Ban: ‘Suriye´de Çözümü Güvenlik Konseyi´ndeki Anlaşmazlık Engelledi´

On yıldır sürdürdüğü görevini, yılsonunda yeni seçilen Portekizli Antonio Guterres´e devredecek olan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon, Suriye´de çözüm konusunda örgütün yetersiz kaldığını söyledi.

Bölünen Güvenlik Konseyi´nin yapısının da reform yapılması gerektiğine işaret eden Ban, “Güvenlik Konseyi´ndeki anlaşmazlık, Suriye´deki çözümü engelledi” dedi.

Genel Sekreter Ban, Dış İlişkiler Konseyi´nde (CFR) onuruna düzenlenen bir toplantıya katıldı. Burada bir veda konuşması yapan Ban, görevde kaldığı on yılını değerlendirdi.

Ban, on yıllık görevi süresince en büyük başarısını iklim değişikliği konusunda attığı adımların sonuçlanarak büyük bir zafere dönüşmüş olması olduğunu söyledi. Suriye ve mülteciler konusunun çözümünde ise Birleşmiş Milletler´in yetersiz kaldığını söyledi.

Halep´te alınan sivillerin tahliyesiyle ilgili uzlaşma kararının bozulmasından duyduğu üzüntüyü ifade eden Ban, “Ne yazık ki bu sabah, bu kararı askıya almak zorunda kaldık, çünkü yine bu tahliye sırasında savaşıldı” dedi.

‘Çözüm olmazsa kimse kazanamaz herkes kaybeder´

Suriye´de yaşanan iç savaşın bölgeyi onlarca yıl geriye götürdüğüne işaret eden Ban, “Mültecilerinin göçü ülkenin komşularına, başta Türkiye, Ürdün, Lübnan ve Irak´ı da etkiledi. Mısır da dahil olmak üzere Kuzey Afrika´da büyük gerginlik yarattı. Bu şok dalgaları Avrupa´da ve ötesinde hissedildi. Güvenlik Konseyi´ndeki anlaşmazlık, Suriye´de çözümü engelledi. Bu nedenle kimse kazanamaz. Herkes kaybeder” dedi.

‘Dünyada sorunları ülke halkları değil liderleri çıkartıyor´

Ban, Dış İlişkiler Konseyi üyelerinin çeşitli sorularını da yanıtladı. On yıllık görev süresinde başarısızlıkları ve bu dönemde kendisine en çok sıkıntı yaratan konuların neler olduğuyla ilgili sorulan bir soruyu da, “Genel Sekreterlik dönemimde Suriye´de çözümü sağlayamadım. En büyük üzüntüm bu.“ Suriye konusunda halen devam eden çözümsüzlük sürecini halefime bıraktığım için üzgünüm” diye yanıtladı.

‘Dünya liderlerinde empati ve merhamet eksikliği var´

Suriye´de çözüm için gerekli desteği vermeyen liderleri de eleştiren Ban, “Dünya liderlerinde empati ve merhamet eksikliği var. Dünya liderlerini halklarının seslerini dinlemeye çağırıyorum. Dünyadaki tüm çatışmalarda yaşanan sorunları halklar yaratmıyor.

Ülkelerdeki karışıklıklar çoğunlukla liderlerin yüzünden. Liderler, çok dar kişisel ya da bölgesel çıkarlarına odaklandığı için bu tür çatışmalar oluyor. Hayal kırıklıklarını ve öfkelerini ifade eden halka liderlerin cevabı askeri ve polis güçlerini kullanarak oluyor. İnsanları vurup ve birçok insanı öldürerek oluyor. Suriye´de aynen bunlar oldu. Barışçıl bir şekilde yapılan gösterilere katılan halka Esat ve rejimi ateş etti. Suriye´deki iç savaşın gerçek başlangıcı budur. Şu anda neredeyse kontrol edilemeyen bu krizin o günden sonra bir anda küresel bir mesele haline geldi” diye konuştu.

‘Güvenlik Konseyi´nin daha etkili olabilmesi için birçok yol var´

Ban, Birleşmiş Milletlerin yapısının değişmesi ve reformlar konusunda neler yaptığı ve nelerin değişmesi gerektiği yönündeki bir soru üzerine en büyük değişimin Güvenlik Konseyinin yapısında olmasının gerektiğini savundu.

Ban, son on yılda şimdiye kadar görev yapan sekiz genel sekreter arasında en fazla reformu gerçekleştirdiğini belirterek,” Göreve geldiğim ilk günden itibaren Birleşmiş Milletler´in daha etkili ve daha verimli olması için çalıştım. Birleşmiş Milletlerde en önemli yapısal değişikliğinin Güvenlik Konseyi´nde yapılması gerekiyor. Beş daimi üyenin veto yetkisi var. Kararlar çoğunlukla ve uzlaşmayla alınmak zorunda ancak bu hep böyle olmuyor” dedi.

​‘Güvenlik Konseyi´ne meydan okuyamazdım´

Göreve başladığında yıllardır ele alınmayan tüm sorunların biriktiğini belerten Ban, “Birçok üye ülke ve uluslararası toplum, gazeteci ve sivil toplum kuruluşları, Birleşmiş Milletler hakkında eleştirel davrandılar. Bundan dolayı, Birleşmiş Milletler´in çalışma biçimini değiştirmeye ilk günden itibaren gerçekten çok çalıştım. Daha hesap verebilir, daha etkili ve daha sürdürülebilir bir şekilde, şeffaf bir yol izledim. Güvenlik Konseyi´nin son yedi yılda yaşadığımız muazzam değişikliklere yanıt vermesi konusunda da değişmesi gerektiğini söylemeliyim. Güvenlik Konseyi beş üyenin veto hakkına sahiptir. Ancak ben buna meydan okumazdım. Birleşmiş Milletlerin anayasası, tüzüğü değişmedikçe bunlar düzelmez. Güvenlik Konseyinin gerçekten daha birlikte, daha şeffaf ve daha etkili olabilmesi için birçok yolu var” dedi.

​‘Güvenlik Konseyi´nin 15 üyesinin de veto yetkileri var´

Güvenlik Konseyi´nde veto gücünün önemine işaret eden Ban, “ Güvenlik Konseyi dahil Birleşmiş Milletler´in karar verme sürecinin genelde uzlaşı yolu var. Fakat bu görüş birliği bazen oybirliği ile kötüye kullanılıyor. 193 üye ülkemiz var. 193 üye ülke tarafından benimsenmesi gereken bir şey olmasını isterseniz bu çok uzun zaman almaktadır. Bu da çok zor bir şey. Güvenlik Konseyi´nde 15 üyenin hepsinin veto yetkileri var. Buna inanabiliyor musunuz? Sadece ABD , Rusya, Fransa, gibi üyeler değil. Güvenlik Konseyi´nde 15 üyenin tamamının veto hakkına sahipler. Mesela bugün Suriye´de bir şey olduysa, hemen sonrasında Güvenlik Konseyi toplanıyor. Ardından, bir mektubu ya da çok daha düşük düzeydeki bir basın açıklaması yapmak istiyorlar. Tek bir ülkenin vetosu bile bu mektubu bu basın açıklamasının engelleyebilir. Dolayısıyla bir basın açıklaması yapmak için bile 15 ülkenin tamamına mutlak çoğunluğa ihtiyaçları var. Bu yüzden çok defa Güvenlik Konseyi ciddi bir şey olmasına rağmen hiç bir şey söyleyemeyecek duruma düşüyor. Bu konuyu Güvenlik Konseyi´ne defalarca dile getirdim, ancak hareket etmiyorlar. Bu, Birleşmiş Milletler´in değişmesi gerektiğini düşündüğüm şeylerden biri ve değişmeli” dedi.

New York Belediyesine metroyla gitti

İki hafta sonra on yıldır sürdürdüğü görevini yeni seçilen Antonio Guterres´e devredecek olan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban için Birleşmiş Milletler bünyesinde ve New York´ta çok sayıda etkinlik ve törende düzenleniyor. Ban, görevinin son iki haftasında veda ve teşekkür ziyaretlerini sürdürüyor.

Ban, New York Belediyesine on yıl boyunca kendisine verdiği destek için teşekkür ziyaretine metroyla giderek bir ilke gerçekleştirdi.

Ban, eski genel sekreterlerin Birleşmiş Milletler Genel Merkezi´nin lobisine asılan tabloların arasına kendi tablosunun asılması için düzenlenen törene katıldı. New York Filarmoni Orkestrası Ban onuruna özel bir konser verdi.

Birleşmiş Milletler´de son kez basın toplantısı düzenledi

Birleşmiş Milletlerin sekizinci genel sekreteri Ban, gazetecilerin sorularını yanıtladığı son basın toplantısını da bugün düzenledi. Ban, Suriye konusunda çözüm bulmadan ayrılacağına üzüldüğünü belirterek BM´nin bu konuda başarısız olduğunu söyledi. Uluslararası toplumun Suriye konusunda gerekli ve yeterli desteği vermediğine işaret etti. Göreve yeni gelecek Gutteres´e çözülemeyen çok bir çok sorun bıraktığı içi üzüldüğünü ifade etti. Halep´i bir cehenneme dönüştüğünü belirten Ban, “Tahliye operasyonlarının durmasından dolayı üzüntülüyüm. Taraflar derhal güvenli bir şekilde tahliyeleri yeniden başlatsın” dedi.