BBC
ABD`de gizliliği kaldırılan belgeler, ülkenin Ulusal Güvenlik Kurumu`nun (NSA) Vietnam Savaşı`na karşı yapılan protestolar sırasında yurttaş hakları savunucusu Martin Luther King ve boksör Muhammed Ali`yi dinlediğini ortaya çıkardı.
Belgeler NSA`in ayrıca New York Times ve Washington Post`tan bazı gazetecileri ve iki senatörü de izlemeye aldığını gösteriyor. Belgelere göre bazı NSA yetkilileri bu dinlemeleri 'haysiyetsiz, hatta kanunlara aykırı' olarak tasvir etmiş.
'Minaret' (Minare) adlı operasyon ilk olarak 1970`li yıllarda ortaya çıkmıştı; ama telefonları dinlenen kişilerin kimlikleri bugüne kadar gizli tutulmuştu. Belgeler, bir devlet kurumunun George Washinton Üniversitesi`den araştırmacıların başvurusu lehine karar almasıyla yayımlandı.
Üniversitede gizli belgeler üzerinde araştırmalarda bulunan Ulusal Güvenlik Arşivi`nin üyeleri, NSA`in takibe aldığı isimleri gördüklerinde 'gözlerinin yuvalarından fırladığını' söyledi.
Belgelere göre Ulusal Güvenlik Kurumu yurttaş haklar savunucuları Martin Luther King ve Whitney Young, boksör Muhammed Ali, New York Times`dan gazeteci Tom Wicker ve Washington Post`un köşe yazarı Art Buchwald`ı dinledi.
Protesto endişeleri
NSA ayrıca Demokrat senatör Frank Church ve Cumhuriyetçi senatör Howard Baker`ın yurtdışı telefon görüşmelerini de izledi. Dinlenenlerin çoğunluğu ABD`nin Vietnam Savaşı`na dahil olmasını eleştirenlerden oluşuyor. Savaşa muhalefetin kuvvetlenmesiyle 1967 yılında dönemin başkanı Lyndon Johnson, ülkenin istihbarat birimlerinin protestoların bazılarının yabancı ülkelerce körüklenip körüklenmediğini araştırmasını istemişti.
NSA de diğer istihbarat birimleriyle birlikle savaş karşıtlarının listesini oluşturup bu kişilerin telefonlarını dinlemeye başlamıştı. 1969 yılında Beyaz Saray`a Richard Nixon geldiği dönemde de devam eden operasyon, 1973 yılında, Watergate skandalının doruk noktasında Başsavcı Elliot Richardson tarafından durdurulmuştu.
NSA geçtiğimiz günlerde yine takip programlarından dolayı eleştirilerin hedefi haline gelmişti. Eski NSA çalışanı Edward Snowden kurumun telefon dinleme ve internet trafiğini izleme programlarının boyutlarını gösteren bazı bilgileri sızdırmıştı.
Gizliliği kaldırılan belgeleri yayımlayan araştırmacılar Matthew Aid ve William Burr, Vietnam Savaşı sırasında gerçekleştirilen casusluk istismarının son dönemde açığa çıkan programlara nazaran hayli kapsamlı olduğunu söylüyor.
Araştırmacılar 'NSA`in bugünlerde ülke içinde gerçekleştirdiği dinleme faaliyetleri ne kadar şoke edici olursa olsun, istihbarat teşkilatlarının Beyaz Saray`ın siyasi rakiplerini geçmişte olduğu seviyede izlemeye aldığına dair bir kanıt henüz yok.' diyorlar. (bbc)