ABD Ulusal Güvenlik Dairesi`nin Almanya Başbakanı Angela Merkel`in cep telefonunu dinlediğine yönelik iddialar iki ülke arasında sorun yarattı.
Amerikanın Sesi Radyosu
Amerikan Ulusal Güvenlik Dairesi’nin Avrupa Birliği’nde bazı ülkeleri ve liderleri dinlediğine yönelik iddialar Brüksel’i karıştırdı. Konu, iki günlük zirve için Brüksel’de bir araya gelen Avrupa Birliği devlet ve hükümet başkanlarının ilk gündem maddesi haline geldi. Gelişmelerle ilgili tepkisi en çok merak edilen isim olan Merkel de zirve öncesinde açıklamalarda bulundu.
Merkel’in açıklamalarından dinleme skandalıyla ilgili rahatsızlığın Obama’ya iki kez iletildiği anlaşılıyor. Bu konuyu Obama’nın temmuzda Berlin’e yaptığı ziyarette ve dün yaptıkları telefon görüşmesinde dile getirdiğini söyleyen Merkel, “Dostlara yönelik casusluğun hiçbir şekilde kabul edilemez olduğunu açıkça söyledim” ifadelerini kullandı.
Sorunun sadece kendisini değil tüm Alman vatandaşlarını ilgilendirdiğinin altını çizen Merkel, “Müttefiklerimize ve ortaklarımıza güvenmeye ihtiyacımız var. Bu güven tekrar oluşturulmalı. Birlikte zorluklara karşı koyan müttefikleriz ancak bu tür bir ittifak ancak güven üzerine kurulabilir” dedi.
Diğer AB liderlerinin verdikleri tepkiler de Merkel’in açıklamalarıyla büyük paralellik içeriyor. Açıklamaların odağında da sürekli “güvene dayanan bir ilişki” çağrısı yer alıyor.
Toplantının resmi gündeminde olmasa da dinleme krizi Avrupa Birliği Zirvesi’ne damga vuracak. Resmi gündem maddesi istihdamı artırma ve dijital ekonomiyi güçlendirme olan toplantıda dinleme krizinin önemli yer tutmasına kesin gözüyle bakılıyor.
Bu konuda yapılacak temasların görüş alışverişi düzeyinde kalıp kalmayacağı, daha somut sonuç ya da çağrıların gündeme gelip gelmeyeceği ise net değil.
AB liderleri “dinleme krizi” konusunun yanı sıra yasa dışı göç konusunu da masaya yatıracaklar. İtalya’nın Lampedusa adası açıklarında 364 göçmenin hayatını kaybetmesi, bu konuda önlem alınması yönündeki çağrıların yoğunlaşmasına neden oldu.
AB liderleri, “Akdeniz’in açık hava mezarlığına dönüşmemesi için” devreye sokulabilecek önlemleri masaya yatıracaklar. Özellikle Afrika ve Ortadoğu kaynaklı göçle doğrudan karşı karşıya kalan İtalya, Yunanistan ve Malta yasa dışı göç konusunda yalnız bırakılmaktan şikayetçi.
Ekonomiyle ilgili resmi gündem maddeleri çerçevesinde zirveden, “son dönemde görülen ekonomik toparlanmaya rağmen büyüme potansiyelinin yükseltilmesi, istihdam yaratılması ve rekabet edebilirlik düzeyinin artırılması amaçlı reformlara devam edilmesi” mesajının çıkması bekleniyor.
AB liderleri, büyüme ve istihdam açısından önemli bir potansiyele sahip olduğunu düşündükleri dijital ekonomi, inovasyon ve hizmetler konularına yoğunlaşacaklar.
Almanya Amerika`ya Tepkili
Amerika Ulusal Güvenlik Dairesi’nin (NSA) Başbakan Angela Merkel`i de dinlemiş olabileceği haberleri Almanya’da tepkilere neden olmaya devam ediyor. İddialar sonrasında Amerika’nın Berlin Büyükelçisi John B. Emerson konuyla ilgili bilgi vermesi için Federal Dışişleri Bakanlığı`na çağrıldı. Federal Hükümet Sözcüsü Steffen Seibert, dün Alman hükümetinin Amerika Ulusal Güvenlik Dairesi’nin Merkel`in partisi CDU yetkilileri ile yaptığı konuşmaları dinlemiş olabileceği yönünde bir bilgi aldığını ve Başkan Obama ile telefonlaşarak bu konuya ‘acil ve detaylı bir açıklık getirmesini’ talep ettiğini duyurdu.
Beyaz Saray`dan yapılan açıklamada Başkan Barack Obama`nın söz konusu iddiaları reddettiği ve Amerikan istihbaratının Merkel`i ‘dinlemediği ve ileride de dinlemeyeceği’ ifadesini kullandığı bildirildi.
Federal Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle’nin, Büyükelçi Emerson’a Amerika’nın verdiği yanıtın ‘Almanya’yı tatmin etmediğini ve bu konudaki rahatsızlığın sürdüğünü’ ileteceği açıklandı. Almanya ilk kez Amerikan Büyükelçisi’ni adeta sözlü nota vermek için bakanlığa çağırırken, yorumcular olayın iki devlet arasındaki diplomatik açıdan yaşanan gerilimin boyutunu gösterdiğini savunuyor.
Amerika Ulusal Güvenlik Dairesi’nin 70 milyon telefon görüşmesini takibe aldığının ortaya çıkmasından sonra olaya tepki gösteren Fransa da, Amerika’nın Paris Büyükelçisi’ni Dışişleri Bakanlığı`na çağırmıştı.
Almanya ile Amerika arasındaki ilişkiler eski istihbarat uzmanı Edward Snowden`ın Amerika Ulusal Güvenlik Dairesi’nin Almanya`da her ay 500 milyon telefon görüşmesi, kısa mesaj ve elektronik postayı takibe aldığını açıklamasından sonra da gerilimli bir dönem yaşamıştı. Ancak o zaman Başbakan Angela Merkel terörist saldırıların engellenebilmesi için dinleme yapılmasının şart olduğunu, bunun çerçevesinin hukuki olarak çizildiğini söyleyerek dinlemeye dolaylı olarak destek vermişti.
Bu arada Merkel’in muhtemel koalisyon ortağı SPD´nin Genel Başkanı Sigmar Gabriel iddiaların doğru olması durumunda, AB ile Amerika arasında planlanan serbest ticaret ve yatırım anlaşması ön görüşmelerinin durdurulmasını talep etti. Federal Savunma Bakanı Thomas de Maiziere ise, Almanya ile Amerika’nın çok yakın ortak olduklarını söylerken, Merkel’in telefonunun dinlemesini bu ortaklık kapsamında kabul edilemeyecek bir skandal olarak tanımladı.