Rainer Hermann
Kırk adet kuleli döner vinç, bulutlu gökyüzüne uzanıyor ve aşağıda yerde 13 bin işçi iş başında. Bundan sonraki dünyanın en büyük havalimanının ilk terminali Şubat 2018´de açılana kadar vinç sayısı altmışa, işçi sayısı ise iki katına çıkarılıyor. Üstelik İGA Havalimanı İnşaat Üst Yöneticisi (CEO) Yusuf Akçayoğlu bir başka övgüyü daha duyuruyor: İstanbul´un kuzeyinde, Karadeniz´in kıyısında yer alan havalimanının arazisinin alanı 76,5 milyon kilometrekare. Bu durumda İstanbul´daki bu havalimanı Frankfurt Havalimanı´nın neredeyse dört katı büyüklüğünde olacak.
Frankfurt Havalimanı, uzun süre dünyanın üçüncü büyük havalimanı konumundaydı ta ki geçen yıl 'İstanbul Atatürk Havalimanı' onu geçene kadar. Fakat İstanbul´un şu ana kadarki en büyük havalimanının adeta tüm dikişleri patlıyor. 2000 yılında bu sayının yarısı kadar bir kapasiteyle faaliyete başlamasına rağmen İstanbul Atatürk Havalimanı´ndan geçen yıl 61 milyon yolcu geçti.
Artık açılacak yeni havalimanının yükü alması bekleniyor. Üç terminal, altı iniş-kalkış pistiyle yeni havalimanının yılda 160 milyon yolcu kapasitesine ulaştırılması hedefleniyor. İlk terminal temelinin yükseldiği geniş bir yere bakan küçük bir tepe üzerindeki ofisinden açıklamada bulunan Akçayoğlu, 'Havalimanı projemizde 200 milyon yolcu kapasitesine dahi ulaşmamız mümkün.' diye aktarıyor. Akçayoğlu, ilk terminal faaliyete geçtikten sonra talebe göre gerektiğinde vakit geçirmeden ikinci terminal ve diğer iniş-kalkış pistlerinin yapımına başlamayı düşünüyor.
Kulağa çılgınca ve megalomanca gelen ise iyi düşünülmüş ve planlanmış durumda. Gururunu gizlemeden Akçayoğlu, 'İstanbul, üç dünya imparatorluğuna başkentlik yapmış.' diyor ve ekliyor: 'Bunun burada olması herhalde tesadüf olamaz.' Burada, İstanbul´da; Avrupa, Asya ve Afrika´nın kesiştiği yerde. Önümüzdeki 20 yılda sivil yolcu taşımacılığında rakamlar iki katına, yedi milyara yükseldiğinde büyümenin çoğu Asya ve Afrika´dan bekleniyor. Türkiye Cumhuriyeti´nin başkenti gerçi Ankara, İstanbul değil ama İstanbul geleceğin sivil taşımacılığının başkenti olmaya aday.
Akçayoğlu´nun şu sıralar yeni havalimanı ana üssünü inşa ettiği Türk Hava Yollarının CEO´su Temel Kotil, 'İstanbul mükemmel bir itici güç.' diyor. 2006 yılından bu yana dünyanın en hızlı büyüyen hava yolu şirketinin en tepesinde bulunan Kotil, şirketinin ticaret modelini şöyle tarif ediyor: Yolcular büyük uçaklarla İstanbul´a uçuruluyor, buradan onları Avrupa´ya dağıtacak kısa ve orta mesafeli uçaklara aktarılıyor. Kotil´in hesabı: 'Airbus 320 ve Boeing 737 gibi daha küçük uçaklarla İstanbul üzerinden 1,5 milyar insana ulaşabiliriz.' Bu küçük uçakların uçuş maliyetleri, büyüklerin yarı yarıya altına düşüyor.
Bu stratejiyle Türk Hava Yolları her bir diğer hava yolu şirketinden daha hızlı büyüyor. Taşınan yolcu sayısı 2003 yılında 10,4 milyon yolcudan geçen yıl 61,2 milyon yolcuya yükseldi; Kotil, 2016 yılında 72,4 milyon yolcu taşınmasını bekliyor; hedef olarak ise 120 milyon yolcu zikrediyor. Türk Hava Yolları, 2003 yılında 65 uçakla uçuyordu, 2015 yılında uçak sayısı 299´a yükseldi ve siparişi verilen uçaklar 2021´de teslim edildiğinde uçak filosu 442´ye yükselecek. Daha şimdiden başka hiçbir hava yolu şirketi Türk Hava Yolu kadar fazla nonstop varış yerlerine uçmuyor. Eski havalimanındaki darlıklara rağmen Türk Hava Yolları aralıksız büyüdü. Kotil, 'Ama artık daha fazla büyüyebilmek için bu yeni havalimanına ihtiyacımız var.' diyor.
Avrupa´nın klasik havalimanları 70´lerden 90´lı yıllara kadar büyüdü fakat artık sınırlarına dayandılar. Kotil, zaten orta ölçekli Frankfurt ve Münih gibi havalimanlarının varlığı nedeniyle bugün artık Almanya´da büyük bir havalimanı inşa etmenin bir anlam ifade etmeyeceğini belirtiyor. Bu arada gün geçtikçe İstanbul, Dubai, Cakarta yahut Şanghay gibi yeni büyük havalimanları arasında bir yarış başgösteriyor.
Dubai´de 150 milyon yolcu kapasiteli bir büyük havalimanı inşa ediliyor. Bu ise havalimanları işleticisi TAV için Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri´nde havalimanları büyütme projelerinde yer almış Akçayoğlu´nu huzursuz etmiyor. Kotil de soğukkanlı davranıyor: 'Aradaki farkı coğrafya tayin ediyor.' Dubai, Çin´e daha yakın, İstanbul ise doğrudan Avrupa´da. Kendine güvenerek Kotil şöyle diyor: 'İstanbul yeni Dubai olmayacak, İstanbul Dubai´den fazlası olacak.'(Almanya,Frankfurter Allgemeine Zeitung-07.04.2016)