Can Merey, Lena Klimkeit
Türk Hava Yolları (THY) Her Birkaç Günde Yeni Bir Destinasyonu Programına Alıyor. Lufthansa`nın Ciddi Bir Rakibi Hâline Gelen Şirket Yakında İstanbul`da, Büyüklüğü Neredeyse Bavyera`daki Chiemsee Gölü Kadar Olan Devasa Bir Havalimanından Uçaklar Kaldıracak.
Temel Kotil`in İstanbul`daki ofisinin manzaralı penceresinin öte tarafında Türk Hava Yolları (THY) dünyanın dört bir yanına uçaklar kaldırıyor. Hava yolu şirketinin Genel Müdürü Kotil, pencerenin alt pervazında camın önüne THY`nin uçtuğu 109 hedef ülkenin küçük bayraklarını sırayla dizmiş. Yazı masasının arkasındaki kocaman dünya haritasının üzerinde yanan lambalar, Kotil`in filosunun uçtuğu şehirleri işaretliyor. Bayrak koleksiyonu gitgide büyüyor ve her birkaç günde bir de haritanın üzerinde yeni bir lamba daha yanmaya başlıyor.
Kendi verdiği bilgiye göre THY, bütün diğer hava yolu şirketlerinin her birinden daha fazla sayıda uluslararası hedefe yolcu taşıyor. Bir zamanlar hava yolu birliği Star Alliance`a katılımı Lufthansa tarafından desteklenen şirket, Avrupa`nın köklü firmaları için bir tehdit hâline geldi. Kotil yönetimindeki hava yolu şirketi 2006`da özelleştirildiğinden beri, İstanbul`da dünya hava trafiği için en büyük kavşaklardan birini inşa eden Türkiye`yi giderek artan bir kaygıyla izleyenler sadece Alman rakipleri değil.
Bundan 10 yıl önce, ancak mecbur kalanlar THY ile uçardı. Skytrax Danışmanlık Şirketinin değerlendirmesine göre THY arka arkaya dördüncü kez Avrupa`nın en iyi hava yolu şirketi seçildi. Fakat uçak kullanmayanlar da Türkiye`nin ulusal renklerinde kırmızı zemin üstünde beyaz kuş şeklinde stilize edilen THY amblemiyle karşılaşabiliyor. Alman sporseverler, Borussia Dortmund kulübüne sponsor olduğundan beri bu Türk firmasını iyi tanıyorlar.
Temel Kotil bu başarıyı, firmanın kriz zamanlarında verdiği hizmete bağlıyor. 'Kriz zamanlarında masaya daha fazla yemek koyduk.' diyen Kotil, inşa edilen yeni havalimanında ekonomi sınıfında uzun mesafeli uçan yolcular için de ayrı bir bekleme salonu vermek istiyor.
Kotil, eskiden yalnızca Türkleri taşıyan şirketi, uluslararası hava yolu taşımacılığının büyük aktörlerinden biri hâline getirdi. Mütevazı görünümlü Genel Müdür Kotil başarılarını anlatırken o kadar alçak sesle konuşuyor ki zaman zaman onu net olarak anlamak zorlaşıyor. Yine de hava yolu taşımacılığından söz edilince coşkusu ortaya çıkıyor. 55 yaşındaki Kotil, Karadeniz kıyısında eskiden balıkçılıkla ünlü Rize`de doğup büyümüş. İstanbul`da uçak mühendisliği eğitimi almış. 1991`de ABD`de doktorasını tamamlamış. 2005`ten beri de THY`nin başında bulunuyor.
Kotil bürosunda geçmiş yıllardaki hızlı büyümeyi gösteren bir yığın grafiği takdim ediyor. Türkiye dışında 223 noktaya uçan THY`nin bu büyük ağının yanı sıra ölçülü bilet fiyatları da giderek daha fazla transit yolcuyu çekiyor. Şirket 2014`te net kârını 648,7 milyon avroya çıkararak iki kattan fazla artırmayı başardı.
Şirket, filosundaki uçak sayısını bu yıl 263`ten 293`e, 2023 yılına kadar da 450`ye çıkarmayı istiyor. Kotil, A380 tipi büyük uçaklarla ilgilenmediklerini söylüyor. THY bunun yerine daha küçük uçaklarla rağbet gören destinasyonlara aynı gün içinde birkaç sefer yapmayı tercih ediyor. Mesela THY İstanbul`dan Berlin`e günde beş uçak kaldırıyor, Lufthansa`nın ise bu hatta doğrudan uçuşu bile bulunmuyor. Fakat Türklerin programında Friedrichshafen yahut Salzburg gibi küçük havaalanları da var. Oralardan gelen yolcular, İstanbul üzerinden dünyanın her yerine uçabiliyor.
Kotil`in bürosundaki dünya haritasında, Avrupa ve Asya`da çok sayıda lamba yanıyor. Kuzey ve Güney Amerika kısmında ise geçen günlerde San Francisco 11. destinasyon olarak haritaya eklendi. Afrika da bu haritada kara kıta olmaktan çıkmış; üstelik Kotil`e bakılacak olursa yakında Afrika kıtasında daha fazla lamba yanacak. Yeni müşteri arayışında Kotil, henüz yeni yeni dünyaya açılan bu pazara ağırlık vermek istiyor. Kotil`e göre 1 milyarı aşan nüfusu, giderek büyüyen orta sınıfı ve sayısız doğal kaynaklarıyla Afrika, 'Türkiye`nin ve Avrupa`nın yanı başındaki yeni Çin' konumunda.
Kotil, bu büyümeye Türk hükûmetinin de Afrika açılımı gibi uluslararası hamlelerle katkı sağladığını, yeni hedeflere ve yeni müşterilere giden yolu açtığını söyledi. Hükûmet zaten hava yolu ulaşımının en büyük destekçilerinden. Bu noktada THY, Batı Avrupalı rakiplerinden daha iyi bir konumda bulunuyor.
Yeni havalimanının tamamlanmasının ardından yılda 150 milyon yolcu ağırlaması bekleniyor. Bu rakam, bugün Frankfurt Havalimanının hizmet verdiği yolcu sayısının 2,5 katı. Kurulacağı 7.600 hektarlık alan, Atatürk Havalimanının altı katı büyüklüğünde ve neredeyse Chiemsee Gölü kadar.
Kotil`e göre bu kesinlikle inanılmaz bir büyüklük değil. Aksine, Genel Müdür Kotil uzun vadede rekabetin içinde kalabilmek için havalimanlarının çok daha büyük olmasının gerekeceğini söyledi. Kotil 10 bin hektarı telaffuz etti, 'Gelecekte havalimanlarının büyüklüğü bu kadar olacak.' dedi. (Alman Haber Ajanası DPA - 19 Nisan 2015)