Marc Semo, Christophe Ayad, Marie Jego
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 15 Temmuz´da gerçekleşen darbe girişiminin ardından yapılan tasfiyelere getirilen eleştirileri reddetti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, AB ile imzalanan mülteci anlaşmasını bozmakla tehdit ediyor.
Türkiye´de 15 Temmuz´da gerçekleşen darbe girişiminin ardından Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 6 Ağustos´ta Le Monde´a İstanbul´da bir mülakat verdi. Bu son gelişmelerin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan´ın Batı medyasına verdiği ilk mülakattır. Türk lider, darbe girişiminin ardından tasfiyeleri eleştiren Avrupalı müttefiklerini empati eksikliğiyle suçladı. Rusya lideri Viladimir Putin ile bugün Sen Petersburg´da bir araya gelecek olan Cumhurbaşkanı Erdoğan, AB ile mülteciler ve insan hakları konusunda muhtemel bir uzaklaşma yaşayacak.
SORU: Batılıların darbecilerin ve teröristlerin yanında yer aldığını ifade ettiniz. Batılıları ne ile suçluyorsunuz?
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN: Darbe girişimi sırasında birkaç lider beni telefonla aradı. Bu yeterli değil. Yaşadığımız alelade bir terör saldırısı değildi. 240 kişi öldü, 2.200 kişi yaralandı. Tüm dünya Charlie Hebdo´ya düzenlenen saldırıyı kınadı. Başbakanımız Paris´teki Cumhuriyet yürüyüşüne katıldı. Avrupalı liderlerin de aynı duyarlılığı göstermelerini ve basit klişe cümlelerle kınamamalarını beklerdim. Yahut Türkiye´ye gelmelerini isterdim.
Batı dünyası savunduğu değerlere ters düştü. Demokratik değerlerini benimseyen Türkiye ile dayanışma içinde olmalıydı. Ancak Batı dünyası Türkiye´yi yalnız bırakmayı tercih etti. Batılılar tasfiye edilen ya da gözaltına alınan kişi sayısından endişe etmesin. Bir devletin istediği memuru görevden alma yetkisi vardır. Biz Batılılara böyle sorular sormuyoruz. Kimi görevden alacağımız kimi almayacağımız bizi ilgilendirir. Herkes yerini bilmeli. Şu anda bir darbe girişimine ve teröristlere karşı mücadele veriyoruz. Batılılar ne ile mücadele ettiğimizi anlamalıdır.
Viladimir Putin başsağlığı dilemek için beni aradığında görevden alınan asker ve memurlar konusunda beni eleştirmedi. Halbuki Avrupalılar sordu: “Neden bu kadar asker görevden alındı? Neden bu kadar memur görevden alındı?” Yargılamadan önce bizim yaşadıklarımızı görmek gerekir. Meclis ve istihbarat binaları bombalandı. Cumhurbaşkanlığı Sarayı bile savaş uçaklarıyla bombalandı. Altı kişi şehit düştü. Empati yapacaklarına Avrupalı liderler tam tersi bir tepki gösterdiler. Bu bizi çok üzdü. Bu kabul edilemez.
SORU: AB, ABD ve NATO… Batılılarla ilişkilerinizi tekrar gözden geçirmeyi düşünüyor musunuz?
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN: Türkiye ile olan ilişkilerini düzeltmek Avrupa´ya düşer. Elli üç yıldır Avrupa´nın kapısındayız. Tek suçlu ve sorumlu AB´dir. Türkiye´den başka hiçbir ülkeye bu muamele yapılmadı. İlk AB toplantısına katıldığımda sadece 15 ülke vardı. AB, Türkiye ile samimi değil. Şu anda üç milyon mülteci ağırlıyoruz. AB´nin tek derdi mültecilerin Avrupa´ya gelmemesi. Mültecilerin iadesini kabul etmemiz karşılığında bize vize muafiyeti teklif ettiler. İadeye karşılık vize muafiyetinin 1 Haziran´da aynı anda uygulamaya girmesi gerekiyordu. Ağustos ayındayız ve vize muafiyeti hala uygulanmıyor. İsteklerimiz yerine getirilmezse iadeler mümkün olmaz.
SORU: Ya ABD?
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN: Terör örgütü lideri 1999´dan bu yana ABD´de yaşıyor. Obama´dan Fetullah Gülen´in iadesini istedim. Obama benden doküman ve kanıt istedi. Kendisine ABD, Türkiye´den bir teröristin iadesini istediğinde belge istemeden suçluyu gönderdiğimizi hatırlattım. Stratejik ortaklığımız çerçevesinde ABD bu kişiyi bize vermeli çünkü bugüne kadar biz birçok suçluyu ABD´ye verdik. ABD´ye 85 çanta belge gönderdik. Umarım Gülen en kısa zamanda iade edilir ve Türkiye´deki ABD karşıtı hava dağılır.
24 Ağustos´ta ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Türkiye´ye bir ziyaret düzenleyecek. Çok geç. Bu bizi üzüyor. Amerikalılar daha ne istiyor? Stratejik müttefikleri bir darbe girişimine maruz kalıyor ve ziyaret etmek için 45 gün bekliyorlar. Bu bizi yaralıyor. 11 Eylül´deki terör saldırısında ben hemen tepki göstermiştim: Hain terör saldırısını hemen kınamıştım. ABD´den daha sert bir kınama ve daha erken bir ziyaret beklerdim. Ancak maalesef böyle olmadı.
SORU: Türkiye için öngördüğünüz medeniyet projesi nedir? Avrupa modeli mi? Yoksa Müslüman-Arap modeli mi?
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN: Türkiye modern dünyanın bir parçasıdır ve Türk medeniyeti tüm dünyaya sesini duyurmaktadır. BM bünyesinde 146 üye ülkeden oluşan Medeniyetler İttifakını başlattık çünkü Samuel Hauntington´un tezi olan medeniyetler çatışmasını kabul etmiyoruz. Projemiz kısmi ya da yerel değildir.(Fransa,Le Monde-09.08.2016)