Çin´li CEFC, Rosneft´ten Hisse Satın Aldı

8 Eylül günü Glencore ve Katar Yatırım Fonu QIF, Çinli şirket CEFC´nin kısa süre içerisinde Rosneft´in hisselerinin yüzde 14,16´sını satın alan bir işlemi sonuçlandıracağını açıkladı. Bu bilgi, Rosneft´in CEO´su Igor Sechin tarafından da doğrulandı. İşlemin değerinin 9 milyar dolar olduğu söyleniyor. Rosneft´in özelleştirilmesinin ilk aşaması, Rosneft´in yüzde 19,5´lik hissesinin, 8 Aralık 201 tarihinde Singapur´da kurulan bir şirket olan ve Glencore ve QIF´in de şubeleri aracılığıyla hisse sahibi oldukları QHG Shares Pte. Ltd tarafından satın alınmasıydı. İşlem tamamlandığında, Rosneft´in hissedarları şunlar olacak: ROSNEFTEGAZ yoluyla Rus devleti (hisselerin yüzde 50´si artı bir), Britanya şirketi BP (yüzde 19,75), CEFC (yüzde 14,16), QHG Shares Pte. Ltd. (5.34%), ve daha küçük çaplı hissedarlar. 

YORUM 

Rosneft´in hisselerinin Çinli CEFC´ye satılma kararı, Rusya´nın en büyük petrol şirketinin 2016 yılında başlayan ve saydam olmayan özelleştirme sürecinin bir diğer aşamasıdır. Öncelikle, özelleştirilmiş hisse paketinden kimin ağırlıklı kontrolü elde edeceği noktası halen netlik kazanmış değil. Her ne kadar 2016 yılı Aralık ayında QIF ve Glencore´un Rosneft´te yüzde 19,5 hisse satın alacağı açıklanmış olsa da, resmi bakış açısına göre, (Britanyalı şirket QHG Investment LLP´nin, QIF´nin, Glencore Energy UK´nin ve bilinmeyen bir mülkiyet yapısıyla QHG Cayman´ın sahip olduğu) QHS Shares Pte. Ltd hissedar oldu. CEFC´nin mülkiyeti de bilinmiyor; hatta şirketin Çin devlet yapılarıyla (ve medyanın ileri sürdüğü iddialara göre, askeri gizli servisle) bağlantılı olduğu yönünde bilgiler de mevcut. İkinci olarak, Rosneft´in hisselerinin satışına eşlik eden finansal işlemler, saydam değil. 2016 yılı Aralık ayında, Rosneft´in hisselerinin yüzde 19,5´unun satışının kısmen yatırımcılarının kendi fonlarından, kısmen de İtalyan bankası Intesa Sanpaolo ve Rus bankalarının verdiği bir hibeyle nihai haline getirileceği açıklandı. Bununla birlikte, bu sene ilkbahar döneminde ortaya çıktığına göre, 15 Aralık 2016 tarihinde QHG Shares Pte. Ltd.´e Rus bankası VTB tarafından, hisse satın alması için bir hibe verildi ve böylelikle fonların aynı ay içerisinde Rusya bütçesine transferi mümkün oldu. Intesa Sanpaolo´nun temsilcilerine göre ise, en sonunda işleme katılımlarını teyit ettiler, ancak bu sene Ağustos ayında, banka, yaptırım riskinden dolayı eş finansör olmayı reddetmesi için baskı gördü. Rosneft´in özelleştirilmesinin bundan sonraki aşamasında –yani CEFC´nin Rus petrol şirketinin hisselerinin yüzde 14,16´sını QHG Shares Pte. Ltd´den satın alması- hangi finansal mekanizmanın kullanılacağı da net değil. 

CEFC´nin Rosneft´te hissedar oluşu, Rus şirketinin uluslararasılaşmasının artacağı ve bu durumun Rus mercileri tarafından Moskova´nın “ekonomik olarak rotasını doğuya çevirme” konseptinin uygulanmasında kaydeden ilerlemenin kanıtı olarak kullanılacak. Öte yandan, anlaşma, Rusya açısından mevcut ekonomik faydalara ilişkin olarak bir dizi kuşkuyu da gündeme getiriyor. Çinli şirketin kendisine Rosneft yönetimi tarafından alınan kararlar üzerinde gerçek bir nüfuz sağlamamasına rağmen, Rusya´nın verdiği bir takım tavizler olmadan hisselere bu denli devasa bir yatırım yapmaya (9 milyar dolar) razı olması mümkün görünmüyor. Dolayısıyla, Rosneft ve CEFC arasında Temmuz-Eylül 2017 arasında imzalanan anlaşmaların oldukça önemli olduğu sonucuna varılabilir: kapsamlı bir enerji işbirliğine dair iki anlaşma ve CEFC´ye beş yıllık petrol tedarik sözleşmesi. Her ne kadar anlaşmaların ayrıntıları bilinmese de, medyaya göre, üst sektöre ve petrokimya endüstrisine, petrol ve petrol ürünü ticaretine, petrol ürünlerinin perakende satışına (CEFC´nin Rosneft´in petrol istasyonları zincirine olası müdahalesi) ve finansal hizmetlere (ortak bir yatırımın fonun kurulması) dek uzanan kapsamlı bir ikili enerji işbirliği geliştirme olasılığına olanak sağlıyor. 

Rosneft´teki hisselerin CEFC´ye satışı, Rusya ve Çin arasında enerji işbirliğinde yeni bir özellik oluşturuyor. Bu zamana değin Rusya, Çin´in başlıca enerji şirketleri olan CNPC ve Sinopec ile işbirliğinin geliştirilmesine güveniyordu. Keza her iki şirket de, Rusya´dan tedarik ettikleri petrol için Rosneft´e uzun vadeli sözleşmelerle bağlıydılar. Bu sebepten dolayı Çin, dünya çapında Rus petrolünü en çok ihraç eden ülke halini aldı. 

Bununla birlikte, iki şirket, 2016 yılı Aralık ayında Rosneft´in özelleştirilmesine olası katılımları konusundaki müzakerelerden çekildiler. Dahası, ortak üst projelere ilişkin olarak 2013-2015 yılları arasında imzalanan ilk anlaşmalar henüz sonuçlandırılmadı: 2013 yılında Rosneft, CNPC´ye Srednebotubinskoye (Doğu Sibirya) petrol sahasının yönetilmesinden sorumlu olan Taas-Yuryakh Neftegazozdobycha´dan hisse teklif etti. 2014 yılı Kasım ayında ise Rosneft anlaşmadığı bir çerçeve anlaşma ile CNPC´nin (Rosneft´e ait olan) Vankor petrol sahalarını (Krasnoyarsk Krai) işleten bir şirket olan Vankorneft´ten yüzde 10 hisse satın almasını sağladı. 2015 yılı Eylül ayında Rosneft, Çinli petrokimya şirketi Sinopec ile Rusya´nın Doğu Sibirya´daki Russkoye ve  Yurubchenko-Tokhomskoye petrol sahalarının işletilmesi konusunda işbirliğine dair bir anlaşma imzaladı (hisselerin yüzde 49´u Çinli ortak için öngörüldü). CNPC ve Sinopec´in temkinli tavrının sebebi muhtemelen ABD´nin Rusya´ya dayattığı yaptırımlar (ve özellikle Rosneft´e yönelik bireysel yaptırımlar). Yukarıda sözü edilen anlaşmaların bir kısmı muhtemelen Rosneft´in (2016 yılında Vankorneft ve Taas-Yuryakh Neftegazozdobycha´da hisse satın almış olan) Hintli şirketlerle vardığı anlaşmalardan dolayı uygulanamayacak.

Yazının devamı :  http://asam.org.tr/cinli-cefc-rosneftten-hisse-satin-aldi/