Dan Lamothe
Türkiye, eylülde ABD`nin kara listeye aldığı bir Çin şirketiyle ülkenin ilk uzun menzilli hava ve füze savunma sistemini kurmak için 3,4 milyar dolarlık geçici bir mutabakata vardığında, Amerikalı yetkilileri çok şaşırtmıştı ve Kongre dün bu konuda son noktayı koydu. 2014 ABD Savunma Bütçesi Yasası, kabul edildiği takdirde ABD`nin, Çinli füze sistemlerini ABD ve NATO`nun sistemlerine entegre etmek için para harcamasını yasaklayacak. Böylece Türkiye`nin Çinlilerin sistemini NATO ülkeleriyle birlikte kullanabilmesi de neredeyse imkânsız hâle geliyor.
Bütçe yasa taslağına konulması tasarlanan madde, Ulusal Savunma Yetki Yasası`nın zorlu girişimlerinden biri ve açıkça Türkiye`nin planını engelleme amacı taşıyor. 1952`de NATO üyesi olan Türkiye, füze savunma sistemi ihalesi için Çinli CPMEI şirketini (China Precision Machinery Export-Import Corporation) tercih ettiğini açıklamış, gerekçe olarak ise sistemin bazı parçalarının Türkiye`de üretileceğini, bunun da ülke ekonomisinin gelişmesine katkı sağlayacağını belirtmişti. ABD ve NATO yetkilileri, Türkiye`nin planına şiddetle karşı çıkmış, Çin sistemi için parça üretecek Türk şirketlerinin Amerikan ticari yaptırımlarına maruz kalacağına dair uyarıda bulunmuştu. ABD ayrıca Çin ve Amerikan sistemlerinin birlikte çalışamayacağını da kaydetti.
Geçen ay Reuters`a konuşan ABD Hava Kuvvetleri Müsteşar Yardımcısı Heidi Grant, 'Türkiye NATO sistemleriyle birlikte kullanamayacakları bir sistemi seçerse bu onların tercihi olur. Birlikte çalışmamayı seçmiş olurlar.' diye belirtti.
Türk yetkililer ise açık kapı bırakarak ihaleye katılan Amerikan ve Avrupalı şirketlerin ihaleyi alma şanslarının devam ettiğini belirtti ve şirketlerden tekliflerinin sürelerini uzatmalarını istedi. Ancak Türkiye, şu ana kadar Çinli şirketin teklifinden vazgeçmeyi reddetti. Şirket Suriye, İran ve Kuzey Kore`ye silah satışı yapmaktan dolayı Amerikan yasalarına göre yaptırım altında. (Foreign Policy - 9 Aralık 2013, Haberin kendi başlığı 'Füze Anlaşması İçin Son Nokta'dır, yukarıdaki başlık haber merkezimizin yorumudur-ydg)