Bunun temelinde yeniden birleşme meselesi var.
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Tayvan ile 'yeniden birleşme'nin ' gerçekleşmesi gerektiğini ' söyledi ve bunu başarmak için olası güç kullanımını dışlamadı.
Çin, kendi kendini yöneten Tayvan´ı, sonunda tekrar ülkenin bir parçası olacak ayrılıkçı bir eyalet olarak görüyor.
Ancak Tayvan, kendi anayasası ve demokratik olarak seçilmiş liderleriyle kendisini bağımsız bir ülke olarak görüyor.
Tayvan, güney doğu Çin kıyılarından yaklaşık 100 mil uzaklıkta bir adadır.
ABD dış politikası için çok önemli olan ABD dostu bölgelerin bir listesini içeren sözde 'birinci ada zinciri' içinde yer alır.
Çin Tayvan´ı ele geçirecek olsaydı, bazı batılı uzmanlar batı Pasifik bölgesinde güç projelendirmenin daha özgür olabileceğini ve muhtemelen Guam ve Hawaii gibi uzaktaki ABD askeri üslerini tehdit edebileceğini öne sürüyorlar.
Ancak Çin, niyetlerinin tamamen barışçıl olduğunda ısrar ediyor.
İkisi arasındaki bölünme, İkinci Dünya Savaşı´ndan sonra, anakara Çin´de milliyetçi hükümet güçleri ile Çin Komünist Partisi arasında savaş olduğunda ortaya çıktı.
Komünistler 1949´da kazandı ve liderleri Mao Zedong Pekin´de kontrolü ele geçirdi.
Bu arada, Kuomintang olarak bilinen milliyetçi parti yakındaki Tayvan´a kaçtı.
Kuomintang, o zamandan beri Tayvan´ın en önde gelen siyasi partilerinden biri oldu - tarihinin önemli bir bölümünde adayı yönetiyor.
Şu anda sadece 13 ülke (artı Vatikan) Tayvan´ı egemen bir ülke olarak tanıyor.
Çin, diğer ülkelere Tayvan´ı tanımamaları veya tanıma anlamına gelen herhangi bir şey yapmamaları için önemli derecede diplomatik baskı uyguluyor.
Tayvan savunma bakanı, Çin ile ilişkilerin 40 yılın en kötüsü olduğunu söyledi.
Çin, ekonomik bağları güçlendirmek gibi askeri olmayan yollarla yeniden birleşmeyi sağlamaya çalışabilir.
Ancak herhangi bir askeri çatışmada, Çin´in silahlı kuvvetleri Tayvan´ınkini gölgede bırakacaktır.
Çin, savunmaya ABD dışında herhangi bir ülkeden daha fazla harcama yapıyor ve deniz gücünden füze teknolojisine, uçak ve siber saldırılara kadar çok çeşitli yeteneklerden faydalanabilir.
Çin´in askeri gücünün çoğu başka yerlere odaklanmış durumda, ancak örneğin aktif görevli personel açısından genel olarak iki taraf arasında büyük bir dengesizlik var.
Açık bir çatışmada, bazı batılı uzmanlar Tayvan´ın en iyi ihtimalle bir Çin saldırısını yavaşlatmayı, Çin amfibi kuvvetlerinin karaya inmesini önlemeyi ve dışarıdan yardım beklerken gerilla saldırıları düzenlemeyi hedefleyebileceğini tahmin ediyor.
Washington´un resmi bir 'stratejik belirsizlik' politikası olmasına rağmen, bu yardım Tayvan´a silah satan ABD´den gelebilir.
Başka bir deyişle, ABD, bir saldırı durumunda Tayvan´ı savunup savunmayacağı veya nasıl koruyacağı konusunda kasıtlı olarak belirsizdir.
Diplomatik olarak, ABD şu anda sadece bir Çin hükümetini - Pekin´de - tanıyan ve Tayvan yerine Çin ile resmi bağları olan 'Tek Çin' politikasına bağlı kalıyor.
2021´de Çin, yabancı uçakların ulusal güvenlik çıkarları doğrultusunda tanımlandığı, izlendiği ve kontrol edildiği, kendi kendini ilan eden bir alan olan Tayvan Hava Savunma Bölgesi´ne askeri uçaklar göndererek baskıyı artırıyor gibi görünüyordu.
Tayvan, 2020´de uçak saldırılarına ilişkin verileri kamuoyuna açıkladı.
Rapor edilen uçak sayısı, tek bir günde 56 saldırı ile Ekim 2021´de zirve yaptı.
Tayvan ekonomisi son derece önemlidir.
Telefonlardan dizüstü bilgisayarlara, saatlere ve oyun konsollarına kadar dünyanın günlük elektronik ekipmanlarının çoğu, Tayvan´da üretilen bilgisayar çipleri tarafından desteklenmektedir.
Bir ölçüye göre , tek bir Tayvanlı şirket - Taiwan Semiconductor Manufacturing Company veya TSMC - dünya pazarının yarısından fazlasına sahiptir.
TSMC, sözde 'dökümhane' - tüketici ve askeri müşteriler tarafından tasarlanan çipleri yapan bir şirkettir. 2021´de neredeyse 100 milyar dolar (730 milyar sterlin) değerinde geniş bir endüstridir.
Çin´in Tayvan´ı devralması, Pekin´e dünyanın en önemli endüstrilerinden biri üzerinde bir miktar kontrol verebilir.
Çin ve Tayvan arasındaki son gerilimlere rağmen, araştırmalar birçok Tayvanlı insanın nispeten sorunsuz olduğunu gösteriyor.
Ekim ayında Tayvan Kamuoyu Vakfı insanlara sonunda Çin ile bir savaş olacağını düşünüp düşünmediklerini sordu.
Neredeyse üçte ikisi (%64,3) hayır cevabını verdi.
Ayrı araştırmalar, Tayvan´daki çoğu insanın kendini Tayvanlı olarak tanımladığını ve belirgin bir şekilde farklı bir kimliğe sahip olduğunu gösteriyor.
Mayis Alizade
DünyaAvrasya Bir Vakfı Gençlik Merkezi tarafından hazırlanan “Türk’ün Dergisi”nin 3’ncü sayısı yayımlandı.
TürkiyeDr. Eray Güçlüer
DünyaMayis Alizade
Dünya
