ABD’de GDO’ların Yasaklanması Çabası

Steve Baragona

Gıda devi General Mills, genetiği değiştirilmiş organizmaların kullanımını en popüler kahvaltı gevreği markası olan Cheerios’tan kaldırdı. Ancak şirket, bu kararın nedeninin GDO’ların güvenli olup olmadığına dair kaygı ve şüphelerden değil, tüketici talebinden kaynaklandığını bildiriyor.

Çevreci kuruluşların oluşturduğu koalisyon, bir yıl önce onbinlerce tüketiciyi örgütlemişti. Koalisyon, tüketicilerin Cheerios’un Facebook sayfasına mesaj yağdırmalarını, General Mills’i elektronik posta ve telefon yağmuruna tutmalarını sağlayarak GDO’ların kaldırılmasını istemişti.

Koalisyon üyelerinden Yeşil Amerika örgütü üyesi Todd Larsen, General Mills şirketinin Avrupa’daki tüketicilerine Cheerios ürününün GDO’suz seçeneğini sunduğunu, aynı seçeneği Amerikalı tüketicilere de sunmaları gerektiğini söylüyor. Onbinlerce Amerikalı tüketici, Larsen ve diğer çevreciler gibi GDO’suz mısır gevreği seçeneğine sahip olmak istiyor.

Sağlık ve Çevreye Yönelik Tehditler

Kampanyanın internet sitesinde GDO’ların, yani genetiği değiştirilmiş organizmaların çevre üzerinde felakete yol açacak etkiler bıraktığı, GDO’lu ürünler tüketmenin insan sağlığını olumsuz etkilediğine ilişkin araştırmaların sayısının arttığı bildiriliyor.

Ancak Dünya Sağlık Örgütü, Amerikan Tıp Enstitüsü, Avrupa, Amerika ve Kanada’daki denetleme kurumları, genetiği değiştirilmiş organizmaların, genetiği değiştirilmemiş organizmalardan daha riskli olmadığını, hatta genetiği değiştirilmiş organizmaların bazı çevresel yararları bile olduğunu bildiriyor.

Gıda şirketi General Mills’in sözcüsü Mike Siemienas, bilim ve denetleme kurumlarının açıklamalarına göre GDO’ların tüketici sağlığı için güvenli olduğunu söylüyor. Ancak Siemienas, Cheerios sevenlere saygı duyduklarını, bu nedenle tüketicilerinin sesine kulak verdiklerini, önerilerine uyduklarını belirtiyor.

İçerik Araştırması

Ancak GDO’lardan vazgeçmek o kadar da kolay değil. Amerika’da yetiştirilen hemen hemen tüm mısır, soya ve şeker pancarının genetiği değiştirilmiş. Süpermarketlerde satılan ürünlerin yüzde 70 ila 80‘inin içinde GDO’lar bulunuyor.

Cheerios kahvaltı gevreği, çoğunlukla yulaftan yapılıyor. Yulafınsa genetiği değiştirilmiş çeşidi yok.

Ancak Cheerios’un internet sitesindeki açıklamaya göre General Mills, üründe kullanılan az miktardaki mısır nişastası ve şekerin genetiği değiştirilmemiş çeşidini güvenilir kaynaklardan elde etmek için büyük bir yatırım yapmak zorunda kaldı.

Şirket sözcüsü Siemienas, diğer kahvaltı gevreği markalarının GDO’suz ürünler kullanmasının çok zor, hatta imkansız olduğunu söylüyor.

General Mills, GDO’suz içeriğin Cheerios’un sadece orijinalinde kullanılacağını, ürünün diğer 11 çeşidinde GDO’lu içerik kullanmaya devam edeceklerini açıkladı.

Niş Pazar

Genetiğiyle oynanmamış ürünler, süpermarket raflarında artık daha çok yer buluyor, tüketicilerden daha çok rağbet görüyor. Geçen yıl Amerika’daki en büyük perakendecilerden Target süpermarket zinciri, genetiği değiştirilmemiş gıda ürünlerini tüketicilerinin beğenisine sundu. Fast food zinciri Chipotle ise GDO’lu içeriklere artık yer vermeyeceklerini açıkladı. İçeriğinde GDO olmadığını garanti eden damgayı taşıyan ürünler, gıda sektörünün en hızlı büyüyen ürün kategorisi.

Ancak tarım iktisatçısı Nicholas Kalaitzandonakes, GDO’suz ürünlerin çok küçük bir pazara hitap ettiğini vurguluyor. Örneğin GDO içeriği taşımayan organik ürünler, 2012‘de Amerika’daki toplam gıda satışlarının sadece yüzde üç buçuğunu oluşturuyordu.

Kalaitzandonakes, gıda pazarında gerçek anlamda bir değişiklik olması için tüketicilerin çok büyük kitleler halinde GDO’lu ürünlere hayır demesi ve bu ürünlere para ödememesi gerektiğini söylüyor. Şimdilik gıda pazarında bu yönde bir eğilim sözkonusu değil.

Yükselen Maliyet

Kalaitzandonakes, GDO’suz ürün yetiştirmenin maliyetinin daha yüksek olduğunu, çiftçilerin GDO’lu ürün yetiştirdikleri tarlalarını ayırmak ve tarım araçlarını temizlemek zorunda olduklarını söylüyor.

Kalaitzandonakes’in dikkat çektiği bir diğer konuysa GDO’suz ürün yetiştiren çiftçilerin sertifika alma süreçlerinin de maliyetli olması.

Bu nedenle GDO’suz ürünler çok daha pahalı. Ancak General Mills şirketi, Cheerios’un fiyatını yükseltmeyeceklerini açıkladı.

Yulaftan üretilen Cheerios’un kolesterol düşürücü özelliği, ürünün reklamlarında sık sık dile getiriliyor. GDO’lu ürünlere karşı çıkan çevreci örgütlerin sağlık kaygıları nedeniyle çok yaygın olarak tüketilen bu ürünü hedef alması hiç şaşırtıcı değil.

Ancak yine de Kalaitzandonakes, çevreci örgütlerin kazandığı zaferi GDO’lu ürünler için ‘sonun başlangıcı’ olarak görmüyor.

Kalaitzandonakes’e göre Cheerios’un Amerika’da da GDO’suz çeşidinin piyasaya sürülmesi, sembolik olmaktan öteye geçmeyecek.