NATO Zirvesi´nin gündemindeki en önemli iki konu, terörle mücadele ve mali sorumlulukların örgüt üyelerinin arasında paylaştırılması. Katılımcılar ilk konuya olağan yaklaşırken, ikinci konuda birçok katılımcının ciddi endişeleri var.
NATO, ABD´NİN KOALİSYONUNA DAHİL OLACAK
Zirve öncesinde NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İttifak´a üye ülke elçilerinin NATO´nun IŞİD´le mücadeleyi yürüten ABD öncülüğündeki uluslararası koalisyona katılmasına onay verdiklerini açıkladı.Alman DW televizyonu, 'NATO, şu anda Türkiye´deki üsten Suriye ve Irak hava sahasında devriye uçuşları gerçekleştiren AWACS keşif uçaklarının misyonunu genişletmeye onay verdi. AWACS´lar, bombardımanlar hariç IŞİD´le mücadele eden koalisyon uçaklarını da yönlendirecek. Brüksel´de onaylanan eylem planı, NATO ülkelerinin şimdilik cihatçılarla doğrudan girilen çatışmalara yer almasını öngörmüyor' açıklamasında bulundu.
NATO´nun koalisyona katılmasına ilişkin kararın ise bugün zirvede alınması gerekiyor. Katılımcılar, bu kararın örgütten uluslararası terörle mücadeleye daha aktif katılmasını isteyen Trump´ın taleplerine bağlı olmasını umuyor.
ADI ÇIKMIŞ ´YÜZDE İKİ´YE
Gündemin ikinci konusu da ABD Başkanı Donald Trump´ın politikasıyla doğrudan alakalı. Trump, seçim kampanyası sonrasında da, Beyaz Saray´daki Oval Ofis´e geçtikten sonra da NATO´nun Avrupalı üyelerine örgütün faaliyetlerine yeterince mali katkıda bulunmadıklarına dair bildiriler göndermişti.
2014´te yapılan NATO zirvesinde üyeler, her ülkenin NATO´ya GSYH´sının en az yüzde ikisi tutarında ödeme yapacaklarını karara bağlamıştı. Ancak şimdiye kadar toplam 28 NATO ülkesinden sadece 5´i, yani ABD, İngiltere, Polonya, Yunanistan ve Estonya bu yükümlülüğü yerine getiriyor. En büyük mali yük ise yüzde 3.61´le ABD´ye düşüyor.
NATO´nun 2014´teki zirvesinde imzaladığı Galler anlaşması, yükümlülüklerin 10 yıl içinde tam olarak yerine getirilmesini öngörse de Trump şimdiden durumdan memnun olmadığını belirtiyor. Trump, ABD´nin NATO´ya gerçekleştirdiği ödemeleri kısacağı konusunda uyarmış ve anlaşmaların katılaştırılmasını önermişti. Bugünkü endişelerin büyük bir kısmı da Trump´ın bu açıklamalarına bağlı.
TRUMP DEĞİŞKEN DAVRANABİLİYOR
Öte yandan Batılı medya, Trump´ın memnuniyetsizliğini bu zirvede dile getirmeyebileceğini belirtiyor. Zira Trump, önceden birçok kez NATO hakkında ´eskimiş örgüt´ ifadelerini kullanırken, sonrasında tonunu hızlı bir şekilde değiştirerek NATO hakkında olumlu açıklamalarda bulunmuştu.Trump´ın Rusya hakkındaki görüşleri de dönüşüme uğradı. Seçim öncesi kampanyası sırasında Trump, Moskova´yla daha sıkı ilişkiler kurulması ve Rusya´ya uygulanan yaptırımların kaldırılması gerektiğine yönelik açıklamalarda bulunurken, zaman içerisinde dost canlılığı bir miktar azaldı.
ABD Başkanı, dün İtalya Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella ve İtalya Başbakanı Paolo Gentiloni ile yaptığı görüşmede, Atlantik´in iki tarafındaki ülkelerin Rusya´nın Kırım´da ve Ukrayna´nın doğusunda gerçekleştirdiği eylemler nedeniyle sorumlu tutulması konusunda aynı pozisyonda olduklarını teyit etti. Ayrıca Moskova´nın Minsk anlaşmaları çerçevesindeki taahhütlerini yerine getirmesi konusunda ikna edilmesinin önemine dikkat çekti.
RUSYA NATO´NUN ANA GÜNDEMİNDE YOK
Gerçi ´Rusya konusu´ NATO zirvesinin ana gündeminde yer almıyor ve yapılacak olsa da Rusya görüşmelerinin ana konuların gölgesinde gerçekleşeceği tahmin ediliyor.
Trump´ın kolayca evrim geçirme ve siyasi pozisyonunu esnekçe değiştirme yeteneği, şimdilik kendisine ABD´de kazanç sağlıyor. ABD Başkanı´nın Suudi Arabistan, İsrail ve Filistin ziyaretlerinin damga vurduğu yurtdışı gezisi, Trump´ı daha popüler hale getirdi. Telefon anketleriyle Amerikan halkının günlük olarak nabzını tutan Rasmussen Reports şirketi, 24 Mayıs´ta Trump´ı onaylama seviyesinin bir hafta içinde yüzde 43´ten yüzde 48´e çıktığını tespit etti.
Brüksel´deki NATO zirvesinin katılımcı ülkeleri için ise, ABD Başkanı Donald Trump´ın Brüksel´e nelerle geldiği hala soru işareti olarak kalıyor.