Burak Ege Bekdil
Uydu projelerine 1 milyar dolardan fazla harcama yaptıktan sonra Türkler kaynaklarını yerel sanayi kaynaklarına harcamanın zamanı geldiğine karar verdi.
Fakat Türkler yine de ülkenin ilk millî uydusunu inşa etmek için yabancı know-how satın almaya hazırlıklı olacak. Üst düzey bir tedarik yetkilisi ilk Türk uydusunu fırlatmak için hedef tarihin 2019 olduğunu söyledi.
Tedarik yetkilisi, “Ertelemeler olabilir fakat Türk uydusunu inşa etme fikri genel olarak tekrar gözden geçirilmeyecek.” ifadelerini kullandı.
Yetkili, Türk hükûmeti için uydu inşasının önemli kriterinin “yazılım, tasarım ve platform” olduğunu söyledi.
Yetkili, “Yabancı oyuncuların yerli taşeronlar, üst ve alt yüklenicilerle iş birliği yapması beklenecek.” ifadelerini kullandı.
İddialı uydu projesindeki önemli yerel oyuncular askerî elektronik uzmanı ve Türkiye´nin en büyük savunma firması Askerî Elektronik Sanayii (ASELSAN), Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunun (TÜBİTAK) uzay departmanı, TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TAI) ve yazılım firması C Tech olacak.
İlk milli uydu 6A olacak. Türkiye´nin uydu operatörü Türksat´ın Genel Müdürü Ensar Gül, firmasının 6A´dan sonra 7A ve 7B´yi inşa edip uzaya fırlatmayı hedeflediğini söyledi.
Gül, “2023´e kadar 10 uyduluk bir filonun işletmesini yapmak istiyoruz.” şeklinde konuştu.
Geçtiğimiz ekim ayında Türkiye 4B´yi fırlattı. Gül, ülkenin 4A ve 4B için fırlatılmaları da dâhil 550 milyon dolar harcandığını söyledi. Bu uydular yabancı yapımdı.
Türkiye “bazı” yerel içerikleri bulunacak olan 5A ve 5B için 500 milyon dolar harcamayı planlıyor. Bu iki uydu için ASELSAN ve TAI yerel yüklenici konumundalar.
Yetkililerin bildirdiğine göre yerel uydu 6B Türkiye´ye 545 milyon liraya mal olacak.
Gül, Türkiye´nin edindiği her uydunun ortalama maliyetinin 145 milyon dolar olduğunu söyledi. Gül, “Bu parayı yerel çabalar için harcamak istiyoruz.” diye belirtti.
TAI geçen yıl, yaklaşık beş ton ağırlığında birden fazla uydunun entegre ve test edilebileceği 112 milyon dolarlık Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test Merkezi´nin (USET) açılışını yapmıştı.
TAI yeni merkezin Türkiye´nin ulusal projelerine ek olarak uluslararası uzay programlarına da hizmet etmesini umduklarını dile getirdi.
Ordunun şimdiki uzay merkezli varlıkları daha çok istihbarat, gözetim ve keşfe yönelik olsa da Türkiye uydularını fırlatmak için başka ülkelere bağımlı.
1990´lı ve 2000´li yıllarda fırlatılan TÜRKSAT I, II ve III serilerine ek olarak, TÜRKSAT, ilki 2014 yılında yörüngeye yerleştirilen TÜRKSAT 4 iletişim uyduları serisi için Japon Mitsubishi ile bir anlaşma yaptı.(ABD,Defense News-08 Ocak 2016)