Başbakan Ahmet Davutoğlu İle Mülakat

Birleşik Arap Emirlikleri

HALİT EL MEDHALİ (SUNUCU): Sayın seyirciler, Allah´ın selamı, rahmeti ve bereketi üzerinize olsun. Suudi Arabistan´ın başkenti Riyad´da Türkiye Başbakanı Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu ile özel mülakatımıza hoşgeldiniz. Sayın Başbakan Riyad´a hoşgeldiniz.

AHMET DAVUTOĞLU: Hoşbulduk (Arapça)

MEDHALİ: Dışişleri Bakanı olarak Suudi Arabistan´a çok kez geldiniz ama Başbakan olarak bu ilk ziyaretiniz. Bölgeyle ilgili birçok çetrefilli konu var ve sanırım birçok konuyu burada ele alma fırsatınız oldu. Zira Suriye konusu ve başka konular söz konusu. Ziyaretiniz Cenevre müzakerelerinin yapıldığı döneme denk geldi. Cumhurbaşkanınız, “Ateşkes sağlanmadığı sürece muhalefetin Cenevre müzakerelerine katılması bir ihanettir.” demişti. Cenevre müzakerelerinden çok şey bekliyor musunuz?

DAVUTOĞLU: Her şeyden önce Suriye komşumuz ve dostumuzdur. Suriye halkının mutluluğunu ve üzüntüsünü paylaşıyoruz. İki ülke arasında tarihsel bir bağ var. Suudi Arabistanlı kardeşlerimizle beraber duruşumuz belli. Bölgede iki tür tehdit görüyoruz. Birincisi aşırılık tehdidi, ikincisi ise terör tehdidi. Aşırılığın başında ise Suriye rejimi yer alıyor zira birçok sivili öldürdü ve birçok çocuğu yetim bıraktı ya da tehcir etti. Suriye Ulusal Koalisyonu Başkanı ile Suriye konusunda atılacak adımları görüştük, bunu Suudi Arabistanlı kardeşlerimizle de ayrıca el aldık. Suudi Arabistan ile Suriye muhalefetinin alacağı bütün kararlara tam destek veriyoruz. Ayrıca Suriye´nin geleceği ve istikrarı için Cenevre müzakerelerinden çıkan bütün kararları destekliyoruz. Abluka altındaki ve tehcir edilen Suriyelileri kurtarmak için Suriyelilere yardım edeceğiz ve muhalefetin taleplerini yerine getireceğiz. Ele alacağımız konular arasında, Riyad toplantısında ele alınan konular da söz konusu. Suriyeliler zor koşullar altında dünyanın her tarafına dağılmış durumda. Suriye rejimi, despot olduğunu ispatlıyor zira kendi masum halkını öldürüyor ve tehcir ediyor. Muhalefet yönetime geldiğinde de destek vereceğiz.

MEDHALİ: Son gelişmeler ışığında ve Cenevre müzakerelerinden sonra Suudi Arabistan ile Suriye konusunu ele alma biçiminiz değişecek mi? Zira söz konusu müzakerelerin -ki beklenen o- başarıya ulaşmaması durumunda nasıl bir yol izleyeceksiniz?

DAVUTOĞLU: Biz her zaman muhalefeti desteklemek suretiyle Suriye halkına yardım ediyoruz ve bu yardıma devam edeceğiz. Suriye´deki değişimin net, olumlu ve hızlı olmasını temenni ediyoruz. Suriye rejimi daha önce yaptığı açıklamalarda aynı davranış biçimini sergileyeceğini ifade ediyordu ancak bundan vazgeçerse biz de biraz geri adım atarak ve daha fazla çalışarak soruna çözüm bulmaya çalışacağız. Bu, Suriye ile ilişkilerimizin geri gelmesi için önemli. Söz konusu muhalefetin Suriye halkının ana temsilcisi olmasını istiyoruz. Ancak Suriye halkına ve Suriyeli kardeşlerimize yapılan baskılar artarsa bu baskıları ortadan kaldırmak için çabalayacağız.

MEDHALİ: Sayın Başbakan, Suriye´nin yakın geleceğine ve Beşar Esad´ın geleceğine nasıl bakıyorsunuz?

DAVUTOĞLU: Suriye, bölgedeki medeniyetin önemli ülkelerinden biri ancak Suriye rejimi ve DAİŞ, bütün bu yapıyı yerle bir etmeye ve Suriye´nin bütün tarihini ve yıllar süren medeniyetini silmeye çalışıyor. Suriyeliler uzun yıllar boyunca Nusayri, Dürzi ve diğerleriyle birlikte barış içinde yaşadı. Ancak Suriye rejimi uyguladığı mezhepçi politikayla ve masum insanları öldürmek ve tehcir etmek suretiyle diğer dinleri silmeye çalışıyor. Adalet bir gün tecelli edecek. Herkes tarafından kabul gören, barış ve güven içinde yaşanan yeni bir Suriye istiyoruz.

MEDHALİ: Cumhurbaşkanı Erdoğan´ın Riyad ziyareti öncesinde ismi zikredilmeyen bazı ülkelerle birlikte Suriye´de olası bir askeri müdahale için Türkiye´nin Suudi Arabistan ile görüşmeler yaptığından bahsedilmişti. Suudi Arabistan ile kurduğunuz Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyinde bu konu güncelliğini hâlâ koruyor mu?

DAVUTOĞLU: Suudi Arabistan ile aramızdaki Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyinde bu konuyla ilgili alınacak kararları ve atılacak adımları ele aldık. Rusya ve İran hâlihazırda Suriye´de müdahil konumda. Biz daha önce de BM´deki konuşmamızda yabancı hiçbir ülkenin Suriye´de müdahil olmaması gerektiğini söylemiştik. Ancak Rusya, İran ve diğer ülkeler bu kararlara karşı geldi. Biz yabancı ülkelerin müdahalesine karşıyız. Biz Suudi Arabistan ile ve birkaç ülkeyle Suriye´nin güvenli ve barışın sağlandığı bir ülke olmasını istiyoruz. Şu anda gördüğünüz gibi Suriyelilerin çoğu birçok ülkede sığınmacı olmuş, umutsuz ve zor durumda. Suriye rejimi başka ülkelerle yaptığı ittifaklar doğrultusunda yabancı ülkelerin müdahil olmasını destekliyor. Rusya´nın müdahalesi yabancı müdahalenin yüzde 90´ını oluştururken DAİŞ´in müdahalesi yüzde 10´unu oluşturuyor. İyi bir sonuç alması için muhalefete destek vermeye devam edeceğiz ki bu yeni ve modern Suriye´nin inşası için önemli.

MEDHALİ: Türkiye ile Rusya arasındaki krize değinelim zira Rusya´nın Türk hava sahasını ihlal etmesinden ve Rus uçağının düşürülmesinden sonra aranızdaki ilişkiler gergin. Son olarak bir Rus uçağı yine Türk hava sahasını ihlal etti ancak bir önceki davranış biçiminizi sergilemediniz. Neden farklı davrandınız herkes bunu merak ediyor.

DAVUTOĞLU: Her şeyden önce Türkiye-Suriye sınırı uluslararası ve net bir sınırdır. Rus uçakları daha önce Türk hava sahasını üç kez ihlal etti. Hava sahamızı ihlal etmemesi yönünde daha önce Rusya´yı uyarmıştık ancak Rusya dinlemedi ve ihlal etti. Biz konuyla ilgili uygun olan kararları alacağız. Rusya ile ilişkilerimizin kötüye gitmesini arzulamıyoruz. Rusya maalesef Suriyeli kardeşlerimize karşı askeri operasyonlar düzenliyor ve sorumsuzca davranıyor. Bu konuyla ilgili olarak Türkiye uygun kararları alacak. Türkiye aynı zamanda bir NATO üyesidir.

MEDHALİ: NATO´ya güveniyor musunuz?

DAVUTOĞLU: Alacağımız kararlarla beraber NATO ülkeleri toplanacak ve bu konuda karar alacak. Konuyla ilgili yakın zamanda bazı kararlar alınacak. Ancak biz Rusya ile ilişkilerimizin daha da kötüye gitmesini arzulamıyoruz. Rusya hem hava sahamızı ihlal ediyor hem de Suriye´de müdahil olmasıyla sivil masum insanları katlediyor.

MEDHALİ: Basında, pilotlarınızın komutanlıklarına başvurmadan ortaya çıkacak gelişmelerle ilgili inisiyatif aldıklarına dair haberler yer aldı. Angajman kurallarınız değişti mi?

DAVUTOĞLU: Hayır. Angajman kuralları değişmedi ve hâlâ geçerli. Silahlı kuvvetlerimize kurallara bağlı olmaları konusunda talimatımız var. Hava ve deniz kuvvetlerimiz bu kurallara bağlı kalacak. Rusya´nın, Suriye halkı için olumlu kararlar alması ve ona karışmaması gerekiyor.

MEDHALİ: Bazı analistler, şu anda Türkiye ile Rusya arasındaki gerilimin, sınır bölgesine ve özellikle Cerablus bölgesine yansımış olduğundan ve her iki tarafın sınır bölgesine ve Cerablus bölgesine asker yığdığından ve muhtemel bir sıcak temastan bahsediyor. Sayın Başbakan Cerablus´ta neler oluyor?

DAVUTOĞLU: Bildiğiniz üzere Türkiye ile Suriye arasında kalan 95 kilometrelik bir bölümü DAİŞ ele geçirmeye çalışıyor. Sınıra yakın sekiz, dokuz köy geri alındı. DAİŞ´in ve Rusya´nın yaptığı alçakça müdahaleyi sonlandırmak için uluslararası koalisyona ve muhalefete destek vermeye devam edeceğiz. Rusya´nın yaptığı hava ve kara müdahalesi DAİŞ´e hizmet ediyor. DAİŞ ile savaşan ve DAİŞ´in bölgeden uzaklaştırılmasını sağlamak isteyen muhalefete destek vermeye devam edeceğiz. Türkiye´ye yapılacak her türlü tehdide karşı kararlılıkla gerekli adımları atacağız. Türk topraklarına yapılacak saldırıları görmezden gelmemiz mümkün değil.

MEDHALİ: Söz konusu bölgenin Rusya tarafından Demokratik Birlik Partisine (PYD) teslim edileceğine dair endişeleriniz var mı? Yoksa bu sizin için kırmızı çizgi mi?

DAVUTOĞLU: Rusya tarafından yapılan müdahale gibi yabancı müdahalelere izin vermeyeceğiz. DAİŞ´e ve Rusya´nın müdahalesine karşı mücadele veren muhalefete desteğimiz devam edecek.

MEDHALİ: Cerablus´a veya başka yakın bölgelere askeri yığınak yaptınız mı?

DAVUTOĞLU: Tabii. Güvenliğimizi tehdit eden konularla ilgili gerekli tedbirleri alıyoruz.

MEDHALİ: Şüphesiz, Suudi Arabistanlı yetkililerle İran konusuna değinmişsinizdir. Zira İran´ın bölgede yayılmacı ve düşmanca politikaları söz konusu. Türkiye ve Suudi Arabistan, İran ile nasıl bir ilişki kuracak?

DAVUTOĞLU: Her şeyden önce İran bizim için dost ve komşu bir ülke ve ilişkilerimizi geliştirmeye ve onları olumsuz etkileyen hususlardan uzak durmaya çalışıyoruz. Suudi Arabistan ile birlikte bölgede etkili kararlar veren iki ülke konumundayız. Biz ve İran, bölgedeki aşırılığa karşı kararlı bir tutum sergilemeliyiz. Ancak İran´ın bu konuda sessiz kalması ve Rusya gibi bölgedeki bazı taraflarla birlikte hareket etmesi soru işaretlerinin ortaya çıkmasına neden oluyor. Rusya her zaman bölgedeki Araplara ve genellikle Müslümanlara karşı bölücülük politikası uyguluyor. Suudi Arabistan ile daha önce belirttiğim gibi aşırılığa karşı mutabık ve net bir pozisyondayız. Bölgede mezhepçilikten ve aşırılıktan uzak mutedil bir yaşamı ihdas etmeye çalışıyoruz. Dostumuz olan bazı ülkelere İran´ın aşırılık politikası uyguladığına şahidiz.

MEDHALİ: Suudi Arabistan ile İran arasında yaşanan krizi sonlandırmak için ara buluculuk teklif etmiştiniz. Bu konuyla ilgili bir ilerleme kaydettiniz mi?

DAVUTOĞLU: Bölgedeki tansiyonun ve gerilimin düşürülmesi yönünde bütün çabalarımızı harcıyoruz. Bu konuda olumlu adımlar atmak isteyen ülkelerden biriyiz. Başta Suriye ve Irak´taki aşırılığa olduğu gibi bölgedeki aşırılığın her türlüsüne karşıyız.

MEDHALİ: Bazıları, Suudi Arabistan´ın sizinle kurduğu Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi ve hatta İslami askeri koalisyonun, bölgedeki Rusya, İran, Suriye ve Irak´tan oluşan ittifaka karşı kurulduğunu söylüyor. Türkiye´nin bakış açısı nasıl?

DAVUTOĞLU: Suudi Arabistan ile siyasi ve ekonomik iş birliğimiz söz konusu ve ilişkilerimiz devam ediyor ve bölge halklarının barışı ve güvenliği için birlikte çalışıyoruz. Ayrıca Suriye muhalefetini desteklemeye devam ediyoruz. Bütün taraflara, bölgedeki ülkeler lehine olumlu kararlar vermeleri yönünde çağrı yapıyoruz.

MEDHALİ: Türkiye Başbakanı Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu verdiğiniz mülakat için teşekkür ediyor ve Riyad´a tekrar hoşgeldiniz diyoruz.(Birleşik Arap Emirlikleri,El Arabiya-02 Şubat 2016)