Arif Asalıoğlu
Son iki senedir Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Doğu Avrupa`da meydan gelen olaylar uluslararası ilişkilerin şekillendirilmesinde yeni bir format geliştirilmesine neden oldu. Bu olaylar, Rusya`nın nüfuzunun oldukça hissedilir ölçüde olduğu çok kutuplu bir dünya düzeninin oluşumunu sergiliyor. Rusya`nın nüfuzunun artmasına, Türkiye de olumlu bakılıyor. Bununla birlikte Orta Doğu`daki mevcut krizlere rağmen bunların Türkiye ile Rusya arasındaki ekonomik, siyasi ve ticari ilişkilerin gelişim dinamiğine fiilen yansımadığı bir gerçektir. Dahası, iki ülke arasındaki iyi komşuluk ilişkileri ve diyalog bölgede belirebilecek yeni risk ve tehditler düşünüldüğünde mutlak bir şart hâline geliyor. Jeopolitik ve diğer süreçlerin seyrindeki bu temel anlayış, Rusya`nın Batılı ülkelerle Ukrayna krizi nedeniyle gerilmesine rağmen Ankara`nın, Batı`nın Rusya`ya karşı uygulanan yaptırımlara katılmayı reddetmesine de yansıdı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin`in, 2004 Aralık ayındaki Türkiye ziyareti ve iki ay sonra dönemin Başbakanı
Recep Tayyip Erdoğan`ın Moskova`ya yaptığı iade-i ziyaret, Türkiye-Rusya ortaklığının temelini ve iskeletini teşkil etti. Bu ziyaretlerde birçok önemli konuda anlaşmalara varıldı.
Söz konusu olan, ilk olarak ekonomi ayrıca ulaşım ve askerî alanlarda varılan üst düzey stratejik düzen anlaşmalarıdır. Görüşmelerde Mersin Akkuyu`da maliyeti 12 milyar dolar olacak bir nükleer enerji tesisinin inşası konusunda anlaşma imzalandı. Erdoğan, 2003`ten 2014`e kadar Rusya`yı 11 kez ziyaret etti. İki ülke arasında siyasi güven faktörü işlemeye başladı ve birçok bölgesel meselede iki ülkenin benzer duruşları olduğu açıklık kazandı.
Son 30 yıldır enerji alanındaki iş birliğinde önemli değişikliklerin kaydedildiğini de söylemek gerek. Taraflar, 10 Mayıs 2011`de imzalanan anlaşmayla sadece enerji ve doğal gaz değil, nükleer enerji alanında da iş birliği yapmaya karar verdi. Rusya şu an Türkiye`nin petrol ithal ettiği ülkeler arasında 4. sırada ve ülkenin doğal gaz ihtiyacının ise yüzde 60`ını karşılamaktadır. 2005`te işlemeye başlayan 'Mavi Akım' projesi ise iki ülke arasındaki sıkı iş birliğinin sonuçları olan birkaç büyük projeden biridir. Bugün Rusya`dan Türkiye`ye elektrik enerjisi sağlanması da gündemde.
Rusya ve Türkiye vatandaşları arasındaki ekonomik, kültürel ve sosyal etkileşimlerin sonucunda beliren toplumsal ilişkiler resmî temasların istatistik değerleriyle kıyaslandığında nicelik bakımında diğer ortaklık formatlarını geride bırakıyor. Sosyal forumların, iş adamları derneklerinin ve kültür merkezlerinin faaliyetleri toplumsal düzeyde daha sıkı ilişkilerin tesis edilmesine yöneliktir. Rusya`da yaşayan Türklerin ve Türkiye`de yaşayan Rusların sayısı her geçen gün artıyor. İki ülke vatandaşları arasında yapılan evliliklerin sayısı bini aştı. Bu tür ailelerde doğan çocuklar kökü hem Rusya hem de Türkiye`de bulunan yeni bir diaspora oluşturuyor.
Uzmanlara göre Türkiye, Rusya vatandaşları için turistik gezilerde öncelikli ülke olarak kalmaya devam edecek. Bu bağlamda ülke yönetiminin turizm sektörünün azami ölçüde geliştirmesi ve geleneksel plaj turizminden farklı olarak tiyatro, opera, bale, edebiyat ve müzikal geceleri gibi Rus toplumunun ilgisini çekecek faaliyetler farklı turizm alanları geliştirmesi gerekiyor.
İki ülke arasında hava yolu taşımacılığı için uçak seferlerinin ve havalimanlarının artırılması gerekiyor. Eğitim alanında da iki ülkenin iki yönlü ortaklığı çeşitlendirmesi ve büyütmesi gerekiyor. Ankara ile Moskova`nın Rus-Türk üniversiteleri açarak kültürel ve akademik düzeyde ortaklık ilişkilerini ilerletmesi gerekiyor. Ayrıca öğrenci ve akademisyen değiş-tokuş programlarının başlatılması ve geliştirilmesi istikbal vadeden görevlerdir. Bütün bunlar 'ayrıcalıklı ortaklık' formatının şekillenmesine hizmet edecektir.
Türkiye`de Rus diline ilgi her geçen gün artıyor. Bazı üniversitelerde Rus Dili ve Edebiyatı Bölümleri açıldı. Ayrıca üniversitelerin çoğunda Rus dili, seçmeli yabancı dil olarak sunuluyor. Bu, Türkiye`nin geleceğini birçok devletle çok yönlü iş birliğini genişletmeye bağladığı anlamına geliyor. Bu devletlerin başında tabii ki Rusya geliyor.(Rus Haber Ajansı Regnum - 17 Kasım 2014)