İsmail Cengiz *
Coğrafi konumu doğal yapısı yeraltı ve yerüstü zengin kaynakları bakımından stratejik öneme sahip olan Doğu Türkistan’da 30 milyon Müslüman Türk yoğun insan hakları ihlalleri ile karşı karşıya bulunmaktadır.
1949’dan bu yana Çin egemenliği altında özerk bölge statüsünde yönetilen Doğu Türkistan’da; her alanda eşitsizlik ve adaletsizlik, Nükleer denemeler ve çevre kirliliği, Planlı Çinli göçmen akımı, Doğum yasağı, Mecburi kürtaj ve kısırlaştırma, İzinsiz kan alımı ve ticareti, Keyfi tutuklama ve yargısız infazlar, Uyuşturucu, içki kullanımı ve teşviki, Dini inançlara baskı ve yasaklar, Kendi dilinde eğitim, Irk ayrımcılığı... gibi hak ihlalleri yaşanmaktadır.
Çin dışındaki ülkelerde de görülen küresel nitelikli bu sorunların planlı olarak devam etmesi bölgede huzursuzluğa, halkın tepki göstermesine ve keyfi baskılara neden olmaktadır. Çıkan olaylar bölgede huzur ve istikrarı tehdit etmenin ötesinde soydaşlarımızın milli ve dini kimliklerine darbe vurmakta, keyfi kararlarla binlerce masum gencimiz tutuklanmakta, halkımız adeta sindirilmek istenmektedir. Bölgede, Çin Anayasası`nda ve özerklik yasalarında verilen hak ve hukukları görmezden gelen keyfi bir yönetim anlayışı olduğu görülüyor. Bölgenin yeraltı ve yerüstü kaynaklarından şahsi çıkar sağlamak isteyen gruplarca bölgede tansiyonun sürekli yüksek olması isteniyor. Dolayısıyla bölgede askeri yönetimin olması bu çıkar gruplarının da işine geliyor. Bölgede huzur ve istikrarın olmasını istemeyen başta ABD olmak üzere küresel dış gruplar da var.
Ekonomik zenginlikleriyle Çin Halk Cumhuriyeti’nin % 25’ni besleyen “Doğu Türkistan” her bakımdan hem Çin’in geleceğini hem de Türkistan Cumhuriyetleri’nin geleceklerini yakından ilgilendirmektedir. Bölgede huzur ve istikrar isteniyorsa Doğu Türkistan halkının insani ve yasal talepleri karşılanmalı ve bu hususlarda Doğu Türkistan Sürgün Hükümeti’nin talep ve önerileri dikkate alınmalıdır.
Şu bir gerçek ki, Çin küresel lider olmak istiysa, Türkiye ile sorunsuz bir stratejik ortaklık kurmayı arzu ediyorsa, Türk Cumhuriyetleri huzurlu bir gelecek istiyorlarsa, el birliği ile “Doğu Türkistan Sorunu”na bir çare bulmak, çözüm üretmek durumundadırlar.
* Avrasya Türk Dernekleri Federasyonu Genel Başkanı