmayanların şu anda söz haklarının olmadığını düşünüyorum. Çok ciddi bir mülteci dalgasıyla karşı karşıyayız. Ailelerini kaybedenlerin çoğu genç ve hiçbir gelecekleri yok. Bu bir tehdit teşkil ediyor. Bugün DAİŞ´in bünyesinde pek çok milletten insan var. El Kaideden bile daha kötü bir örgüt. Bugüne kadar Suriye´de 220 bin hatta 300 bin kişi hayatını kaybetti. Bugün Suriye tamamen tahrip edilmiş durumda. Bundan sorumlu insanlar var. Bunun sorumlusu Türkiye değil. Bu, elbette mesnetsiz bir suçlama. Elbette İran Dışişleri Bakanı´na cevap niteliğinde değil, bu bir genel değerlendirme.

SUNUCU: Cemalettin Haşimi, bizimle birlikte olduğunuz için çok teşekkürler. Günün Konuğu´nun sonuna geldik. Bizimle birlikte kalmaya devam edin.(Fransa, France 24 - 12 Ağustos 2015)