Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü´nün son rakamlarına göre, gıda fiyatları, özellikle buğday ve bitkisel yağ maliyetleri Temmuz ayında bir önceki aya göre önemli ölçüde düştü. FAO (Gıda ve Tarım Örgütü), gıda fiyatlarındaki “çok yüksek seviyelerden” düşüşün hoş karşılandığını, ancak iyi haberlerin devam edip etmeyeceği konusunda şüpheler olduğunu söyledi.
FAO baş ekonomisti Maximo Torero, “Gelecekteki üretim beklentilerini ve çiftçilerin geçim kaynaklarını etkileyebilecek yüksek gübre fiyatları, kasvetli bir küresel ekonomik görünüm ve küresel gıda güvenliği için ciddi baskılar oluşturan döviz hareketleri de dahil olmak üzere birçok belirsizlik devam ediyor” dedi.
Gıda ürünleri sepetinin küresel fiyatlarındaki aylık değişimi izleyen FAO gıda fiyat endeksi, Temmuz ayında bir önceki aya göre %8,6 düştü. Haziran ayında endeks aylık sadece %2,3 düşmüştü.
Bununla birlikte, Temmuz ayındaki endeks, Temmuz 2021′den hala %13.1 daha yüksekti.
Kısa vadede fiyatlar daha da düşebilir. Buğday, soya fasulyesi, şeker ve mısır vadeli işlemleri Mart ayındaki yüksek seviyelerinden 2022′nin başında görülen fiyatlara geri döndü.
Örneğin, buğday kontratları, Mart ayında 12 yılın en yüksek seviyesi olan 1.294$´dan Cuma günü kile başına 775.75$´dan kapandı ve Ocak ayında belirlenen 758$ fiyat civarında.
fiyatlar neden düştü
Ukrayna ve Rusya´nın, aylarca süren ablukanın ardından Karadeniz üzerinden tahıl ihracatını yeniden başlatmak için yakından takip ettikleri anlaşma; beklenenden daha iyi mahsul hasadı; küresel bir ekonomik yavaşlama; ve güçlü ABD doları.
Ukrayna ile Rusya arasında geniş çapta müjdelenen BM destekli anlaşma da piyasanın soğumasına yardımcı oldu. Birleşmiş Milletler´e göre, Ukrayna 2021′de dünyanın altıncı en büyük buğday ihracatçısıydı ve küresel buğday pazar payının %10′unu oluşturuyordu.
Ukrayna-Rusya anlaşmasına şüphe
Rusya´nın pazarlığın sonunu tutup tutmayacağına dair küresel şüphe havada asılı duruyor. Rusya , Temmuz ayı sonlarında BM ve Türkiye´nin aracılık ettiği anlaşmadan sadece saatler sonra Odesa´ya bir füze ateşledi.
Pazarları istikrara kavuşturmak için anlaşmanın, Ukrayna´nın ihracatının çoğunu yaptığı dönem olduğu için yılın ikinci yarısında da tam olarak tutulması gerekecek.
Bu ayın başlarında yayınlanan bir notta, kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings´in analistleri, son zamanlarda düşen - ancak hala 2020′nin iki katı olan - gübre fiyatlarındaki olası bir artışın tahıl fiyatlarının tekrar sıçramasına neden olabileceğini yazdı.
Rusya´nın gaz arzını kısıtlaması, Avrupa doğal gaz fiyatlarının yükselmesine neden oldu. Doğal gaz, azot bazlı gübrelerde önemli bir bileşendir. La Nina hava koşullarının bu yıl da tahıl hasadını bozabileceğini eklediler.
FAO endeksi, buğdayın altına düştüğü tahıl fiyatlarının aylık %11,5 düştüğünü gösterdi. FAO, kısmen Rusya-Ukrayna tahıl anlaşmasına verilen tepki ve Kuzey Yarımküre´deki daha iyi hasat nedeniyle buğday fiyatlarının özellikle %14,5 düştüğünü söyledi.
Bitkisel yağ fiyatları, kısmen Endonezya´dan yapılan bol miktarda hurma yağı ihracatı, düşük ham petrol fiyatları ve ayçiçek yağı talebinin olmayışı nedeniyle, aylık %19,2 ile 10 ayın en düşük seviyesi düştü.
Şeker fiyatları, azalan talep, dolar karşısında daha zayıf bir Brezilya reali ve Brezilya ve Hindistan´dan gelen arzın artması ışığında %3,8 düşüşle beş ayın en düşük seviyesine geriledi. Süt ve et fiyatları sırasıyla %2,5 ve %0,5 düştü.
Kaynak: CNBC