Türkiye İle Uzlaşma

Haaretz

İsrail’in Bir Anlaşma Yapıp Stratejik Bir Müttefikle İlişkileri Bozan Üzücü Mavi Marmara Olayına Bir Son Verme Zamanı Geldi... Türkiye ile bir tazminat anlaşması, imzalanmanın eşiğinde gibi görünüyor. Bunun, iki ülke arasındaki üç buçuk yıllık gereksiz anlaşmazlığa bir son vermesi ve ikili ilişkilerde yeni bir sayfanın açılması için fırsat sunması beklenebilir.

Geriye bakıldığında İsrail hükûmetinin Mayıs 2010 sonunda aldığı, İsrail egemenliğini baltaladığını düşündüğü Gazze yardım filosuna saldırma kararından, dokuz Türk’ün ölümüyle, kibirli bir şekilde olayın sorumluluğundan kaçma ve bütün özür ve tazminat taleplerini reddetmeyle sonuçlanan Mavi Marmara baskınının yürütülme şekline kadar olayın tamamındaki tavrını eleştirmemek elde değil.

Soruşturma yürüten Turkel Komitesi tarafından kusurları sert bir şekilde eleştirilen Mavi Marmara olayı, dört yıl öncesinde İsrail’in Gazze’ye uyguladığı zalimce ablukadan kaynaklandı. Bu abluka yalnızca Türkiye’de değil uluslararası alanda da eleştirilere yol açtı. Olay, bir gecede, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Adalet ve Kalkınma Partisinin iktidara geldiği ilk yıllar da dâhil olmak üzere onlarca yıl iki ülke arasında var olan mükemmel ilişkileri bozdu. Olay, iki ülke arasındaki askerî ve güvenlik iş birliğini baltalamanın yanı sıra iki halk arasında derin bir bölünmeye de neden oldu.

Türkiye, Erdoğan’ın iktidara gelmesinden önce de İsrail’in toprak politikalarını eleştirse de diplomatik ihtilaflar ile İsrail’le ilişkisinin dayandığı sağlam altyapıyı birbirinden nasıl ayırt edeceğini bilirdi. Ancak Türkiye, İsrail’in ilgisiz tutumu ve Mavi Marmara saldırısının meşruluğunu baltalayabileceği korkusuyla özür dilemeyi reddetmesiyle karşılaştığında değil, vatandaşlarının ölümleriyle karşı karşıya kaldığında kendini tutamadı. Türkiye’nin konumunda olsaydı İsrail dâhil başka bir ülkenin bundan farklı bir şekilde karşılık vermiş olacağı şüpheli.

Yine de İsrail’in “insanların hayatlarını kaybetmesine yol açmış olabilecek hataları” kabul etmesi iki yıldan uzun bir süre aldı ve hatta bu da ABD Başkanı Barack Obama’nın yoğun baskısının ardından geldi. İsrail’in ödeyeceği tazminatla ilgili pazarlıklar için bir yıl daha gerekti ve bu sırada İsrail Gazze ablukasını hafifletmeyi de kabul etti. Bu üç buçuk yıl süresince İsrail, Türkiye’yi şeytan gibi göstererek çok uzun bir vakit harcadı.

Türkiye, İsrail ile yakın ilişkileri bulunan tek Müslüman ülke ve bölge için büyük bir stratejik öneme sahip. İsrail, Ankara ile iyi ilişkileri bitirmeyi göze alamaz. Bir uzlaşma anlaşması, büyükelçilerin yeniden atanması ve resmî ilişki kanallarının yeniden açılması, karşılıklı hesaplaşmanın bitişini gösterecektir. İsrail Devleti, Türk halkıyla ilişkileri iyileştirmek için de çok çalışmak zorunda olacak. (İsrail`de yayınlanan Haaretz gazetesi - 5 Şubat 2014)