Kanlı 12 Eylül darbesinin üzerinden 44 yıl geçti

Kanlı 12 Eylül darbesinin üzerinden 44 yıl geçti

Türkiye demokrasi tarihinin kara lekesi 12 Eylül 1980 darbesinin üzerinden 44 yıl geçti.

İdam, kötü muamele, insan hakları ihlalleriyle anılan 12 Eylül'e giden sürecin hazırlıkları yaklaşık 4 ay sürdü.

Kod adı "Bayrak Harekatı" olarak belirlenen darbe planının uygulanması için ordu komutanlarına 11 Temmuz 1980 günü saat 04.00'te harekete geçilmesi emri verildi.

Ancak Süleyman Demirel'in başbakanlığındaki hükümetin 2 Temmuz'da güvenoyu almasıyla darbeciler bu planı erteledi.

Tarihler 12 Eylül'ü gösterdiğinde, Türkiye demokrasisine darbe vuracak plan, sabaha karşı uygulandı.

Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun'dan oluşan darbeci Milli Güvenlik Konseyi, bütün yetkileri ele aldı.

Anayasayı kaldıran darbeciler, ardından TBMM'yi lağvederek antidemokratik faaliyetlerine hız verdi.

Ülke genelinde sıkıyönetim ilan edildikten sonra sivil toplum kuruluşlarını hedef alan darbeciler, Türk Hava Kurumu, Çocuk Esirgeme Kurumu ve Kızılay dışındaki dernekleri kapattı.

Siyasi partilerin kapısına kilit vuran darbeciler, Süleyman Demirel ile Bülent Ecevit'i Hamzakoy'a, Necmettin Erbakan ile Alparslan Türkeş'i ise Uzunada'ya sürgüne göndererek siyasi yasak getirdi.

"Asmayalım da besleyelim mi?"

Antidemokratik uygulamalarına her gün yenisini ekleyen darbeciler, acısı yıllarca hafızalardan silinmeyecek idam kararlarına da imza attı.

Takvimler 9 Ekim 1980'i gösterdiğinde sol görüşlü Necdet Adalı ile ülkücü Mustafa Pehlivanoğlu idam edildi.

Darbe öncesinde bir askeri inzibat erini öldürdüğü gerekçesiyle hüküm giyen 17 yaşındaki Erdal Eren'e de idam cezası verildi. Eren'in idam hükmü, Yargıtay tarafından 2 kez iptal edilmesine rağmen Milli Güvenlik Konseyince onaylanan kararla ve yaşı büyütülerek 13 Aralık 1980'de Ankara Ulucanlar Cezaevi'nde infaz edildi.

Kenan Evren'in Eren için söylediği "Asmayalım da besleyelim mi?" ifadesi, darbecilerin insan hakları ihlali konusunda sınır tanımayacaklarının itirafı oldu.

Kanlı uygulamaların yanı sıra demokrasinin askıya alındığı süreçte 650 bin kişi gözaltına alındı, 210 bin davada 230 bin kişi yargılandı, 7 binden fazla kişi hakkında idam talep edildi.

 

 

Hukukun askıya alındığı o günlerde, 517 kişi ölüm cezasına çarptırıldı ve 50 kişi hakkında idam kararı yerine getirildi.

Onlarca gazeteci hakkında binlerce yıla varan hapis cezası istendi, 14 bin kişi Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarıldı, 30 bin kişi ise "sakıncalı" olduğu iddiasıyla işinden edildi. 4 bine yakın öğretmen ve çok sayıda üniversite görevlisinin işine son verildi.

Kültür ve sanat hayatının da hedef alındığı 12 Eylül'de, yaklaşık bin film sakıncalı bulunduğu için yasaklandı.

Darbeciler hakkında dava

Darbeci generallerin belirlediği danışma meclisinin hazırladığı anayasa, 1982'de "güdümlü" referandumla yüzde 92'lik evet oyu aldı.

Evren ve diğer darbeciler, darbe anayasasına dahil ettikleri "geçici 15. madde" ile ömür boyu dokunulmazlık hakkı kazanarak olası bir yargılanmaya karşı önlem aldı.

Ancak "Milli Güvenlik Konseyi üyelerinin yargılanamayacağına" dair geçici 15. madde, 12 Eylül 2010'daki referandumla anayasadan çıkarıldı. Böylece darbecilerin yargılanmasının önü açıldı.

Referandumdan bir gün sonra Türkiye'nin dört bir tarafından darbeciler ve onların talimatlarını uygulayanlar hakkında suç duyurusunda bulunuldu.

Bunun üzerine o dönem hayatta olan Milli Güvenlik Konseyi üyelerinden Kenan Evren ile Tahsin Şahinkaya hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca soruşturma açıldı.

Haklarındaki iddianame, Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesince 10 Ocak 2012'de kabul edilen iki darbeci, "Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın tamamını veya bir kısmını değiştirmeye veya ortadan kaldırmaya ve anayasa ile teşekkül etmiş olan Türkiye Büyük Millet Meclisini ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasına engel olmaya cebren teşebbüs etmek" ile suçlandı.

Sağlık gerekçesiyle duruşmalara katılmayan darbeci generaller, video konferans aracılığıyla yaptıkları savunmalarında suçlamaları kabul etmedi, kurucu iktidar olduklarını, mevcut mahkemelerin kendilerini yargılayamayacağını iddia etti.

Yargılamanın devam ettiği dönemde Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi yasayla kapatılınca dosya Ankara 10. Ağır Ceza Mahkemesine devredildi.

Mahkeme, 18 Haziran 2014'te Evren ve Şahinkaya'yı, 1979'da verdikleri muhtırayla "anayasa ve TBMM'yi ortadan kaldırmaya ve görevini yapmasını engellemeye teşebbüs", 1980'deki darbeyle de "anayasayı tağyir, tebdil veya ilgaya ve bu kanun ile teşekkül eden TBMM'yi ıskat ve cebren men" suçunu işledikleri gerekçesiyle "ağırlaştırılmış müebbet hapis" cezasına çarptırdı.

Mahkeme, takdiri indirimle bu cezayı "müebbet hapse" çevirdi, ayrıca 2 darbecinin rütbelerinin sökülmesine karar verildi.

Öldükleri için dava düştü

Hükmün ardından sanık avukatları, kararı temyiz etti. Dosya Yargıtay'dayken Evren, 9 Mayıs 2015'te 98 yaşında, Şahinkaya ise 9 Temmuz 2015'te 90 yaşında öldü.

Yargıtay 16. Ceza Dairesi temyiz incelemesinde, sanıkların ölümleri nedeniyle davanın düşürülmesine karar verdi.

Dosyayı yeniden gören ilk dereceli mahkeme, karara uyarak düşme kararı verdi ve dosya tekrar ceza dairesine gönderildi.

Daire, yerel mahkemenin kararını bu kez de usul yönünden bozdu.

Bozma kararında, yerel mahkemenin gerekçesinde lehe olan kanunun 765 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK) hükümleri olduğu belirtilmesine karşın, hüküm fıkrasında 5237 sayılı TCK ve Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uyarınca karar verilmesinin kanuna aykırı olduğu belirtildi.

Ceza dairesinin bozma kararına yine uyan mahkeme, Evren ve Şahinkaya hakkında "kamu davasının ortadan kaldırılmasına" karar verdi.

Ayrıca, Evren ve Şahinkaya'nın mal varlıklarına el konulması ve sanıkların rütbelerinin geri alınmasına "yer olmadığına" hükmedildi.

Yargıtay 3. Ceza Dairesi de Kenan Evren ile Tahsin Şahinkaya hakkındaki ölüm nedeniyle davanın düşmesi ile mal varlıklarına el konulması, Türk Silahlı Kuvvetlerinden (TSK) çıkarılarak rütbelerinin geri alınmasına yer olmadığına dair kararları onadı.

 



Yaşargil Efsanesi

Prof. Dr. İsmail Hakkı Aydın

Türkiye

“YÜZYILIN CERRAHI” HAYATINI KAYBETTİ

Prof. Dr. Gazi Yaşargil hayatını kaybetti.

Türkiye

“MİLLİ UÇAK KAAN”ENDONEZYA YOLCUSU

Türkiye, Endonezya'ya KAAN uçağı ihraç edecek.

Teknoloji

Soykırım destekçisi Siyonist bakanlara 'canavarlık' yaptırımı! Ülkeye girişleri yasaklandı

Birleşik Krallık, Gazze'ye ilişkin ifadeleri sebebiyle İsrail'in aşırı sağcı Maliye ve Güvenlik bakanlarına yaptırım kararı aldı.

Dünya

Yaşargil Efsanesi

“YÜZYILIN CERRAHI” HAYATINI KAYBETTİ

“MİLLİ UÇAK KAAN”ENDONEZYA YOLCUSU

Soykırım destekçisi Siyonist bakanlara 'canavarlık' yaptırımı! Ülkeye girişleri yasaklandı

Trump'tan göstericilere hapis tehdidi! Toplu tutuklamalar başladı: Sokağa çıkma yasağı uygulanıyor

Ferdi Zeyrek'in ölümünde bilirkişi raporu tamamlandı: Mühendislerin dikkat çektiği altı tespit

İstanbul'un üç ilçesinde seçim tamamlandı: Gaziosmanpaşa Belediyesi AK Parti'ye geçti

Togg'un yeni sedan modeli yollarda! İşte tahmini satış fiyatı

Terörsüz Türkiye’ meselesi konuşuldu

BELARUS BAŞKONSOLOSU VAKFIMIZI ZİYARET ETTİ

GENÇLERDEN 19 MAYIS BULUŞMASI

19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı kutlu olsun

Türk Mallarını Rumlaştırma Tuzağı

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Trump'ın görüşmesi dünya basınında

Ukrayna'nın Kursk ısrarı: Ordu ikinci kez Rus topraklarında

Çin, Japonya, Güney Kore ve 10 ASEAN üyesi ülke, artan ticaret korumacılığına karşı ortak bildiri yayınladı

Bilim insanları elektrik ileten yeni bakteri türü keşfetti

Yapay zekâ sosyal etkileşim testini geçemedi

TEKNOFEST 10 milyon 688 bin kişiyi havacılık, uzay ve teknolojiyle buluşturdu

3 MAYIS TÜRKÇÜLER GÜNÜNÜ UNUTMADIK

MAVİ VATAN GÜNDEMDEN HİÇ DÜŞMEMELİ

GENÇLİK MERKEZİMİZ TİMSAL KARABEKİR’İ ZİYARET ETTİ

ABD, Suriye yönetimiyle normalleşme için ön koşullarını açıkladı: Yaptırımlar hafifletilebilir

Trump'a göre, Rusya'nın Ukrayna'yı ele geçirmemesi büyük bir taviz

Ticaret geriliminde 'toplantı muamması': Trump "görüştük" dedi, Çin reddetti

Tarife gerilimi küresel ekonomide resesyon endişelerini körükledi

İsrail ordusunda isyan büyüyor: 'Gazze’de ne kaldı ki hala bombalıyorsunuz?'

Gizli operasyon ifşa oldu: Esad, Suriye’den para ve gizli belgeleri böyle kaçırmış

Siyasette ‘ishâl-i fem’ salgını

Aliyev’den KKTC’ye destek: Her zaman yanlarındayız

Yükleniyor