Macit Mutamedi
Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu üyesi Şükrü Tetik, ISNA haber ajansına röportaj verdi. Röportajda Amerikalıların, İranda bulunmak için Türklere duydukları ihtiyaç, İranın otomotiv sanayisinin Türk otomotiv sanayisinden daha geride olması ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğanın ülkede yerli araba üretilmesini istemesi gibi konular öne çıktı.
Türkiyenin yedek parça üretici şirketlerinden oluşan bir heyet, İranlı otomotiv ve yedek parça üreticileriyle iş birliği fırsatlarını değerlendirmek için Tahranı ziyaret etti.
Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu üyesi ve söz konusu heyetin başkanlığını üstlenen Şükrü Tetik, İran-Türkiye oto sanayisi ve İranın Türkiye, Avrupa ve Amerika şirketleriyle ticaret ilişkilerinin geleceği konusundaki görüşlerini belirtti.
Türkiyenin otomotiv sanayisinin montaj sanayisi olmadığını, aslında yabancı oto üretici şirketlerinin Türkiyede üretim sahaları oluşturduğunu ve gerçekte Türk oto üretim şirketlerinin diğer ülkelerin lisansı altında faaliyet gösterdiklerini açıkladı.
Şükrü Tetik ile yapılan röportajın metni aşağıdadır:
SORU: Son bir yılda, İrana uygulanan yaptırımların kaldırılmasından sonra birçok Avrupalı ve Amerikan yedek parça ve otomobil üreticisi şirket İranda faaliyet göstermek istediklerini ifade ettiler, bu koşullarda siz de İranı ziyaret ettiniz. Acaba Türk sanayiciler İranda faaliyet göstermek için Amerikan ve Avrupalı şirketlerle rekabet edebilecek mi?
CEVAP: Bu şirketler İranda Türkiye ile rekabet etmeyecek, Amerikan ve Avrupalı şirketler İrana gelirse Türk şirketlere de İranda faaliyette bulunmaları için çağrıda bulunacak.
SORU: Amerikalılar ve Avrupalılar İranda faaliyette bulunmak için neden Türklere ihtiyaç duysun?
CEVAP: Alman veya Fransız bir mühendisin İranda kalması zordur ama Türk bir mühendis kültür ve dil açısında sorunla karşılaşmaz. Rusyada da durum aynı. Amerikan Ford otomobil üreticisi şirketi bir parçayı ABDden 10 tumana getirir ve 15 tuman da taşıması için para harcar ama Türkiye aynı parçayı 12 Türk lirasına Rusyada üretiyor.
SORU: Şu anda bazı Avrupalı mühendisler İranın bazı fabrikalarında faaliyet gösteriyor. Son 10 yılda Asaluyenin petrol projelerinde de yüzlerce Avrupalı ve Güney Koreli mühendis ve işçi çalıştı. Dolayısıyla Avrupalı ve Amerikan mühendis ve işçilerin İranda kalmasına yönelik ne tür sorunlardan bahsediyorsunuz?
CEVAP: Eğer İranın sanayisinde yüzlerce Avrupalı faaliyet gösteriyorsa mutlaka onlara iyi ödeme yapılmıştır ama Türk mühendisler daha az bir maliyetle çalışır.
SORU: Amerikan ve Avrupalı şirketler, İranın otomobil sanayisinde yatırım yapacakları sırada Türk şirketlerinin aracı olarak bulunmasına ne hacet var?
CEVAP: Hiç şüphesiz Amerikan Ford şirketi İrana yedek parça getirmek yerine bölgedeki yakın ve dost ülkeye haber verir ve Türkleri bu iş için gönderir. Türkiyede faaliyet gösteren 4.400 yedek parça şirketinin yüzde 80i teknolojilerini Avrupa ve Amerikalılardan almış bulunuyor. Dolayısıyla bizim için İran pazarında faaliyette bulunmanın maliyeti Avrupa ve Amerikalılardan daha az olacaktır.
SORU: Türk yedek parça şirketleri İranda yatırım yapmak istiyor mu?
CEVAP: Bir Türk şirketin İranda faaliyet göstermesi için İranın bu konuda istekte bulunması gerekir, yani İranlı ve Türk şirketlerin birbirlerine rakip olmaması bilakis iş birliği yapması lazım. Yaptırımlar kaldırılırsa -ki kaldırılmasını umut ediyoruz- bu konularda konuşabiliriz.
SORU: İki ülkenin sanayi iş birliklerinin geleceğini nasıl değerlendiriyorsunuz?
CEVAP: Türkiye, İran ve Rusya gibi ülkelerin bazı farklılıkları olmasına karşı bu ülkelerin birbirlerine ihtiyacı var. Türkiyenin 75, İranın 80, Rusyanın 140 milyon nüfusu var. Komşu ülkelerin nüfusu da yaklaşık 250 milyon. Dolayısıyla eğer bu üç ülke birbirini destekler ve karşılıklı yatırım yaparlarsa diğer ülkelere ihtiyaçları kalmaz. Bu konuda İranlı sanayiciler Türkiyede yatırım yaparak Türkiyede yaşamayı öğrendiler ve Türkiyeyi Avrupaya giden bir köprü olarak görüyorlar.
SORU: Türkiyede Cumhurbaşkanı Erdoğanın istediği gibi milli otomobillerin üretimi ne zamandan itibaren başlayacak?
CEVAP: Bu konuda bir programımızın olduğunu ama detaylara giremeyeceğimi söylemem gerekiyor.
SORU: Türkiye, yedek parça ihracatı konusunda bazı başarılar elde etti. Bu başarılarının sırları nelerdir?
CEVAP: Türkiyede otomobil üretimi 1950 yılından itibaren başladı, tabii diğer ülkelerin lisansı altında. Ülkedeki oto sanayisi montajla işe başladı ve adım adım engelleri aşarak bütün dünya ile iletişime geçti.
Türk otomobil sanayisinde çok fazla zaman ve para harcandı. Öyle ki Türkiyede üretilen arabalar, yılın otomobili ve dünyadaki en iyi otomobil seçilerek ödüller aldı. Türkiyede maliyetler az, mühendislik ve işçilerin çalışma kalitesi ise Avrupadan daha yüksek. (İran, ISNA 27 Mayıs 2015)