AB-Türkiye Arasında Vize Uzlaşması

Türkiye`nin vatandaşları için AB`den yıllardır talep ettiği vize muafiyetinin elde edilmesini sağlayacak süreçte imza aşamasına gelindi. Sekiz yıldır üyelik müzakereleri yürütüyor olmasına rağmen vatandaşlarına vize uygulanan tek ülke olan Türkiye, Avrupa Birliği’yle kritik bir eşiği aşma aşamasına geldi. Üç yılı aşan müzakerelerin ardından Türkiye ile Avrupa Birliği arasında, Türk vatandaşlarına vize muafiyeti sağlanmasına ilişkin sürecin başlamasını sağlayacak uzlaşıya varıldı. Süreci başlatacak imzalar 16 Aralık’ta Ankara’da atılacak.

Varılan uzlaşı çerçevesinde, Türkiye, Avrupa Birliği ülkelerine yasa dışı yollarla giren üçüncü ülke vatandaşlarının iadesini öngören geri kabul anlaşmasını imzalayacak. Türkiye’nin bu imzayı atmasına paralel olarak ve eş zamanlı şekilde Avrupa Birliği de vize muafiyetiyle sonuçlanması hedeflenen vize liberalizasyonu sürecini resmen başlatacak.

Varılan uzlaşıyı Avrupa Birliği Komisyonu’nun İçişlerinden Sorumlu Üyesi Cecilia Malmström ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Stefan Füle’yle düzenlenen ortak basın toplantısında duyuran Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, “Bugün Brüksel’de gerçekten tarihi bir günü yaşıyoruz” dedi.

Davutoğlu, Türk vatandaşlarının en geç 3.5 yıl sonra Avrupa Birliği ülkelerine vizesiz seyahat etme imkanına sahip olacağını belirtirken, istenilen süreçlerin tamamlanması halinde bunun daha erken bir tarihte gerçekleşmesinin de mümkün olduğunu söyledi.

Avrupa Birliği kanadı ise somut bir tarih vermek için erken olduğu görüşünde. Malmstörm, “Biraz beklemekte fayda var. Kimsenin süreci geciktirmek için sebebi yok ama sürecin ilerlemesini beklemek gerek” diye konuştu.

Gerek AB yetkilileri gerekse Türk yetkililer henüz sürecin başında olunduğunun, vize muafiyetinin ise tarafların şartları yerine getirme hızına bağlı olarak önümüzdeki yıllarda varılacak bir hedef olduğunun altını çiziyorlar.

Aslında bu tespit oldukça yerinde çünkü her ne kadar tarafların iyi niyetle hareket etmesi durumunda sorun yaşanması beklenmese de “otomatik sonuç” söz konusu değil.

Süreçte Avrupa Birliği kanadı, geri kabul anlaşmasının gerektiği gibi uygulanıp uygulanmadığına bakacak. Şartların yerine getirildiğine karar verilirse vize muafiyetinin önü açılacak. Türkiye ise Avrupa Birliği’nin vize muafiyeti süreciyle ilgili taahhütlerini yerine getirip getirmediğini değerlendirecek. Türkiye, AB’nin gerekli adımları atmadığına kanaat getirirse bu anlaşmayı askıya alabilecek.

Türkiye, geri kabul anlaşmasına bağlı olarak belgelerin güvenliği, göç ve sınır kontrolü, kamu düzeni ve güvenliği ile temel haklar konusunda çok sayıda teknik adım atacak. Avrupa Birliği de aday ülke olmasına karşın vatandaşları için vize uygulaması devam eden tek ülke olan Türkiye’ye yönelik vize politikasını kademeli olarak değiştirecek.

Süreçte yaşanan zorluklara rağmen uzun süren çabaların, değerlendirmelerin ve danışmaların ardından bu aşamaya gelinmesi her iki taraf açısında önemli bir kazanım olma özelliği taşıyor.

Gelinen aşamaya kadar yaşanan zorlukları ise Füle’nin, “Geri kabul anlaşması ve vize diyaloğu konusunda ilk kez ‘inşallah’ değil, ‘sonunda’ diyoruz” şeklindeki ifadeleri özetliyor.