Karl Vick
DAİŞ`in Bozguna Uğratılmasının Irak`ta Kanlı Bir Sünni-Şii Mücadelesine Neden Olabileceği Konusunda Uyarılar.
Türkiye Başbakanı Ahmet Davutoğlu, Şii militanlar ile İran güçlerini Tikrit`te DAİŞ`e karşı savaşmak için göndermekle Irak`ın, aşırılıkçı grupları besleyen mezhep bölünmesi konusundaki riskleri artırdığı uyarısında bulundu.
Başbakanı Ahmet Davutoğlu Time`a verdiği mülakatta Irak Şam İslam Devletinin Arapça baş harflerini kullanarak 'Eğer DAİŞ Irak`ta büyük bir sorunsa diğer bir sorun da Şii milislerdir.' dedi. Başbakan Davutoğlu açıklamalarına şöyle devam etti: 'Bu oldukça önemli. Eğer DAİŞ Tikrit veya Musul`u boşaltır ve buralara Şii milisler gelirse o zaman mezhep savaşı yaşanır. Bu nedenle Sünni nüfusunun fazla olduğu bu şehirler şehrin sakinleri tarafından özgürleştirilmelidir.'
Başbakan Davutoğlu`nun uyarıları Irak yönetiminin, ABD yetkililerinin umut ettikleri oranda değişip değişmediği sorusunu gündeme getiriyor. DAİŞ kısmen kendisini ülkenin Şii çoğunluğu tarafından desteklenen Bağdat`taki merkezi hükûmet tarafından dışlanan ve hatta zulme uğrayan Sünni azınlığın koruyucusu olarak ortaya koyarak, geçen baharda Felluce kentini, haziranda ise Musul, Tikrit ve diğer Sünni bölgeleri ele geçirdi. Irak`ın yozlaşmış ve kötü yönetilen ordusunda da Şiiler baskın durumda ve geçen yaz DAİŞ ilerlerken ordu savaş alanını topluca terketmiş ve Sünni aşiretler DAİŞ`i memnuniyetle karşılamıştı. Hükûmet askerleri ilk büyük direnişi, Şiiler tarafından saygı duyulan önemli bir dinî türbenin bulunduğu Samatra`da sergiledi.
Birkaç gün önce başlayan Tikrit saldırısı DAİŞ`i hedef alan ilk büyük karşı saldırı niteliğinde ve gözlemciler 30 bin kişilik saldırı gücünün yaklaşık üçte ikisini Şii milislerin oluşturmasından endişe ediyor. Şii milisler; İran savaş uçakları, ağrı silahları, roketleri ve aralarında Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani`nin bulunduğu danışmanlarca destekleniyor. Süleymani çarşamba günü -İran tarafından eğitilen ve teçhizatlandırılan- Bedir Tugayının üyeleriyle cephede çay içerken görüntülendi. ABD Genelkurmay Başkanı General Martin Dempsey salı günü Senato komitesine yaptığı konuşmada ABD savaş uçaklarının Tikrit saldırısında rol almadığını belirterek 'Bu, hem ağır silah hem de diğer şekillerde İran`ın verdiği desteğin açık şekilde iletilmesidir. (...) Açıkçası, eğer bu mezhepçilikle sonuçlanırsa işte o zaman bir sorun haline gelir.' dedi.
Bu 'eğer' önem taşıyor. Başbakan Davutoğlu daha sonra düzenlenecek Musul saldırısı için eğitildikleri belirtilen yerel Sünnilerle ilgili yetersiz delil bulunduğunu söylüyor. Irak hükümeti yaptığı son yasal düzenlemede, Sünnilerin 'ulusal muhafızlar' adı altında milisler oluşturmasına izin veriyor. Türk Başbakan açıklamasına şöyle devam ediyor: '[Sünni muhafızların] bir rol üstlenmesi gerekiyor. (...) Irak hükûmeti ulusal muhafız düzenlemesini geçirdi. Ancak ne yazık ki şu anda ulusal muhafızlar Şii milislerden oluşuyor. Anbar, Musul ya da Tikrit`teki Sünnilerin muhafız birlik kurmasına izin verilmedi. Sünniler de, Şiiler de bizim kardeşimizdir. Bir ayrım yapmıyoruz. Ancak yeni bir mezhep savaşı dalgası görmek de istemiyoruz.'
Başbakan Davutoğlu 10 gün önce Irak Başbakanı Haydar el Abadi ile yaptığı görüşmede bu uyarıyı dile getirdiğini belirtti. El Abadi kendini, yerine geçtiği mezhepçi Nuri el Maliki`den daha ılımlı ve dahiliyetçi bir Şii lider olarak ortaya koyuyor. Ancak ülke oldukça keskin etnik ve mezhepsel çizgilerle bölünmüş durumda: kuzeyde Kürtler, batıda Sünniler ve diğer yerlerde de Şiiler bulunuyor. 2006 ve 2007`de ABD askerleri halen ülkedeyken yaşanan ve onbinlerce kişinin hayatını kaybettiği bir iç savaş benzeri topyekûn bir mezhep katliamının ortaya çıkma ihtimali tehlike yaratıyor.
İnsan Hakları Örgütü Şii milislerin DAİŞ`den alınan Sünni bölgelerdeki binaları yakarak ve yargısız infaz yaparak intikam aldıkları uyarısında bulundu. Bedir Tugayı Komutanı Hadi el Ameri 'Kıyamet günü yaklaşıyor.' ifadeleriyle 29 Aralık tarihinde Diyala eyaletinin Mikdadiye kentinin sakinlerine uyarıda bulundu. Ameri, 'Geride hiçbir şey kalmayana kadar bölgeye saldıracağız. Mesajım açık mı?' Oldukça açık. Sorun şu ki acaba bunu Irak`ın ötesinden herhangi birileri de duyuyor mu?.(ABD, Time - 05 Mart 2015)