Türkiye´nin Önemli Sınavı

Andres Mourenza

'Bu yıl kötü geçiyor.' Bu cümle, komşu ülkeleri etkileyen olaylardan etkilenmeyerek turizmi ekonomisi için kilit sektörlerden birisi hâline getiren ve son 15 yılda ülkesine gelen ziyaretçi sayısını üç katına çıkaran Türkiye´nin tur operatörleri, otel sahipleri ve rehberlerinin sürekli ağzında. Fakat ne mimari güzellik ne masmavi deniz ne de her şeyin dâhil olduğu paket turlar, sektörün büyümesinin bu yaz da devam etmesini sağlayabildi. Yabancı ziyaretçilerin oranı mayıs ayında eskiye oranla yüzde 2,5 gerilerken oda fiyatlarındaki indirime rağmen haziran ayındaki otel doluluk oranları 2014 yılına göre yüzde 7 azalarak yüzde 70´e geriledi. Rus ve Avrupalı turistlerin sayısındaki ani düşüş, turizm sektöründen gelen gelirin bu yıl 30 milyar doların (üç yıl önceki seviye) altında kalmasının nedeni olarak gösteriliyor.

Sorun yaşanan tek sektör turizm değil. Yüksek potansiyeline ve 10 yıllık bir süre zarfında gelişmekte olan ekonomiler arasında en fazla umut veren pazara sahip olmasına rağmen bazı yapısal eksiklikler Türkiye´nin, Avrupa krizi, yaptırımlar dolayısıyla Rus pazarının gerilemesi, çevre ülkelerle yaşanılan diplomatik çatışmalar ve özellikle de güney sınırlarındaki sıcak durumla iyice ağırlaşan boyutlarını ortaya seriyor.

Dünya Bankası, Türkiye´nin 2016 ve 2017 yılları için büyüme tahminlerinde azalmaya gitti ve bu oranı yüzde 3,5´e sabitledi. Uzmanlara göre genç bir nüfusa sahip olan bu ülkede iş pazarına her yıl eklenen muazzam insan gücü eklendiğinde bu rakam yetersiz. .

Bunlar yetmezmiş gibi Türkiye iki aydır geçici hükûmet tarafından yönetiliyor. Bu durum acil sorunların çözülmesini önlüyor. Danışmanlık şirketi Descartes Capital´in Müdürü Ozan Şakar, el Pais´e şu açıklamaları yaptı: 'Türkiye, Belçika gibi aylarca hükûmetsiz işleyişini sürdüremez. Birçok şirket sözleşmelerle, düzenlemelerle ya da yatırım teşvikleriyle en büyük ekonomik aktör olan devlete bağımlı durumda. Ayrıca yüksek oranda bir himayecilik olduğu için her şey iktidardaki partiye göre değişiyor. Hatta birçok Türk, araba ya da ev almak gibi küçük yatırımlardan önce dahi siyasi havayı gözlemliyor.'

Hem laik hem de İslamcı iş çevreleri, Türkiye´nin en büyük iki partisi AKP ile sosyal demokrat CHP´nin tartışmayı bir kenara bırakarak, siyasi kutuplaşmayı azaltmaya yardımcı olacak, piyasaları sakinleştirecek ve ekonomiyi düzeltecek bir büyük koalisyon için çalışmasını istiyor. Fakat şu ana kadar fikir birliğine varılmış değil ve aralarında AKP´nin de bulunduğu bazı partiler, teşkilatlarına yeni seçim kampanyası hazırlığı için talimat gönderdi.

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek son günlerde yaptığı açıklamada, 'Seçimleri yenilemek olumsuz bir senaryo olur çünkü yeni seçim, 2015 yılı boyunca belirsizlikle karşılaşacağımız anlamına gelir.' diyerek Bill Clinton´ın ünlü 'Herşeyden önce ekonomil' sözüne dönüş yaptı.

Suriye ve Irak´taki çatışmalardan kaynaklanan başka bir sorun ise artan sığınmacı sayısı. Türk hükûmeti savaştan kaçan iki milyondan fazla kişiye ülkenin kapılarını açtı. Bu durum altı milyar dolar ek harcama ve sosyal gerginliğin artması anlamına geliyor çünkü Suriyelilerin yoğun olduğu şehirlerde ev fiyatları -özellikle kiralar- fırlarken maaşlar düştü, işsizlik ise arttı.

Buna karşılık Yapı Kredi Bankasının Başekonomisti Cevdet Akçay, Türkiye´nin özellikle orta-uzun vadede ekonomik geleceğine daha iyimser bakıyor. Bu iyimserliğin sebebi; çok genç, eğitimli, çalışkan zaman geçtikçe dış dünyayla daha fazla bağlantı sahibi bir nüfus ile özellikle coğrafi konumundan dolayı sahip olduğu yeraltı kaynakları. (İspanya, El Pais - 09 Ağustos 2015)