Sankei Shimbun
Başbakan Abe’nin İstanbul ziyareti (28-30 Ekim) tamamen alışılmadık bir durumdu. Daha önceden planlanan uluslararası toplantıya katılmayı iptal ederek Meclisin toplanacağı hafta içinde Başbakan`ın dış ülke ziyareti yapması olağandışıydı. Dahası 29 Ekim’de Başbakan Erdoğan ile yapacağı görüşme de iki saat gecikti. Görüşmenin gecikmesi anlaşılabilir ancak iki saat gecikmesi çok nadir görülen bir durum.
Sebebiyse görüşme öncesinde yapılan Boğaz’ın altından geçen tüp geçidin açılış töreninin uzamasıydı. Asya ile Avrupa’yı birbirinden ayıran Boğaz’ın yaklaşık 60 metre altına yerleştirilen tüp geçidin açılması Türkiye için tarihî bir projeydi. Türkiye Cumhuriyeti`nin kuruluşunun 90. yıl dönümü olan 29 Ekim’de Başbakan Abe’ye eşlik eden muhabir Toyota Mayumi’ye göre açık havada yapılan açılış töreni oldukça coşkuluydu.
Başbakan Abe açılış töreni sonrasında Başbakan Erdoğan ile birlikte trenin ilk vagonundaydı. Biraz itip kakmalar yaşanmasına rağmen o ana kadar her şey planlandığı gibiydi. Ancak bunun sonrasında hızlıca gemiye binilerek kutlama için atılan havai fişek gösterisine katıldı. Dakik olan Başbakan’ın planının tekrar düzenlenmesi Japonya’da inanılması zor bir durum.
Böyle bir olaya izin verilmesi, Japon yanlısı bir ülke olan Türkiye’deki havanın Başbakan Abe’yi duygusal bakımdan etkilemesinden olabilir. Açılışta Başbakan Abe’nin karşılanışı da son derece gösterişliydi.
Başbakan Abe, Boğaz`ın altından geçirilen tüp geçidin 1860 yılında planlandığına ve projede yer alan Taisei firmasının mühendislerinin çabalarına değindikten sonra konuşmasına şöyle devam etti: “Bundan sonra Tokyo’dan İstanbul’a, İstanbul’dan Londra’ya bağlanan hızlı trende yolculuk etmenin hayalini birlikte kuralım mı?”
Asya ile Avrupa arasında tren yolu nasıl planlanacak? Hem de Japonya’nın mükemmel teknolojisinin sembolü olarak dile getirilen hızlı trenlerle… Böyle büyük bir hayal karşısında dinleyicilerden büyük alkış ve çığlıklar geldi.
Aslında bu, Başbakan Abe’nin ilk defa dile getirdiği bir hayal değildi. Savaş öncesi Japonya’da da bir kez buna benzer bir plan yapılmıştı.
Biraz düşünelim. Tokyo ile Londra arasındaki uzaklık düz bir çizgi ile yaklaşık 9.500 kilometre. Tren yolu yer üzerinden geçirileceği için uzaklığın iki katı kadar hesaplanacağına şüphe yok. Hızlı trenin hızını saatte 270-300 km olarak hesaplarsak yolculuk üç gün süreceğinden yataklı vagonlara ihtiyaç duyulacak.
Londra ile İstanbul arasında şu an için tren yolu bulunmuyor ancak Agatha Christie romanlarındaki ve filmlerdeki “Doğu Ekspresi”nin -şimdi düzenli olarak hizmet vermiyor- bir zamanlar İstanbul ve Paris’i bağladığı bir dönem vardı. Şu anda Londra ile Paris, Dover Boğazı`ndan geçirilen Eurostar trenleriyle bağlanıyor.
Sorun, Tokyo ile İstanbul arasında. Japonya, adalar ülkesi olduğu için denizden geçişler gerekli. Doğal sonuç olarak Tsuşima Boğazı, Japonya-Güney Kore yer altı tüneliyle bağlanacak. Fukuoka’ya kadar Tokaido hızlı treninin rotasını uzatarak İkişima ve Tsuşima üzerinden Güney Kore’nin Busan kentine bağlanacak bir rota mümkün.
Sorun hâlâ bitmiyor. Tren, Güney Kore’den çıkarak Kuzey Kore’den geçmek zorunda. Bunun ardından da Çin geliyor. Sibirya tren yoluna bağlanan kuzey rotası seçeneği bulunsa da yeni belirlenecek rotada en kısa mesafe dikkate alınırsa Taklamakan Çölü, Pamir Platosu, Afganistan ve İran’ı geçerek Türkiye’ye ulaşan bir rota söz konusu olur.
Başbakan Abe’nin, Türkiye’de bahsettiği tam bir hayal. Muhtemelen Başbakan`ın konuşmasında değindikleri savaş öncesinin planları olmalı.
Savaş öncesi planlanan rotaların çevreleri değişti. Tsuşima Boğazı ile bağlanan komşu ülke Güney Kore’de Japonya karşıtı rüzgârlar esiyor. Kuzey Kore ile Japonya ilişkileri hakkında bir şey söylemeye gerek yok. Çin’de de Komünist Partinin diktatörlüğü devam ediyor. “Orta rota” hipotezinde ise Tibet, Orta Asya, Afganistan ve İran, jeolojik ve politik olarak tehlikeli yerler. Gerçekten böyle bir şey gerçekleşirse “Asya-Avrupa Barış Treni” adını alabilir.
Ancak Başbakan Abe, cesaretle hızlı treni göndermeyi planladığını söyledi. Açılış konuşmasında Japon mühendislerinin, “Pes etmemek başarı için ilk ve son adımdır.” deyişini yineledi. Başbakan konuşmasında trenleri bağlayarak barışçıl düşüncesini ciddi bir şekilde aktarmaya çalışmış olabilir. (Japonya`da yayınlanan Günlük Gazete Sankei Shimbun`un İnternet Sayfası, 3 Kasım 2013)