İran´da neler oluyor? Mahsa´nın ölümü ülkeyi karıştırdı...

Tahran´da saçı göründüğü gerekçesi ile ahlak polisi tarafından gözaltına alınan ve bu sırada yaşamını yitiren Mahsa Amini´nin ölümü İran´ı karıştırdı. Ülkenin birçok şehrinde yüzlerce kişi sokağa döküldü, halk polisin uygulamasını protesto etti. Çıkan olaylarda en az 3 kişi yaşamını yitirdi.

İran´da 22 yaşındaki Mahsa Amini´nin ölümü üzerine başlayan olaylarda kan aktı. Kürdistan eyaletinin başkenti Senendec ile Amini´nin memleketi Sakkız şehirlerinde polis, protestoculara karşı gerçek mermi kullandı. En az 3 kişinin hayatını kaybettiği bildirildi. Sahadaki insan hakları örgütleri can kaybını 5 olarak açıklamıştı. Kürdistan eyaletinin hemen hemen tüm şehirlerinin yanı sıra, başkent Tahran dahil çeşitli İran kentlerinde de ufak çaplı şiddet olaylarının yaşandığı protestolar düzenlendi.

ÜNİVERSİTELERDE EYLEM

Göstericilerden bazılarının araba camlarını kırdığı ve çöp kutularını ateşe verdiği görüldü. Fars haber ajansına göre Tahran´da polis, göstericileri “cop ve gözyaşartıcı gaz” kullanarak dağıttı. Yaklaşık 250 kişinin gözaltına alındığı açıklanırken, bazı bölgelerde esnaf Amini´nin ölümünü Protesto için kepenk kapattı, kadınlar da başörtülerini çıkardı. Öte yandan çeşitli üniversitelerde öğrenci gruplarının karşı karşıya geldiği aktarılırken Tahran Valisi, “bayrak yakmak, taş atmak” gibi eylemlerin bilinçli ve organize saldırı olduğunu savundu.

POLİS NEDEN HEDEFTE

Mahsa Amini, geçen hafta Tahran´ı ziyareti sırasında “kıyafet kurallarına uymadığı” gerekçesiyle “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyelerince 13 Eylül´de gözaltına alınmış ve aynı gün aniden fenalaşarak bilincini yitirmişti. Polis, üç gün komada kaldıktan sonra 16 Eylül´de hastanede öldüğü açıklanan kadının bir “kalp rahatsızlığı yaşadığını” savunurken, aktivistler Amini´nin darp edildiğini ve başına aldığı darbeler yüzünden öldüğünü söylüyor.

İŞKENCE İDDİASI

İran İçişleri Bakanlığı olayla ilgili soruşturma başlatırken Tahran emniyeti, Amini ile memurlar arasında “fiziksel temas” olmadığını açıkladı. Ancak insan hakları avukatları kadının başında kırıklar olduğunu iddia etti. Mahsa Amini´nin babası da kızının kalp ya da benzeri sağlık problemi bulunmadığını belirterek ölümünden polisi sorumlu tuttu. Tahran Adli Tıp Müdürlüğü kesin ölüm nedeninin üç hafta içinde açıklanacağını duyurdu.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği´nden yapılan açıklamada, genç kadının başına copla vurulduğu yönündeki iddialar hatırlatılarak, “derhal ve tarafsız bir işkence soruşturması” talep edildi.

MİLLETVEKİLİ ELEŞTİRDİ

İrşad polisinin uygulaması İranlı milletvekillerini de rahatsız etti. Milletvekili Celal Raşidi Koçi, uygulamayı eleştirdiği açıklamasında, ahlak polisinin ‘ülke için kayıp ve zarardan başka bir sonuç getirmediğini´ söyledi. Koçi, “İnsanları karakola götürüp sonra tövbe etmelerini bekleyemezsiniz” diye tepki gösterdi.

AHLAK POLİSİ NEDİR

‘Ahlak polisi´ diye bilinen ekipler, alışveriş merkezleri, kent meydanları gibi bölgelerde görev yapıyorlar. Uygunsuz giyindikleri gerekçesiyle gözaltına alınan kadınlar, genelde nasıl giyinecekleri konusunda ders aldıktan sonra serbest kalıyor.