Georg Küffner
Dünyanın En Büyük Havalimanlarından Biri, Muazzam Genişlikteki Asma Köprüler ve Boğaz´ın Altından Geçen Yeni Bir Tünel: İstanbul Koca Bir Şantiye--
Devasa köprüler, nefes kesen bir mimaride inşa edilen tüneller ve dünyanın en büyük havalimanlarından biri. Bunlar, Türkiye´nin kendini önümüzdeki yıllarda dünyanın ilk on ekonomisi arasına sokmak amacıyla hazırladığı mega projeler. Şu anda dünyanın herhâlde hiçbir yerinde bu denli heyecan uyandıran altyapı projeleri üzerinde çalışılmıyordur. Bu uğurda Türkiye´nin inşaat devlerini ne muhtemel depremler ne de Boğaz´ın yüz metre altındaki zorlu kaya katmanları vazgeçirmeye yetiyor.
Kentler tarih boyunca her zaman doğal ulaşım yolları olan deniz yahut nehir kıyıları üzerine kurulmuştur. Fakat köprüler ve tünellerle sadece ulaşım yollarının değil, kıtaların da birleştirilmesi İstanbul´a özgü bir durum. İstanbul, iki kıta üzerine kurulu dünyanın tek şehri. İstanbul´un batı (Avrupa) yakasını doğusundan (Asya) yaklaşık bir kilometre genişliğindeki -kuzeyindeki Karadeniz´i güneydeki Marmara Denizi ile birleştiren ve kaynağı olmayan bir nehir yapısındaki- Boğaz ayırıyor.
İstanbul´un dev projelerinden birisi, metropolün kuzeyinde doğrudan Karadeniz kıyısında inşa edilen yeni havalimanı. Hâlihazırda “yeni havalimanı” olarak tabir edilen havalimanının 2018 ilkbaharında üç terminalinden ilkinin açılması bekleniyor. Daha ilk yılında 90 milyon yolcuya hizmet verilmesi öngörülüyor. Bir kıyas: Frankfurt Havalimanı şu anda 60 milyon yolcu kapasiteli. Yeni havalimanının tamamen bitmesiyle hedeflenen yıllık kapasite 160 milyon yolcu. Dolayısıyla yaklaşık 80 milyon metrekarelik bir alanı kaplayacak yeni havalimanı, Avrupa ile Asya arasındaki en önemli transit kesişme noktası hâline gelecek ve Dubai ile Abu Dabi Havalimanlarını geçecek. Bunun başarılacağına Türkiye´de kesin gözüyle bakılıyor; İstanbul´un, giderek daha stratejik hâle gelen Doğu ile Batı arasındaki bir güzergâhta yer aldığı ve Avrupa´ya daha yakın olması itibarıyla çok daha uygun bir konumda olduğu düşünülüyor.
Yeni havalimanının bağlantı yolları yapımı üzerinde çoktandır çalışılıyor. İstanbul merkezinin yaklaşık 40 kilometre etrafından dolanacak ve doğu yönünde, yakın tarihte Bursa ve İzmir istikametli açılan -Altınova´da İzmit Körfezi üzerinden geçecek- yeni otobana bağlanacak bir üçüncü çevre yolu yapılıyor. İzmit Körfezi üzerinde inşa edilen ve köprü istinatları arasındaki açıklığı 1.550 metreyi bulan dünyanın dördüncü büyük asma köprüsü ise Türkiye´deki onca mega proje arasında âdeta gözden kaçtı. Dikkatlerden kaçmayı hak etmese de asma köprü, Anadolu´dan Marmara Denizi´ndeki adalara uzanan bir tektonik levhanın sınırında ve dolayısıyla deprem riski altında olması itibarıyla dünyanın en fazla kontrol cihazı ve erken uyarı sistemleriyle donatılmış köprüsü unvanını almış durumda.
Bugüne kadar yapımı devam eden ve bu yıl içinde tamamlanması öngörülen “Üçüncü Boğaz Köprüsü” ise dikkatleri biraz daha fazla çekti. Fakat diğer iki Boğaz köprüsüne kıyasla kent görüntüsünün bir parçası olabilmesi biraz zor görünüyor zira fazla uzakta kalıyor.
Ancak üçüncü köprü, inşaat mühendisliği bakımından, daha şimdiden dünyanın en dâhiyane köprüleri listesinde en üstlerde yer almaya aday. Yavuz Sultan Selim adını alacak üçüncü Boğaz Köprüsü´nün tasarımı (asma köprü ile eğik askılı köprü kombinasyonundan oluşan) bir hibrit.
Bir başka proje olan ve 3,4 kilometre uzunluğuna ulaşacak Avrasya Tüneli ise Boğaz´ın Marmara Denizi´ne ulaştığı yerden geçiyor. Avrupa ile Asya´yı birbirine bağlayan 13,60 metre en ve yükseklikteki (üç katlı bir apartmana tekabül ediyor) tünel, araçlar için dört şerit (iki alt ve iki üstte olmak üzere) hâlinde ve deniz seviyesinin yaklaşık yüz metre altından geçiyor. Avrasya Tüneli, Boğaz´ın altından geçen ikinci tünel olacak.(Almanya,Frankfurter Allgemeine Zeitung-24.05.2016)