Silah satışları, soğuk savaştan bu yana ilk kez rekor kırdı. Dünyada 2012-2016 yılları arasındaki beş yıllık dönemde, bir önceki 5 yıla oranla silah satışının yüzde 8.4 oranında arttığı tespit edildi. Bu artışın soğuk savaş döneminin sona ermesinden bu yana yaşanan en büyük sıçrama olduğu kaydedildi. Artışta en çok Ortadoğu ve Körfez ülkelerinden gelen talep etkili oldu. Amerika ve Rusya ise hala en çok silah satan ülke. Asya silahlanırken, Avrupa ve Amerika´da silah alımları geriledi.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü´nün (SIPRI) yayınladığı yeni rapora göre, 2007-2011 ve 2012-2016 dönemlerinde, Asya ve Avustralya ile Ortadoğu´ya doğru silah akışları hızlandı, Avrupa, Amerika ve Afrika´da ise geriledi. Dünyanın en büyük silah ihraç eden ülkeleri ise hala ABD, Rusya, Çin, Fransa ve Almanya. Bu beş ülke dünya silah ihracatının yüzde 74´ünü tek başına karşılıyor.
Asya ülkelerinin bazılarında yüksek artış
Asya ve Avustralya´da silah ithalatı son beş yıllık dönemde yüzde 7,7 oranında artmış, bu rakam toplam ithalatın yüzde 43´üne denk geliyor. Bu dönemde Hindistan, toplam içinde yüzde 13 artış ile en çok silah ithal eden ülke olmuş. Son 5 yıllık iki dönemde Hindistan silah kapasitesini toplam yüzde 43 artırmış. Bu rakamlarla Hindistan, 2012-2016 yılları arasındaki dönemde bölgesel rakipleri Çin ve Pakistan´ı geçiyor.
Silah alımları, Çin, Japonya, Kore, Vietnam bölgesinde de suların ısınmaya başladığını gösteriyor. Bölgede silah alımları yüzde 6.2 oranında artmış. Bölgenin ithalat şampiyonu Vietnam, bir önceki beş yıllık dönemde 29´uncu sıradayken, son beş yıllık dönemde yüzde 202 oranında artış ile 10´uncu sıraya yerleşmiş.
SIPRI´nin askeri yatırımlar ve silahlanma kontrolü bölümünde araştırmacı Siemon Wezeman, 'Bölgede kontrol mekanizmalarının olmaması nedeniyle Asyalı devletler silah birikimlerini çoğaltmaya devam ediyorlar. Çin giderek kendi ürettiği silahları kullanmayı tercih etse de Hindistan; Rusya, Amerika, İsrail ve Güney Kore gibi üretici ülkeleri tercih ediyor' dedi.
Ortadoğu´da silah ithalatı ikiye katladı
Aynı rapora göre, Suriye kriziyle çatışmaların daha da arttığı Ortadoğu´da ise silah ithalatı neredeyse ikiye katlamış. Ortadoğu ülkeleri son 5 yıllık iki dönemde silah alımını yüzde 86 artırarak, dünya ithalat sıralamasında 29´uncu sıraya yükselmiş.
Orta Doğu ülkelerinden sonra en çok silah ithal eden bölge ise Körfez ülkeleri. Suudi Arabistan 2012-2016 yılları arasında silah alımını yüzde 212 oranında artırarak dünyanın en çok silah ithal eden ikinci ülkesi konumuna yükselmiş. Katar yüzde 245 arttırırıken, diğer Körfez ülkeleri de oranı bu iki ülkeye göre düşük olsa da ithalatını artırmış.
SIPRI Askeri silahlanma uzmanı Pieter Wezeman, bu durumu 'Son beş yıl boyunca, Ortadoğu´nun pek çok ülkesi askeri kapasitelerini artırmak için yüzlerini Amerika ve Avrupa´ya çevirdiler. Petrol fiyatlarının düşük olmasına rağmen, bölge ülkeleri, yerel tansiyonlara karşı önlem almak için, 2016 yılında da silah almaya devam ettiler' sözleriyle değerlendirdi.
ABD dünya silah ihracatının üçte birine sahip
Dünyanın en büyük silah satıcısı olan Amerika, 2012-2016 yılları arasındaki 5 yıllık dönemde de bu ünvanını korumaya ve dünya silah ihracatının üçte birine sahip olmaya devam ediyor. Bir önceki beş yıllık döneme göre ithalatını yüzde 27 artıran ABD, bu satışın yarıya yakınını ise Ortadoğu´ya yapıyor.
SIPRI´nin Askeri Yatırımlar ve Silahlanma Programı bölümü yöneticisi Dr Aude Fleurant, silah pazarındaki en büyük ithalatçı ülke olan Amerika´nın pozisyonunu koruduğununu belirtiyor: 'Amerika, en az 100 ülkenin temel silah ithal ettiği ülke konumunda. Bu oran diğer ithalatçı ülkelerin hepsinden daha büyük. İki savaş uçağı tipi, savaş gemisi, keskin nişan alan gemi ve uçak savar, hava savunma sistemleri ve son nesil füze savarlar Amerikan silah endüstrisinin temel ithal ürünlerini temsil ediyor.'
Amerika´nın ardından en çok silah ihraç eden Rusya ise son 5 yılda yüzde 23 daha fazla ihracat yaptı. Rusya toplam ihracatının yüzde 70´ini Hindistan, Çin, Vietnam ve Cezayir´e sattı.
Çin´in ithalatı ise son 5 yılda yüzde 3.8´den, yüzde 6,2´ye yükseldi. Bu ilerleme ile Çin, yüzde 6 ithalat oranına sahip Fransa ve yüzde 5,6 rakamına sahip Almanya gibi temel satıcılar arasında yerini aldı.
Diğer önemli değişimler
• Afrika kıtasının kuzeyinde en çok silah alan ülkesi yüzde 46 ilerleme ile Cezayir oldu. Sahara Afrikası´nda ise çatışma sahnesinin ortasında yer alan Nijerya, Sudan ve Etiyopya en çok silah alan ülkeler.
•Amerika kıtasında silah alımı yüzde 18 geriledi.
• Avrupalı ülkelerin silah ithalatı da son beş yıllık dönemde yüzde 36 oranında geriledi.
• Azerbaycan´ın silah ithalatı, Ermenistan´ın ithalatını 20´ye katladı.