George Putic
Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA, Mars Projesi’nin 10’uncu yıldönümünü kutluyor. Spirit ve Opportunity adlı iki robot araç, Mars yüzeyine 2004 yılında ulaşmıştı. Washington’daki Ulusal Havacılık ve Uzay Müzesi’nde yapılan yıldönümü kutlamasına katılan NASA uzmanları, düzenlenen panelde, Spirit ve Opportunity’nin şimdiye kadar elde ettikleri başarıları ve geleceğe yönelik planları anlattı.
Golf arabası boyutundaki Spirit, Mars’a 4 Ocak 2004’te, ikizi Opportunity ise üç hafta sonra, gezegenin diğer tarafına inmişti.
Sadece 90 Mars günü çalışmaları için tasarlanan araçlar, tahmin edilenden çok daha uzun süre işlevlerini sürdürdü. Jeolog John Grant, çok kapsamlı bilgi elde ettiklerini söylüyor: “Bu iki araç bizim için Mars’ta jeolog görevi üstlendi. Bunlar, Mars yüzeyinde dolaşabilen, taşları inceleyen, jeolojik ortam hakkında bilgi veren, geçmişte gezegenin nasıl bir çevreye sahip olduğunu ve suyun bu çevrenin oluşmasında nasıl rol oynadığını anlamaya çalışan araçlar.”
NASA, Spirit’le iletişimi 2010’un Mart ayında kaybetti. Ancak Opportunity, Mars yüzeyinde 38 kilometre yol katettikten sonra dünyaya bilimsel veri göndermeye devam ediyor. NASA’dan Steve Squyres’a göre en önemli bulgular, Mars’ta bir zamanlar su olduğuyla ilgiliydi: “Araçlar Mars’a ilk indiklerinde gezegenin yüzeyinde ve yüzeyin altında sıvı halde su olduğuna dair kanıtların bu kadar ilginç olacağını beklemiyordum.”
NASA’nın Mars programından sorumlu David Lavery, Spirit ve Opportunity araçları için geliştirilen teknolojilerin artık günlük hayatta kullanıldığını söylüyor: “Sürücüsüz araçları herhalde hepiniz duymuşsunuzdur. Bu teknolojiyi geliştiren uzmanlar, Mars araçlarının tasarımına da katkıda bulunmuştu.”
NASA, 2012 yılının Ağustos ayında da Curiosity adlı aracı Mars’a indirdi. Küçük bir otomobil boyutunda olan Curiosity, bataryalarla değil, küçük bir nükleer reaktörle çalışıyor. Bu da aracın uzun yıllar işlevini sürdürebileceği anlamına geliyor. NASA 2020’de Curiosity’nin yanına bir başka araç daha gönderecek.