Boris Kalnoky
Ankara’dan günlerdir, Türkiye’nin AB’ye ihtiyacı olmadığı ve asla üye olmayacağı yönünde açıklamalar geliyor. Ankara’nın, NATO’daki ortakları yerine Çin’deki bir şirketten son derece modern hava ve füze savunma sistemi satın alma kararı da yalnızca AB’ye değil Batı’ya da sırt çevirdiğinin bir göstergesi.
ABD’nin olayı çok yadırgadığı söyleniyor. İhaleyi aldığı söylenen CPMIEC adlı Çin şirketinin İran, Kuzey Kore ve Suriye’ye yönelik silah ambargosunu ihlal etmesi yüzünden ABD’nin kara listesinde yer alması meseleyi daha da zorlaştırıyor.
Dostları kızdırmaya yönelik kararlar almak, Türklere özgü bir sanat olmalı. Today’s Zaman, Türk silah sanayisinden adını vermediği kaynağın şu ifadelerine yer verdi: “ABD, Türklerin kararından dolayı çok ama çok mutsuz. Obama, konuyu şahsen Erdoğan ile ilk karşılaşmalarında dile getirdi ve Çin sisteminden yana karar alması hâlinde uyum sorunu yaşanabileceğine dikkat çekti.”
Pratik açıdan Türkiye’nin kararını haklı çıkaran nedenler var. Çinliler, üç milyar dolarla, dört milyar dolar isteyen diğer şirketlerin hepsinden daha uygun bir fiyat sundu. Ayrıca Türklerin teknoloji transferi ve İstanbul’daki Sabiha Gökçen Havalimanı yakınında bir teknoloji parkı inşa etme talebini karşılayan tek şirket Çinliler oldu.
Lakin bu karar, siyasi açıdan oldukça pahalıya mal olabilir. Amerikalıların NATO ortağı Türkiye’ye duyduğu güvenin genel anlamda kaybolması söz konusu. Zira, şimdiye dek ABD ile iş birliğine giden ve çok sayıda modern Amerikan silah sistemleri üreten Türk silah sanayisinde Çinli mühendislerin varlığı, Washington açısından büyük bir sorun.
Türkiye’nin ucuz olduğu için göze aldığı teknik izolasyon, -bu füzeler NATO sistemiyle uyumlu olmayacağı için- Türkiye’nin NATO içindeki siyasi olarak da izole edilmesine neden olabilir.
Belki de bu, Ankara’nın istediği bir sonuçtur. ABD, Türk hükûmetinin Gezi Parkı protestolarına tepkisini eleştirmişti.
Mısır’daki askerî darbe karşısında sergilenen tutum konusunda da Washington ve Ankara birbirinden çok farklı görüşte. Amerikalılar darbeyi desteklerken Türkler darbeye öfkeyle tepki verdi.
Belki de Türkiye bağımsız davranmak ve zorla saygı duyulmasını sağlamak için ne kadar güçlü olduğunu göstermek istiyordur. Erdoğan’ın Başdanışmanı Yiğit Bulut’un kısa bir süre önce Türkiye’nin Batı’ya sırtını çevirerek Orta Doğu, Orta Asya ve Afrika’da bir imparatorluk kurması konusunda yazdığı yazısı boşuna olmasa gerek. Türk hükûmeti, son dönemde AB karşısında da alışılmadık derecede sert bir üslup kullanmaya başladı.
Somut olarak, Amerikan şirketi Raytheon tarafından üretilen PATRIOT füzelerine benzeyen 12 modern füze ve hava savunma sisteminin alınması söz konusu. Bu PATRIOT’lar hâlihazırda Türkiye’yi Suriye’den gelebilecek saldırılara karşı koruyor.
NATO’nun PATRIOT sistemleri, Türkiye’nin ısrarı üzerine ülkenin güneydoğusuna konuşlandırılmıştı. Şimdi ise NATO ortaklarının buna hazır olup olmayacağını bekleyip görmek gerekecek. (Almanya`da yayınlanan Die Welt gazetesi, 29 Eylül 2013)