Rusya Dışişleri Bakanlığı, Perşembe günü Amerikan Kongresi´nde kabul edilen yeni yaptırımlara misillemede bulunulacağını açıkladı. Bu çerçevede Amerika´dan, Rusya´daki bazı diplomatlarını geri çekmesini istedi, Amerika´ya ait bazı tesislere el konulacağını açıkladı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Perşembe günü, bugüne kadar itidalli davrandıklarını ancak Amerika´nın bu son derece mantık dışı kararına karşılıksız kalınmaması gerektiğini söylemişti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı´ndan bugün yapılan açıklamada da, Amerika´nın Rusya´daki diplomat ve teknik eleman sayısını, Rusya´nın Amerika´daki diplomat ve teknik eleman sayısıyla aynı seviyeye çekmesi istendi. Bu şekilde Rusya´daki Amerikalı diplomat ve diğer personelin sayısının 455´e indirilmesi istenmiş oldu.
Amerikan Senatosu Perşembe günü İran, Rusya ve Kuzey Kore´ye yaptırımlar içeren bir tasarıyı 2´ye karşı 98 oyla kabul etmişti.
Benzeri bir yasa tasarısı Temsilciler Meclisi´nde 3´e karşı 419 oyla kabul edilmişti.
Rusya´yı terketmesi gereken Amerikalı diplomat sayısı halen netlik kazanmış değil. Ancak Moskova´daki Amerikan Büyükelçiliği´nin bir yetkilisi, Rusya´da 1100 kadar Amerikalı diplomatik görevli bulunduğunu söyledi. Bunların arasında Rus vatandaşları da bulunuyor.
300 kadar Amerikan vatandaşı Moskova´daki büyükelçilik binasında çalışırken, diğerleri başka kentlerdeki konsolosluklarda görev yapıyor.
Rusya, misilleme kararı çerçevesinde diplomatların dinlenme tesisi olarak kullandığı bir bina ile diplomatik depo olarak kullanılan bir başka binaya da el koyuyor. Obama yönetimi, 2016 Aralık ayında, Rusya´ya ait biri New York diğeri de Maryland eyaletinde bulunan iki binaya el koymuştu.
İran´dan sert tepki
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de, balistik füze programını hedef alan tasarının, yasalaşması durumunda buna karşılık vereceklerini açıkladı.
Ruhani, devlet televizyonunda canlı yayınlanan kabine toplantısında ayrıntı vermedi ancak, İran´ın menfaatleri için her türlü gerekli adımın atılacağını ve uygun karşılığın verileceğini kaydetti.
Ruhani, ABD ile varılan nükleer anlaşmayla ilgili olarak da, “Eğer düşman anlaşmanın bazı bölümlerini bozarsa, biz de bozarız. Eğer tüm anlaşmayı ihlal ederlerse, biz de ederiz. Tüm savunma silahlarımıza, başkalarının ne dediğini umursamadan takviye yaparız” dedi.
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arağçi de tasarının, Amerika´yla varılan nükleer anlaşmanın başarıyla uygulanmasına ve İran´ın çıkarlarına zarar verebileceğini söyledi.
İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Cumartesi günü, ABD´nin yaptırımlarını görüşmek üzere toplanacak.
Tasarı İran´ın balistik füze programıyla bağlantılı herkesi yaptırım kapsamına aldı. İran Devrim Muhafızları´na yönelik terör yaptırımları ve silah ambargosu da bu kapsamda.
Temsilciler Meclisi´nden geçen tasarının bir sonraki durağı ABD Senatosu olacak. Tasarı Senato´dan da geçerse, imza için Beyaz Saray´a yollanacak.
Kongre başkanın yetkilerini sınırlıyor mu?
Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu Başkanı Cumhuriyetçi Ed Royce, tasarının sert ekonomik ve diplomatik yaptırımların sürmesini garanti altına aldığına dikkat çekti.
Tasarının oylanması öncesi Amerika´nın Sesi´ne konuşan Demokrat Kongre üyesi Eliot Engel de, “Eğer Başkan Trump yakın dostu Putin´le golf oynamak ya da başka bir şey yapmak isterse, Kongre´yi hesaba katmasın zira Putin´i cezalandıracağız” dedi.
Partiler üstü uzlaşmaya göre Başkan Donald Trump´ın yaptırımlar üzerindeki yetkilerinin sınırlı olması, tartışma yaratabilir. Wilson Center adlı düşünce kuruluşu uzmanı William Pomeranz, böyle bir yetkiyi kaybetmeyi hiçbir liderin istemeyeceğine dikkat çekiyor. Amerika´nın Sesi´ne konuşan Pomeranz, “Kongre´nin böyle bir hakkı sahiplenmesi çok nadir görülen bir durum” dedi.
Fransa ve Almanya temkinli
Avrupa Birliği de yaptırım sürecini yakından izliyor, zira kararlar Avrupa firmalarını da etkileyebilir.
Fransa Dışişleri Bakanlığı´ndan yapılan açıklamada, yeni yaptırımların ülke yasaları dışına taştığı, bu yüzden de uluslararası hukuka ters düştüğü belirtildi.
Açıklamada, Fransa ve Avrupa yasalarının düzeltilmesi gerekeceği, yaptırımların Avrupa´da vatandaşlarına ve şirketlerine olası etkileri nedeniyle Avrupa Birliği düzeyinde tartışılması gerektiği görüşü yer aldı.
Almanya da yaptırım paketini inceleyeceğini açıkladı.
Federal Hükümet Sözcü Yardımcısı Ulrike Demmer, Almanya´nın prensipte başka ülkeleri de etkileyen yaptırımlara karşı çıktığını hatırlattı. Demmer, bu konuda AB ve ABD´nin yakın işbirliği yapması gerektiğini vurguladı.
Almanya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Martin Schaefer da, ABD´nin Avrupa firmalarına üçüncü ülkelerle nasıl ticaret yapacağını söyleme hakkı olmadığını bildirdi.