Susana Gaviña
Papa Fransuva`nın Ermeni soykırımı hakkındaki sözleri ve Avrupa Parlamentosunda Türkiye`yi bu trajediyi tanımaya zorlayan bir kararın oy birliğiyle kabul edilmesi, Türk hükûmeti tarafından oldukça kaba bir tonda bu hafta sayısız karşılığa neden oldu. Erdoğan, Papa`nın açıklamalarını 'saçmalık' olarak niteledi ve Avrupa Parlamentosunun oylamasını, ne söylerlerse söylesinler 'bir kulağımdan girip ötekinden çıkar' diyerek küçümsedi.
İspanya`daki Türkiye Büyükelçisi Ömer Önhon, bu tepkileri tartışıyor ve bir yüzyıl önce iki ülkenin sürüklendiği gergin ilişkileri açıklıyor: 'Ermenistan ile bir barış ve dostluk ilişkisi kurmak istiyoruz. 1915 olaylarına dayalı nefreti değil. Ancak barış; yalanlar, tehditler ve baskılar üzerine inşa edilemez. Maalesef Ermeniler, o olayların neden olduğu acılardan iş çıkarıyorlar. O olayların kurbanı insanları mezarlarında huzursuz ediyorlar. Yaptıkları argümanlar, aşındırıcı ve çarpık. Türkiye`yi yargılamadan mahkûm etmek için insanların iyi niyetini kötüye kullanıyorlar.'
SUSANA GAVIÑA: Geçen pazar günü Papa Fransuva`nın sözlerini nasıl buldunuz?
ÖMER ÖNHON: Bizim için bir sürprizdi. Soykırımın hukuki bir terim olduğunu ve herkes ve -anlamını yitirdiği için- tüm olaylar için rastgele kullanılamayacağını vurgulamalıyım. 1948 Sözleşmesine göre bir vahşete soykırım denmesi için -Papa`nın toplu katliam olarak nitelediği ancak soykırım terimini kullanmadığı- Ruanda ve Bosna olaylarında olduğu gibi konu hakkında uluslararası bir mahkeme kararı olmak zorunda. Ermenistan olayında hiçbir hukuki dayanak yok ve hiçbir mahkeme hukuki olarak soykırımı tanımadı. Bu olaylar yüzyıl önce oldu ve bu nedenle tarihî bir olaydır tarihçiler de kendi aralarında bir uzlaşmaya varmak zorundadır. Yahudi soykırımında mevcuttur, Ermenistan`ınkinde yoktur. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2005`te, Ermenistan, Türkiye ve üçüncü ülkelerin tarihçilerini toplayan bir komisyon kurmayı önerdi ve Ermenistan da birçok yalanın ortaya çıkacağını bildiği için kabul etmedi.
GAVIÑA: Avrupa Parlamentosu, bu hafta oy birliğiyle soykırımı tanıdı ve Türkiye`ye de bunu yapması için ısrarda bulundu.
ÖNHON: Siyasetçilerin ve parlamenterlerin Ermeni soykırımı hakkında oylama yapması için toplanmaları bence bir saygısızlık ve tam ciddiyetsizliktir çünkü onlar ne uzman, ne tarihçi ne de akademisyen. Sorduğumuzda o kişilerin çoğu, Ermenistan`ın nerede olduğunu olayların ne zaman ve nasıl olduğunu bile bilmezler.
GAVIÑA: Yıllardır Türkiye, AB`ye girmek için müzakere ediyor. Müzakereler nasıl gidiyor? Bu karar, Birliğe katılma ilgisini etkiler mi?
ÖNHON: Avrupa Parlamentosunun aldığı karar, ki komiktir, bizim için mevcut değildir. Kendileriyle ilgili olmayan bir konuyu şu sıralar neden tartışmak istediklerinden şüphe duyuyoruz ve merak ediyoruz. Tek beklentimiz, AB`nin bize diğer üye devletlere uyguladığı kriterlerin aynısını uygulamasıdır. Türkiye şimdi girerse AB`nin içerisinde beşinci ekonomi olacak. Müzakere ettiğimiz noktalara bakarsak ülkemizin istekleri yerine getirme konusunda hiçbir sorunu yok. Yerine getiriyoruz.
GAVIÑA: Ermeni soykırımının tanınmasına atıfta bulunulması...
ÖNHON: Bizden istenen şartlar arasında yok. Gerçek şu ki şu veya bu konuda Türkiye ile anlaşmazlık içinde bulunabilen ülkeler var ancak AB`yle bu sorun yok. Dolayısıyla bize bariz çekinceler üretiyorlar, büyük bir ekonomiye sahip olma durumunun korkutması gibi veya Müslüman olduğumuz için bize karşı bir önyargı mevcut. İki taraf da şartları yerine getirirse müzakerelerin ilerlememesi için hiçbir neden yok. (İspanya, ABC - 18 Nisan 2015)