Sosyal Medyanın Artan Siyasal Gücü

“Sosyal medya çağında insanlara kötü davranamazsınız. Yaptıklarınız Twitter’da anında yayınlanır,”

Jeffrey Young

Geçmişte siyasi kampanyalar sırasında seçmenlere daha çok mitingler, konuşmalar ya da gazete ilanlarıyla ulaşılırdı. Radyo ve televizyonlar seçmenlere anında erişilmesini sağlardı. Bugün de siyasiler mesajlarını anı anına seçmenlere ulaştırabiliyor, ama bu ağırlıklı olarak sosyal medya yoluyla oluyor.

Siyasi kampanyalarda internetin rolü son 20 yılda önemli artış kaydetti. Adayların siyasi mesajlarının yayılmasında, bağış toplamada, seçmenlerin aktif katılımını sağlamada İnternet büyük rol oynadı.

2008’de Demokrat Parti başkan adayı Barack Obama, ekibiyle birlikte internetten daha önce hiçbir adayın yapmadığı kadar yararlandı. Siyasi iletişim stratejisi uzmanı Peter Fenn, bunun Obama’nın başarısında büyük rol oynadığını söylüyor: “Rakamlara bakarsanız müthiş sonuçlar görürsünüz. Obama kampanya süresince 4 milyon kişiden bağış topladı. Yani kendisine oy veren 17 kişiden biri kampanyasına bağışta bulundu. Bu Amerikan siyasetinde hiç olmamıştı. Üstelik Obama 16 milyon kişiye de elektronik postayla ulaşmayı başardı.”

2012 başkanlık seçimlerinde hem Başkan Obama, hem de Cumhuriyetçi Partili rakibi Mitt Romney için internet en önemli kampanya aracı. Facebook ve Twitter gibi sosyal medya araçları kampanya stratejisinde önemli yere sahip.

Mitt Romney’in Dijital Medya Direktörü Zac Moffat’a göre her bir sosyal medya aracı mesaj iletiminde farklı rollere sahip: “Bence Twitter şu ana kadar sahip olunabilecek en iyi, gerçek-zamanlı iletişim aracı. Twitter’da konuşmalar anında gerçekleşiyor. Facebook ise ‘önceki gece’ olanları anlatıyor. Geçmiş zamana değiniyor ve kullanıcılar onun üzerine yorum yapıyor. Ardından Google çıkıyor ve bu çılgınlığı bir yapı üzerine oturtuyor. Bir konuda neler konuşulduğuna yer veriyor.”

Sosyal medyanın bir yararı da seçmenlerin adayların yanlış açıklamalarına ya da ters düşülen durumlara anında tepki vermesini sağlaması. Politico gazetesi muhabiri Tony Romm’a göre bu tepki internette çığ gibi büyüyebiliyor: “Elinizde bir bilgi var ve bu bilgi oradan oraya dolaşıyor. Paylaşılıyor, tekrarlanıyor. Daha sonra yankıları ulaşıyor. Bunu Facebook’ta gördük. Kullanıcı bir adayın yaptıklarıyla ilgili haber olacak bir şeyi paylaşıyor. Sonra bu bilgi her yere dağılıyor, ertesi gün gazete manşetlerinde görüyorsunuz. Sosyal medyanın etkisi inanılmaz büyük.”

Siyasi strateji uzmanları, sosyal paylaşım sitelerinin görevinin, seçmenler hakkında bilgi toplama ve kampanyayı seçmenlerin karakterine göre kişiselleştirme olduğuna dikkati çekiyor. Buna göre aday seçmene daha yakın olmakla kalmıyor, sorunlarını anlayabilen, paylaşan ve çözmek isteyen bir dost haline geliyor. Uzmanlar bunu, bugünün ve geleceğin bir tür “perakende siyaseti” olarak niteliyor.

Sosyal Medya, Suriyeli Muhalif Eylemciler İçin de Kilit Araç

Son bir yılda Arap ülkelerinde yaşanan ayaklanmalar arasında küresel medya açısından izlenmesi en zor olanı Suriye’deki oldu. Devletin bağımsız basının faaliyetlerini yasaklaması yüzünden Suriye muhalefeti olup biteni, YouTube, Facebook ve Twitter gibi sosyal paylaşım siteleri üzerinden dış dünyaya ulaştırmaya çalışıyor. Bir süre önce komşu Lübnan’a giden Amerika’nın Sesi muhabiri Henry Ridgwell, Suriyeli muhalefet eylemcilerinin mücadelelerini İnternet’teki sosyal paylaşım siteleri üzerinden nasıl sürdürdüğünü inceledi.

Humus’un Baba Amr mahallesi haftalarca Suriye ordusunun kuşatması altında kaldı. Baba Amr’a düzenlenen belki de binlerce saldırıdan yalnızca bir tanesini göstermek için İnternet’e bu video yüklenmiş.

Yabancı gazetecilerin ülkeye alınmadığı, hatta öldürüldüğü bir ortamda sosyal paylaşım siteleri, dış dünyaya olup biteni aktaracak kilit araç haline geldi.

Yakın zamana kadar Suriye’de manifaturacılık yapan Abdi Hakim Ecburi, Arap Baharı ayaklanmaları başlayınca İnternet’e girmiş ve Mısır ve Tunus’taki protestoları kendi ülkelerine taşımak isteyen çok sayıda Suriyeli eylemciyle tanışmış.

Ecburi, “Önce eylemciler ve gençler Facebook, YouTube ve Twitter üzerinden haberleşmeye başladı. Bu grup aracılığıyla organize olduk. Sonra kendi memleketim Talkala’da duvarlara rejim aleyhtarı yazılar yazmaya başladık,” diyor.

Eylemler yayılmaya başladıkça Hakim önce tutuklanmış, sonra işkence görmüş. Daha sonra da diğer binlerce Suriyeli gibi Lübnan’a kaçmış. Burada muhalefet mücadelesini İnternet üzerinden devam ettiriyor.

Abdi Hakim Ecburi, “Memleketim Talkala’da bile muhalefet hareketinin bu kadar yandaşı, sempatizanı olduğunu bilmiyordum. Eğer sosyal paylaşım siteleri olmasaydı, asla birleşemeyecektik,” şeklinde konuşuyor.

YouTube’da gösterilen bu vahşet gibi birçok videoyu televizyonda yayınlamak imkansız. Ama sorumluların ileride yargı önüne çıkarılması için cesetlerin ve işkence mağdurlarının filminin nasıl çekilmesi gerektiği konusunda tavsiyeler var.

Amerika’nın Sesi’ne Skype üzerinden gönderilen bu mesaj, bir yaranın nasıl filme alınması gerektiğini, bu şekilde kullanılan silah türünün belirleneceğini anlatıyor. Bir önemli unsur da olayın geçtiği tarihi kanıtlamak için filmde o güne ait bir gazetenin bulundurulması.

İngiliz köşe ve blog yazarı Emanuelle Esposti, bu tarz videoların yabancı basın tarafından nasıl kullanıldığını inceliyor: “Bu videonun nereden geldiğini, kimin gönderdiğini, neden gönderdiğini kestirmek çok güç. Olay sırasında görebileceğiniz kimse yok. Bir muhabir gelip de ‘Evet, olanları gördüm’ diyemiyor. Olay yerinde bulunan bir kişiye inanma ihtiyacı hissediyoruz.”

Rami el Sayid, en faal Suriyeli eylemcilerden biriydi. Bambuser adlı web sitesinde Humus’un Suriye ordusu tarafından bombalanmasını canlı yayınla dış dünyaya ulaştırdığı söyleniyor.

Ancak arkadaşları şarapnel parçası isabet eden Rami’nin öldüğünü açıkladı.

Özellikle Suriye’de iki Batılı gazetecinin öldürülmesinin ardından medya uzmanları, içerdeki şiddet olaylarını dış dünyaya aktarma konusunda Suriye vatandaşlarına daha bağımlı hale gelmiş durumda.

`Wall Street`i İşgal Hareketi de Sosyal Medyanın Desteğiyle Büyüdü`

Wall Street’i İşgal hareketi nasıl başladı? Protestocular başarılarını sürdürmek için ne yaptı? Eylül ortasında başlayan protestolar sırasında bin kişi New York’un finans bölgesine yürüdü, şirketlerin açgözlülüğünü ve Amerika’da giderek artan gelir adaletsizliğini kınadı. Kimileri parkta konaklamaya başladı.

New York’taki göstericilerin bulundukları park, protestoları ve sivil itaatsizlik hareketini yönettikleri üs halini aldı. Hareketi ilk düzenleyenlerden eylemci Alexa O’Brien: “Kendi tepkimle başlayan harekete bir hafta içinde bin kişinin katılabileceğini düşünmedim. O anda hükümetle ilgili sıkıntılarını dile getirmek isteyen Amerikalılara yer açma sorumluluğunu taşıdığımızı anladım.”

Sosyal medya ağlarının da desteğiyle hareket iyice büyüdü. Wall Street’in en güçlü bankerlerinin bulunduğu bölgede simgesel olarak başlayan hareket daha sonra Amerika’da yüzden fazla kente, Avrupa ve Uzakdoğu’ya yayıldı. O’Brien’a göre bu başarının sırrı İnternet’te kurulan iletişim.

Protestocu Alexa O`Brian, “İşgal hareketi İnternet’te oluştu. Bir grup eylemcinin başlattığı hareket kısa sürede yayıldı. İnternet harekete adeta adrenalin aşıladı. Burada bu kadar çok kişinin sesinin duyulmasının nedeni hareketin İnternet’in fiziksel halini almasındandır,” diyor.

İnternet aracılığıyla mesajını yayan İşgal hareketi aynı zamanda sosyal medyanın yardımıyla polisten gördükleri kötü muameleyi de gözler önüne serdi. O,Brian, “Sosyal medya çağında insanlara kötü davranamazsınız. Yaptıklarınız Twitter’da anında yayınlanır,” diyor.

Jesse LaGreca sosyal medyanın gücünü yansıtan en iyi örnek. LaGreca’nın Fox News kanalından bir yapımcıyı azarlarken çekilen görüntüleri YouTube’da 100 bin kişi tarafından izlendi: “Yaygın medyanın konuyu anlamamasının nedeni de bu.”

LaGreca sosyal medya sayesinde hareketin geleneksel medyayı atlattığını söylüyor: “Geleneksel medya geri kaldığını, eskidiğini kanıtladı. Artık herkesin YouTube’u, Twitter’ı, Facebook’u var.”

Protestolar Arap dünyasında gösterilerin patlak verdiği ‘Arap Baharı’ hareketiyle de karşılaştırılıyor. Ancak benzerlikler sınırlı.

Brooklyn mahalle sakini Sarah Quinn, “Arap Baharı bizden çok daha büyük bir amaç için savaş veriyor. Ancak bu, bizim mücadelemizin önemsiz olduğu anlamına gelmez,” diyor.

Öğrenci Narges Bajoghli, “İşgal hareketindeki protestolara katılmak diğer ülkelerdekilere pek benzemiyor. Evet, tutuklanma riskimiz var ancak biz polisin bizi döveceği, başımıza copla vuracağı, üzerimize ateş açacağı korkusuyla yürümüyoruz. Ancak özellikle Ortadoğu’da insanlar bu korkularla gösteri düzenliyor,” şeklinde konuşuyor.

İki hareket arasında benzerlikler az olsa da kimi ortak temalar gözden kaçmıyor.

Protestocu Jesse Lagreca, “Mısır’daki göstericilerin mesajlarını aktarmak için Mısır medyasına ihtiyacı yoktu. Kendi başlarının çaresine baktılar. Biz de aynı modeli uyguluyoruz,” diyor.

İşgal hareketi kasten bir lider belirlemekten de kaçındı. Alexa O`Brian, “İşgal hareketinin başarısı kimseye ait olmamasından kaynaklanıyor. Harekete ne kadar farklı kişi katılırsa o kadar daha az sahiplenilir, bağımsız olur,” diyor.

Sosyal Medyayı ABD Dışişleri de Kullanıyor

Amerika Dışişleri Bakanı Hillary Clinton geçtiğimiz Şubat ayında yaptığı bir açıklamada, Twitter gibi İnternet’teki sosyal paylaşım siteleri sayesinde, Amerikan hükümetinin, dünyanın farklı yerlerinde değişim isteyen gençlerle iletişim kurabildiğini söylemişti.

ABC televizyonuna verdiği demeçte, Dışişleri Bakanlığı’nın Arapça ve Farsça dillerinde Twitter sayfası açmasını değerlendiren Clinton, Washington’un, dünyanın diğer yerlerinde Amerikalı gençlerle aynı haklara sahip olmak isteyen genç ve enerjik nüfusa ulaşma çabası olduğunu vurgulamıştı.

“Bu genç nüfusla bir arada olmak, onlarla bütünleşmek istiyoruz,” diye konuşan Clinton, bakanlığın sosyal medya sitelerini iletişim aracı olarak kullanmaya devam edeceğini sözlerine eklemişti. Hillary Clinton amaçlarının, Amerikan politikalarını ilk ağızdan anlatmak olduğunu, bu şekilde kendilerine yöneltilen haksız suçlama ve eleştirileri engellemek istediklerini vurgulamıştı.