Soğanlı/Allahuekber Milli Rugu -3

Soğanlı/Allahuekber Milli Rugu -3

İnsan ürünü bir düşmana yenik düşmektir yiğit için hicap unsuru olan, ancak takdir Kadir Olan´dan gelince kişioğluna boyun eğmek düşer. Ozan Nihat bu gerçeği dile getirirken;

 

Yaşar Kalafat 

Yatırların birçoğunda bayrak vardır. İslâmiyet´ten sonra yapılan türbelerde bayrak – sancak hâkimiyet alâmeti olarak, işlenmiş ayetlerle süslenmiştir. İran yöresi Türklerinde, Osmanlı Türklüğünde olduğu gibi bayrakların üzerine tekbir türünden ilâhî mesajlar yazılmaktadır. Kars´ta Celâl Baba‘nın türbesinde, kıble tarafına asılı olan Türk bayrağının üzerinde ok ve yay da takılıdır. Ok ve yayın Türklerde hâkimiyet sembolü olduklarını merhum hocalarım B. Ögel ve A. Taneri incelemişlerdir. Yatırların ağaç, çalı ve parmaklıklarına bağlanan ip ve çaputlar o yatıra sığınmak, onun hâkimiyetini kabul etmek, âdeta onun bayrağı altına, flama ile katılmak anlamınadır. Büyük çoğunluğun inancına göre o da Mutlak olanın hâkimiyetindedir. Bu inancın ilk çıkış yeri Altay bölgesi ve Tengricilik olmalı. Zira bu bölgeden derlediğimiz Gök Tengri inancı uygulamalarında adak ipinin bağlanış özelliklerini tespit etmiş bulunuyoruz. 

Ululuğu, erişilmezliği ile dikkati çeken ve Orta Asya coğrafyasında, hayat tarzı üzerinde mühim rol oynayan dağlar, Türklerin büyük saygı gösterdiği tabiat unsurlarından biridir.[1] Dağ, yüksekliği itibariyle, Türkler tarafından, yeryüzünde Tanrı´ya en yakın noktalar olarak tasavvur edilmiştir. 

Kök Türkler, dünyanın dayağı diye tasavvur ettikleri ulu dağlara Kadir Kan adını verirlerdi. Bu dağlar, dünyayı ayakta tutan direkler gibi düşünülürdü.[2] Kimi dağlar ise, boylar tarafından kendilerine hususi bir iye veya ata olarak seçilirdi. 

Günümüzde, Altay Dağlarında yaşayan Beltir Türkleri, dağ tepelerinde yaptıkları ayinlerde dağ iyesine/ruhuna ve ata ruhlarına kurban kesmektedirler.[3] 

Anadolu´nun birçok yerinde kutsallığına inanılan “Baba”lı dağlar vardır.[4]Dumlu Baba, Hasan Baba, Ak Baba, Çoban Dede, Parmaksız Sarı Baba, Güzel Baba, Kuzucan Baba, Sarı Baba, Sarıkamış´ta Ağ BabaAnkara´daki Hüseyin Gazi,İstanbul´daki Yuşa, İznik´teki Sancaklar Baba, dağ ve tepeler üzerinde bulunan yatırlar ve ziyaret yerlerine isimlerini vermişlerdir. bu özelliği Anadolu´nun birçok yerinde olduğu gibi Doğu Anadolu´nun hemen her yerinde görmek mümkündür. Eski Türklerin ölen büyüklerini yüksek dağ tepelerine gömmelerinin, Altay dağlarında rastlanılan kurganların çoğunun yüksek dağlarda bulunuş sebebinin bu olduğunu biliyoruz.[5] 

Bir Uygur efsanesine göre, Uygurlar, gökten dağ üzerine inen bir ışıktan soylarının türediğine inanırlar.[6] 

Türkler arasında göğün direği kabul edilen ve dünyanın merkezinde bulunan Demir Dağ‘ın yedi kat olduğuna inanılır. Ayrıca, Altay Türkleri arasında, Altay dağlarına “kayın babamız” denmesi de, soylarının ana itibariyle bu dağdan türediğine dair bir inancın yaşadığını gösterir. Altay Türkleri, dağ iyeleri / ruhları için dağ tepelerinde düzenledikleri törenlerde, Tanrı´ya daha yakın olduklarını düşünür ve burada O´na tapınmayı üstün tutarlardı.[7] 

Türklerin dinî inançları ile ilgili tüm araştırmalarda, dağın bir ıduk, yani bir mukaddes yer olduğu hususuna temas edilmiştir.[8] Radloff, Sibirya Türkleri arasında yaptığı seyahat sırasında dağ iyesi ile ilgili bazı tespitlerde bulunmuştur.[9] 

Türklerin yaşadığı Orta Asya ve Sibirya coğrafyasında, dağlara mübarek, mukaddes, ata, büyük ata, büyük kağan anlamlarına gelen adlar verilmesi de, onlara gösterilen saygının sonucudur. Her boyun ve oymağın kendisine ait bir ıduk dağı vardır. Kurbanlarını burada sunar, burada ayin yaparlardı.[10] Yörede dağların sahiplenilmesi, oraların belli ailelerce korunması da bu inancın bir devamıdır. Sarıkamış yöresinde, dağın sahiplenilmesiyle ilgili bir pratiğe rastladık. Ağbaba Dağı‘nı sahiplenen köylüler, senenin muayyen bir günü burayı ziyaret edip topluca aşağı inerlermiş. Otsuz, taş-topraktan ibaret bu dağ, bize, otsuz, ağaçsız, Iduk Ötüken Dağı‘nı hatırlattı. Anlatıldığına göre, yöre dışında olanlar da, Ağbaba´yı ziyaret günü gelip köylülerle beraber dağa çıkarlarmış. Buna benzer bir inanç da Sivas´ta yaşanmaktadır. Batı Anadolu´da yaşayan Tahtacılar yedi yılda bir Kazdağı denen mevkie çıkar ve bu dağı ziyaret ederler.[11] 

Tunceli´de halkın bir kısmı belirli dağlara özel ilgi gösterir, saygılı davranır. Alnını taşlarına koyup huşu içinde eğilir, tozlu taşlarını öperler. Tunceli´nin Kuzey köylüleri de,Düzgün Dağı‘na karşı kurulan taş yığınlarına bir taş koyarlar. Bu uygulama Ovoo, Oboo mitolojik geleneğinin bir tezahürüdür[12]. Nazmiye tarafında insanlar Düzgün´e dua ederler. Keza birisine beddua edilecek ise “Düzgün Baba seni çarpsın” derler.[13] Bir kısım tasavvuf ehli açıklamalarını yaparlarken “Hızır Dağı hürmetine” “Tur Dağıhürmetine” türünden ifadeler de kullanırlar. 

Elazığ-Harput´un güneybatısındaki Dua Dağı‘nda eskiden hacı adayları toplu dua ederlerdi.[14] Ovacık´takiHaydar Baba ve Bel Baba bulundukları tepelere kendi isimlerini vermişlerdir. Böylece dağlara kutsiyet atfedilmesini Türk kültür coğrafyasının her kesiminde görebilmektedir.     

Bu kutlanmışlık içinde dağın yeri farklıdır. Orada padişahın fermanının da hükmü kalmaz “ferman padişahın dağlar bizimdi” denir. Dağlar arkadır, ağlar dayanaktır. 

“Bir yel esti dal budağım döküldü 

Belimi verdiğim dağım yıkıldı 

Şükrü diye diye belim büküldü 

 derken Ercişli baba Allahuekber´de şehit olan oğlunun onun dağı olduğunu anlatır[15]

Halk inanmalarında “derin ötmek” kederli ve “bulutlanmış olmak” da elemi anlatır. Yeşil cennetin rengidir. Sarıkamış felaketini anlatırken halk aşığı Güneş  

Gökler bulutlandı kapandı yollar 

Bülbül derin öter Sarıkamış´ta

Toprağa karıştı çavuş onbaşı 

Otlar yeşil biter Sarıkamış´ta”[16] diyecektir. 

Bülbüllerin derin öttükleri ortan baykuşların seslerini yükselttikleri ortamdır. Onu da Yağız Ozan´dan dinleyelim; 

Doksan bin hanede baykuşlar öttü

Ağıtları çaldı Sarıkamış´ta”[17]

Böyle ortamlarda Öksüz Ozan´ın ifada ettiği gibi yer ve su da ahenk içerisindedirler; 

“Köprüköy´de karargâhlar kuruldu

Murat yaslı aktı Aras kurudu”[18]    

Cemadatın zorlusu hayvanatı ağlatır nebatatı soldurur. Âşık Sümmanoğlu bu ilişkiyi dile getirirken;

Ne yaman dağ imiş Soğanlı dağı 

Ağlattı bülbülü soldurdu bağı[19] demektedir. 

Bu gerçeği Âşık Kevserî,

Ağladı taş inledi yer 

Sarıkamış şehitleri”[20] şeklinde dile getirecektir.

Bu tufanda Âşık Obalı´nın belirttiği gibi, bulutlar ağlar feza yas tutar, göğüslerden kan değil ter sızar, silahsız vuruşarak Sarıkamış vatan olur.

“Bu nasıl yürüyüş bu nasıl eza

Bulutlar ağladı yas tuttu feza

Göğüsten kan değil kar sıza sıza

Silahsız vurulduk Sarıkamış´ta”[21]

İnsan ürünü bir düşmana yenik düşmektir yiğit için hicap unsuru olan, ancak takdir Kadir Olan´dan gelince kişioğluna boyun eğmek düşer. Ozan Nihat bu gerçeği dile getirirken; 

Beşeri Bir güce yıkılmadım ben

Felek tabiata yendirdi beni 

Allahuekber´de dondurdu beni”[22] demektedir.

Türk halk tefekküründe dağlar sever, dağlar gazaba gelir, dağlar şahlanır ve dağların hışmına uğranılır. Dağlara kurban verilir. Dağlar haya gelir, dağlar yardım eder.

Bir anonim şiirde; 

“Azizem haya dağlar 

Daş dağlar, kaya dağlar

Düşman yurdu bastı

Gelmediz haya dağlar” denilmektedir[23].

Kurda kuşa yem olan vatan evladı, Soğanlı´ya “Alahu Ekber” diyerek verilmiş kurbanlardır. Halk inanmalarında sular gibi dağlar da kurban alırlar onlar için de kurbanlar verilir. Onlar böylece vatan olurlar. Bu konuda Mevlüt İhsanî;

Nice yaralıyı kurt kuş yemiştir

Başından geçeni düşün Soğanlı[24] diyecektir.

Dağların sırrı vardır, bu sırrı bilmeyen onların karşısında yenik düşer, ağ düşman´ı tanımayan kara gün´e duçar olur. Âşık Yıldırım bu konuda;

“Planın projen var ilk bakışta

Dağların hışmını sor Enver Paşa  

Dağların sırrını üryan eyledi

Ne yazık duymadı Mir Enver Paşa

 http://yasarkalafat.info/?p=1508



Türk savunma sanayisi 10 yıla 13 havacılık motoru sığdırdı

Türkiye'nin havacılık motorlarında lider şirketi TUSAŞ Motor Sanayii AŞ (TEI), yaklaşık 10 yıllık dönemde 12 milli, 1 yerli olmak üzere 13 motora imza attı.

Teknoloji

Bayraktar AKINCI ASELFLIR-500 ile hedefi başarıyla vurdu

Bayraktar AKINCI, Aselsan tarafından milli olarak geliştirilen ASELFLIR-500 Elektro-Optik Keşif, Gözetleme ve Hedefleme Sistemi’ni kullanarak deniz üstünde seyreden Albatros İDA’yı başarıyla imha etti.

Teknoloji

Sibergöz-12 operasyonlarında 75 şüpheli yakalandı

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, 20 ilde eş zamanlı düzenlenen Sibergöz-12 operasyonlarında 75 şüphelinin yakalandığını bildirdi.

Teknoloji

Türkiye'nin ilk uzay yolcusu Gezeravcı'nın 9 Ocak'ta uzaya gönderilmesi planlanıyor

Türkiye’nin ilk uzay yolcusunun, 9 Ocak 2024'te uzaya gönderilmesi planlanıyor.

Teknoloji

STK’LAR YILDIZ HOLDİNG’TE BULUŞTU

Ukrayna: Rusya, başkent Kiev'e seyir ve balistik füzelerle saldırdı

Rus istihbaratı: Fransa, ilk etapta 2 bin askeri Ukrayna'ya göndermek için hazırlık yapıyor

Erdoğan'ın iftar yemeğinde sarf ettiği cümle Yunanistan'da tepkiyle karşılandı! Hükümete çağrı yaptılar

MİT PKK'nın sözde İran sorumlusunu Kandil'de etkisiz hale getirdi

Katillerin gözü döndü! İsrail’den Şifa Hastanesi’ne katliam gibi baskın: Sivilleri acımadan öldürdüler

Uzman isim Türkiye'nin rolünü anlatarak uyardı! Karadeniz'i bekleyen büyük tehlike

Pakistan'dan Afganistan'a hava saldırısı!

Rusya'da seçim: Dünya Putin'i protesto ediyor

Bayraktar AKINCI'dan İHA-230 füzesiyle çifte atış

Türkiye ve Irak'tan ortak bildiri

ABD uçağından görünen detay! Filistin topraklarına alçak imza

Rusya’da kritik seçim! Halk sandık başında: Putin yeniden mi geliyor?

YILDIZ HOLDİNG’İN KONUŞAN YAZILAR SERGİSİ ANKARA’DA

Zelenskiy, Ukraynalıların Rusların Avrupa'ya geçişini engellediğini söyledi

Altay: Konya Türkiye Yüzyılı’nda ülkemizin teknoloji üssü olacak

Türk savunma sanayisi 10 yıla 13 havacılık motoru sığdırdı

BAŞKANIMIZA TÜRK DÜNYASI ÖDÜLÜ

İsrail-Hamas savaşında son durum... ABD'nin İsrail taktiği deşifre oldu! Washington Post yazdı: Kongre resmen bypass edilmiş!

Atlantik Konseyi'nden çarpıcı Türkiye analizi: Avrupa'nın güvenliğini sağlama fırsatı var

Dışişleri İsrail'in Batı Şeria'daki işgal planına sert tepki: Bu eyleme derhal son verilmelidir

Ermenistan-Rusya krizinde son nokta: Paşinyan muhafızların geri çekilmesini istedi

İsrail bunu da yaptı! Yüzlerce Filistinlinin toplu defnedildiği mezarlığa bomba yağdırdılar

Hamas: İsrail taleplerimizi kabul ederse 6 haftalık ateşkes 24 ila 48 saat içinde başlar

İsrail ordusu, bir kez daha Gazze'de insani yardım bekleyenlere saldırdı

HOCALI SOYKIRIMI YENİ YÜZYIL’DA KONUŞULDU

İsrail resmen ateşle oynuyor: IDF 'katliam planını' sundu! ABD askeri İsrail elçiliğinin önünde kendisini yaktı

Cumhurbaşkanı Erdoğan: Türkiye, savunma sanayi alanında adeta destan yazıyor

YAPAY ZEKA FIRSAT MI, TEHDİT Mİ

BM: İsrail'in saldırıları ve yetersiz yardım nedeniyle Gazze'de kıtlık an meselesi

Yükleniyor