Mevlüt Çavuşoğlu`nun Mülakatı

Esad Memmedov

Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu`nun Azerbaycan Devlet Enformasyon Ajansı (Azer Tac)`na verdiği Mülakat:

ESAD MEMMEDOV: Sayın Bakan, geçen ay Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in resmi Türkiye ziyaretinin sonuçları her iki ülke basınında geniş bir şekilde yorumlandı ve siyaset bilimciler tarafından çok olumlu değerlendirildi. Basın açıklamasında büyük hedeflerin olduğundan bahsedildi. Bu yönde hangi çalışmalar yürütülmekte ve ne gibi yenilikler söz konusudur?

MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU: Türkiye ile Azerbaycan ortak tarih ve kültür birliği temelinde aralarında güçlü bağlarla bağlı iki kardeş ve stratejik ortaktır. Umum Lider Haydar Aliyev’in “bir Millet, iki Devlet” şiarı doğrultusunda her alanda gelişmeye ve çeşitlenmeye devam eden ilişkilerimizin müstesna seyri bugün tüm dünyaya örnek teşkil etmektedir.

İlişkilerimiz, ilki 25 Ekim 2011 tarihinde İzmir’de, ikincisi 11 Eylül 2012 tarihinde Gebele’de, üçüncüsü 13 Kasım 2013 tarihinde Ankara’da, sonuncusu ise Cumhurbaşkanı Sayın Aliyev’in ülkemize yaptığı resmi ziyaret vesilesiyle 15 Ocak 2015 tarihinde yine Ankara’da gerçekleştirilen Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi (YDSK) ile stratejik seviyeye taşınmıştır.

YDSK, kardeş Azerbaycan’la sahip olduğumuz istisnai nitelikteki ilişkilerin yol haritasını geleceğe dönük bir vizyonla belirleyen bir mekanizmadır. İlişkilerimizin her boyutta daha da geliştirilmesi yönündeki çabalarımıza önemli katkı sağlamaktadır.

Son Konsey Toplantısı’nda, önceki toplantılarda almış olduğumuz kararların uygulanmasında elde edilen başarı ile ikili ilişkilerimizin gündeminde yer alan konular etraflı bir şekilde değerlendirerek, önümüzdeki dönemde atılabilecek adımları ele aldık. Ayrıca Yukarı Karabağ’daki durum, uluslararası ve bölgesel gelişmeleri de değerlendirdik.

Kasım 2013’te Ankara’da yaptığımız YDSK III. Toplantısı’nda kabul edilen Eylem Planı’nda yer alan proje ve faaliyetlerin zamanında hayata geçirilmesi Konsey’de üzerinde önemle durulan bir husus olmuştur. Eylem Planı, siyasi, askeri, askeri-teknik, güvenlik, ekonomi, ticaret, ulaştırma, enerji, tarım sanayi ve teknoloji, eğitim, bilim, kültür, turizm ve konsolosluk alanlarındaki ilişkiler de dahil olmak üzere 40’ın üzerinde proje ve faaliyet içermektedir.

Ekonomik ve ticari ilişkilerimizin, iki stratejik ortak arasındaki siyasi ilişkilere yakışır bir seviyeye ulaştırılması yönünde alınabilecek tedbirler de Konsey toplantısında görüşülen konular arasında yer almıştır. Bu kapsamda, bir önceki YDSK’da ilan edildiği üzere, ikili ticaret hacmimizi 2023 yılında 15 milyar ABD dolarına çıkarma hususundaki irademizi karşılıklı teyit ettik. Ekonomik ilişkilerimiz için belirlediğimiz hedeflerin gerçekleştirilmesine yardımcı olacak önlemlerin alınması, bu çerçevede, ikili ticarete ilişkin işlemler ile vatandaşlarımızın seyahat ve ikametleri hakkındaki çalışma izni harçlarının indirilmesi dahil, bürokratik süreçlerin kolaylaştırılması hususları da Konsey sırasında etraflıca değerlendirilmiş, Cumhurbaşkanlarımızın talimatı alınmıştır.

Türkiye ile Azerbaycan arasındaki bölgesel işbirliğinin en güzel örnekleri olan enerji ve ulaştırma alanlarında ortaklaşa geliştirilen projeler de Konsey’de geniş bir şekilde ele alındı. Bu çerçevede, TANAP Projesi ile Bakü-Tiflis Kars Demiryolunun zamanında tamamlanması hususundaki kararlılığımızı ifade ettik.

YDSK Toplantısının hemen ardından Ekonomi Bakanımız ve Enerji Bakanımız Azerbaycan’a geldiler. Şimdi ben buradayım. Önümüzdeki aylarda Azerbaycanlı meslektaşlarımızı ülkemizde ağırlayacağız. Bu ziyaretlerle YDSK’da alınan kararların takibini yapıyoruz.

MEMMEDOV: Azerbaycan ve Türkiye arasında askeri alanda yüksek düzeyli işbirliği mevcuttur. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in Türkiye’yi ziyareti çerçevesinde bu konu da gündeme geldi. Bu alanda somut olarak hangi adımların atılması öngörülüyor?

ÇAVUŞOĞLU: Stratejik ilişkilere sahip olduğumuz Azerbaycan’la askeri ve savunma sanayi alanındaki işbirliğimizi de derinleştirmek istiyoruz. Özellikle, savunma sanayii alanındaki işbirliğimizi stratejik bir anlayışla, ortak çıkar ve amaçlar doğrultusunda geliştirmek arzusundayız. Bu çerçevede, iki ülke arasında savunma sanayi alanında gündemde bulunan mevcut projelerin yanı sıra, Azerbaycan’ın ihtiyaçlarını dikkate alacak şekilde işbirliği yapmak doğrultusunda çaba harcıyoruz. Silahlı kuvvetlerimiz arasındaki işbirliğini eğitimden ortak tatbikatlara kadar geniş bir yelpazede devam ettireceğiz.

2014 yılında, aralarında Sayın Genelkurmay Başkanımız ile Sayın Kara Kuvvetleri Komutanı ve Jandarma Genel Komutanının da bulunduğu üst düzey askeri yetkililer Azerbaycan’ı ziyaret ettiler. Sayın Milli Savunma Bakanımız bir ay içerisinde Azerbaycan’ı üç kez ziyaret etti. Eylül ayında ilk defa düzenlenen Azerbaycan Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı’nda (ADEX 2014) Türkiye en üst düzeyde temsil edildi. Bu ziyaretler askeri ve savunma sanayi alanındaki işbirliğimizin geldiği aşamayı ortaya koyuyor.

Askeri ve savunma sanayi alanlarındaki ilişkilerimiz ve işbirliğimiz, doğal olarak Cumhurbaşkanı Sayın Aliyev’in ülkemize gerçekleştirmiş olduğu son resmi ziyaret ile bu vesileyle tertiplediğimiz YDSK IV. Toplantısı sırasında da etraflı bir şekilde değerlendirildi. Bu bağlamda, eğitim, tecrübe paylaşımı, ortak tatbikat, tedarik, ortak üretim ve ortak projelerin hazırlanması yönündeki işbirliği ve girişimlerimizi daha da güçlendirmeyi kararlaştırdık. Ayrıca, deniz güvenliği ve siber savunma alanındaki işbirliğinin ilerletilmesiyle ilgili konularda fikir birliği içindeyiz. Askeri amaçlı sistemlerin modernizasyonu alanında ilgili kurumların birlikte çalışmasını teşvik ediyoruz.

MEMMEDOV: Ankara, Ermenistan-Azerbaycan, Dağlık Karabağ ihtilafı Azerbaycan’ın toprak bütünlüğü kapsamında çözülene kadar Türkiye-Ermenistan sınırının açılmayacağını defalarca beyan etti. Kardeş ülkenin bu konudaki tutumuyla ilgili daha neler söyleyebilirsiniz?

ÇAVUŞOĞLU: Dağlık Karabağ ihtilafı Güney Kafkasya’da barış, istikrar ve refah ortamının oluşmasının önündeki en önemli engellerden biridir. Bu ihtilafa, Azerbaycan’ın egemenliği, toprak bütünlüğü ve sınırlarının temelinde çözüm bulunması hususu en önemli dış politika gündem maddelerimiz arasında yer alıyor. Ülkemizin bu konuda Azerbaycan’a desteği tamdır. Yukarı Karabağ ihtilafı konusundaki gelişmeleri her zaman yakından takip ediyor, ihtilafın çözüme kavuşturulması amacıyla AGİT Minsk Grubu çerçevesindeki çabalara aktif bir şekilde katkı sağlamaya çalışıyoruz. Minsk Grubu’na ilaveten diğer çok taraflı platformlarda ve üçüncü ülkelerle temaslarımızda da Dağlık Karabağ konusunu gündeme getiriyoruz.

MEMMEDOV: Ermeniler uydurdukları sözde soykırımın 100. yıldönümünü kutlamaya hazırlanıyorlar. Azerbaycan ve Türkiye toplulukları da sözde Ermeni iddialarına karşı mücadeleye yönelik müşterek faaliyetlerini güçlendirmektedirler. Ermeni propagandasını etkisiz hale getirmek için bu bağlamda sizce başka nelere ihtiyaç var?

ÇAVUŞOĞLU: Maalesef Ermenistan ve Ermeni diasporası 1915 olaylarıyla iddialarını diğer ülkelere kabul ettirmeyi millî bir dava olarak benimsemiş durumda. Bu, tarihin siyasileştirilmesi anlamına geliyor. Bizi ortak tarihimizde yaşananların tüm gerçekliği ile ortaya konulması ve tek yanlı iddiaların gerçeğin yerini almaması hususunda kararlıyız. Sadece 2015’e odaklanmıyoruz. Ermeni diasporasının tek taraflı mesnetsiz iddialarına karşı biz bilimsel ve hukuki temelde tezlerimizi ortaya koyuyoruz. Özel önem verdiğimiz parlamenter diplomasi faaliyetleriyle, diğer ülke parlamentolarına görüşlerimizi aktarıyor, tarihin ve hukukun siyasallaştırılmaması gerektiğini anlatıyoruz. Ayrıca, yurtdışındaki Türk sivil toplum örgütleri de artık seslerini daha fazla duyurabiliyorlar. Siyasi alandaki mücadelemize ek olarak akademik, hukuk, kamu diplomasisi gibi pek çok boyut ve alanda da faaliyetlerimizi nitelik ve nicelik bakımından geliştirmeye devam ediyoruz. Bu çalışmalarımızda Azeri kardeşlerimizle birlikte hareket ediyor, güçlerimizi birleştiriyoruz.

Türkiye ve Ermenistan Dışişleri Bakanları tarafından 10 Ekim 2009 tarihinde Zürih’te “Diplomatik İlişkilerin Tesisi Protokolü” ile “İkili İlişkilerin Geliştirilmesi Protokolü” imzalanmıştır. Ancak, Ermenistan’ın çabalarını 1915 Olaylarının 100. yıldönümüne yoğunlaştırdığını ve Türkiye ile ilişkilerini normalleştirme iradesinin olmadığını görmekteyiz. Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan’ın Zürih Protokollerini Ermenistan parlamentosundan çekmesi bu tespiti teyit etmektedir.

Türk milletinin tarihinde endişe edilecek hiçbir konu yoktur. Hatırlayacağınız üzere, Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan 2005 yılında Başbakanlığı döneminde Ermenilere açık bir davette bulunmuştur. Ermenistan Cumhurbaşkanına bir mektup göndererek, Türk-Ermeni ortak tarihinin acılı döneminin tarihçiler ve uzmanlardan oluşan bir Ortak Tarih Komisyonunca (OTK) bilimsel bir incelemeye tabi tutulmasını, tüm arşivlerin araştırılmasını ve bulguların uluslararası kamuoyuna açıklanmasını önermiştir. TBMM, 13 Nisan 2005 günü kabul edilen bir deklarasyonla bu öneriyi oybirliğiyle desteklemiştir. Maalesef, Türkiye’nin bu özgüvenli yaklaşımına karşı, Ermeni tarafı sözkonusu tekliften kaçınma eğilimi izlemektedir. Ermeni iddialarına siyasi sebeplerle bazı ülkelerin destek vermelerinin, Ermeni tarafını ortak çalışma fikrinden uzaklaştırdığı da bir gerçektir. Biz, halklar arasında karşılıklı güvenin yeniden tesis edilmesi için gerekli diyaloğun bilimsel zeminde kurulmasını istiyoruz. Biz bunu yapmaya hazırız ve Ermeni arşivlerinin de bilimsel araştırılmalar için açılması lazım.

Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın 23 Nisan 2014 tarihinde yine Başbakanken yaptığı tarihi “taziye mesajını” hatırlatmak isterim. Mesaj son derece nettir: “geçmişte yaşanan tüm acılara saygı duyalım, yasımızı hep beraber tutalım; tarihle yüzleşerek, tarihi unutmadan ve çarpıtmadan geleceğe bakalım.” Ermenileri, diyalog yoluyla ve 21. yüzyılda insanlığın ulaştığı medeniyet seviyesine yakışır biçimde hareket etmeye davet eden bu tarihi adıma Ermenistan yönetiminin henüz anlamlı bir karşılık verememesi bir yana, soğuk savaş döneminden kalan sığ bir retoriği sürdürmeye devam etmesi talihsizliktir. Dahası, bu yaklaşım, Ermenistan’ın statükodan beslenme tercihini de dünyaya göstermektedir.(Azerbaycan, AzerTac - 05 Mart 2015)